Komisariat Straży Granicznej „Świerkocin”
| Historia | |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
|---|---|
| Sformowanie | 1929 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Świerkocin |
| Formacja | Straż Graniczna |
| Podległość | Inspektorat Graniczny nr 3 Obwód SG „Brodnica” |
Komisariat Straży Granicznej „Świerkocin” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1929–1939.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[1]. Rozkazem nr 9 z 18 października 1929 w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Świerkocin”, przydzielił go do Inspektoratu Granicznego nr 3 „Brodnica”, określił numer i strukturę[2]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 zniesiono placówkę SG „Mokre”. Tym samym rozkazem utworzono placówkę „Grudziądz”[3]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego z 10 maja 1938 w sprawie terminologii w odniesieniu do władz i jednostek formacji, wydany w związku z rozkazami KSG z 25 i 29 kwietnia 1938, przemianował inspektoraty graniczne na obwody Straży Granicznej z dodaniem nazwy miejscowości, w której jednostka stacjonuje. Jednocześnie nakazał używanie w stosunku do kierowników komisariatów i placówek nowych terminów: „komendant komisariatu” i „dowódca placówki”[4]. Komisariat wszedł w skład struktury Obwodu Straży Granicznej „Brodnica”.
Służba graniczna
W 1936 komisariat ochraniał granicę państwową na długości 20,937 kilometrów od kamienia granicznego III/224 do IV/089. Placówka „Gardeja” ochraniała odcinek długości 11,152 km, placówka „Dusocin” 4,285 km, placówka „Wielki Wełcz” 5,5 km[5].
Sąsiednie komisariaty
- komisariat Straży Granicznej „Łasin” ⇔ Komisariat Straży Granicznej „Rakowiec” − październik 1929
Funkcjonariusze komisariatu
| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| podkomisarz | Antoni Żarna[5] | ||
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik podchorąży | Teofil Grzybowski | – 19 IV 1939[6] | |
| przodownik podchorąży | Zbigniew Trojanowski | 1 V 1939[7] – | |
Struktura organizacyjna
Organizacja komisariatu w październiku 1929[8]:
- 5/3 komenda − Świerkocin
- placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wielki Wełcz”
- placówka Straży Granicznej II linii „Mokre” → zniesiona w 1931
- placówka Straży Granicznej II linii „Świerkocin”
Organizacja komisariatu w 1933[9]:
- komenda − Świerkocin
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawda”
- placówka Straży Granicznej I linii „Nogat”
- placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wielki Wełcz”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Świerkocin”
Organizacja komisariatu w 1934[9]:
- komenda − Świerkocin
- placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wielki Wełcz”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Świerkocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Grudziądz”
Organizacja komisariatu w 1937[9]:
- komenda − Świerkocin
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawda”
- placówka Straży Granicznej I linii „Nogat”
- placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wielki Wełcz”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Świerkocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Grudziądz”
Organizacja komisariatu w 1939[10]:
- komenda − Świerkocin
- placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wielki Wełcz”
- placówka Straży Granicznej II linii „Świerkocin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Mokre”
Przypisy
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 57.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 80.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 120-122.
- ↑ a b Kronika Inspektoratu „Brodnica” ↓, s. 12.
- ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 54/39.
- ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 59/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 56.
- ↑ a b c Polak 1998 ↓, s. 65.
- ↑ Sobczak 2014 ↓, s. 11.
Bibliografia
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Bogusław Polak: Z dziejów polskich formacji granicznych 1918−1839. Studia i materiały. Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909484-00.
- Antoni Krzysztof Sobczak: Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej w Ciechanowie w latach 1928–1939. Przyczynek do historii. 2014. [dostęp 2017-03-14].
- Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie inspektoratu Granicznego nr 3 Brodnica w 1930 roku