Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska”

Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska”

Komisariat Straży Granicznej „Laski”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Kontynuacja	Komisariat Straży Celnej „Pomiany”
Organizacja
Dyslokacja	Laski Łęka Opatowska
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	IG nr 13 „Wieluń” IG nr 12 „Ostrów” Obwód SG „Wieluń”

Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Geneza

W 1922 roku na terenie powiatu kępińskiego ochronę granicy objęła Straż Celna. Siedzibę komisariatu urządzono w Laskach. podlegały mu placówki SC: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów, Stogniewice, Buczek, Szarlota, Aniołka Pierwsza, Teklin, Wodziczno, Ignacówka Trzecia, Kuźnica Trzcińska, Janówka, Marianka Siemieńska, Siemianice^[1]. Strażnicy celni pełnili służbę stosując wywiad gospodarczy, patrolowanie i czaty. Stosowano regulamin niemiecki, który to Dyrekcja Ceł w Poznaniu przetłumaczyła na język polski i nakazała stosować^[1]. Z uwagi na brak możliwości znalezienia mieszkania dla kierownika, komisariat przeniesiono z Lasek do Pomian. Funkcjonował tam do października 1928 roku^[1]. Z dniem 1 stycznia 1923 zreorganizowano komisariat SC „Pomiany”. Utworzony został komisariat SC „Rychtal” z placówkami: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów i Stogniewice^[2]. W lipcu 1922 roku komisja mieszana uregułowała w terenie linię graniczną. Została ona oznaczona kopcami i kamieniami granicznymi. Komisariat ochraniał granice od kamienia nr 430 do nr 567^[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne komisariatu

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[3]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Laski” do Inspektoratu Granicznego nr 13 „Wieluń” i określił jego strukturę organizacyjną^[4]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek^[5]. Z dniem 1 października 1928 komisariat Straży Celnej „Pomiany” został przeniesiony do Lasek i utworzona została placówka II linii „Laski”^[2]. Biura komisariatu mieściły się w budynku gospodarczym majątku „Laski”^[6].

Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer, nową organizację i podporządkowanie komisariatu. Komisariat z dniem 12 stycznia 1930^[6] wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego nr 12 „Ostrów”^[7]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył komisariat „Laski” z Inspektoratu Granicznego „Ostrów” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Wieluń”^[8]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł posterunek Straży Granicznej „Łęka” ^[9].

1 września 1937 siedziba komisariatu Laski została przeniesiona do m. Łęka Opatowska^[10].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty:

• komisariat Straży Granicznej „Słupia” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Dzietrzkowice” − kwiecień 1928
• komisariat Straży Granicznej „Rychtal” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Dzietrzkowice” − wrzesień 1928

Funkcjonariusze komisariatu

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[4]:

• komenda − Laski
• placówka Straży Granicznej I linii „Teklin”
• placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
• placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
• placówka Straży Granicznej II linii „Laski”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[16]:

• komenda − Laski
• placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
• placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
• placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
• placówka Straży Granicznej II linii „Laski”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[17]:

• 6/12 komenda − Laski
• placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wodziczna”
• placówka Straży Granicznej I linii „Janówka”
• placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
• placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
  • posterunek Straży Granicznej „Łęka” (był 4 IX 1934)^[18]

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• IwonaI. Kozicka IwonaI., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Kronika komisariatu Straży Granicznej „Laski” z 1931 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Ewidencja oficerów i szeregowych komisariatu Straży Granicznej „Laski” w latach 1934–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.