Komisariat Straży Granicznej „Bralin”

Komisariat Straży Granicznej „Bralin”
Komisariat Straży Granicznej „Gola”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1928
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódKomisariat Straży Celnej „Miechów”
Organizacja
DyslokacjaBralin
FormacjaStraż Graniczna
PodległośćInspektorat Graniczny nr 12
Obwód SG „Ostrów”
Inspektorat Graniczny nr 12 Ostrów.jpg
Szkic komisariatu SG „Bralin”

Komisariat Straży Granicznej „Bralin” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Komisariat Straży Celnej

Z dniem 23 października 1921 roku, na terenie powiatu kępińskiego, od 14 batalionu celnego ochronę granicy państwowej przejęła Straż Celna[1]. Nowo powstały komisariat SC „Miechów” zorganizował placówki w miejscowościach: Słupia, Koza Wielka, Miechów, Domasłów, Tręczor, Zbyczyna, Drożki, Darnowiec. W listopadzie 1922 roku nastąpiła reorganizacja komisariatu SC „Miechów”. Placówki SC „Drożki” i „Darnowiec” odeszły do nowo utworzonego komisariatu SC „Rychtal”. Do komisariatu „Miechów” dołączono placówki „Pisarzowice” i „Bałdowice” z komisariatu SC „Niwki Ksiażęce”[1]. W 1925 roku z powodu redukcji personalnych zlikwidowano placówki w Zbyczynie, Bałdowicach i Domasłowie[1]. Rozkazem organizacyjnym nr 2/28 z 7 lipca 1928 zlikwidowano komisariat SC „Rybin”, a jego placówki „Kąty Ślaskie” i „Rybin” przekazano do komisariatu SG „Bralin”, a w zasadzie do podkomisariatu „Kobylagóra”[2].

Powołanie komisariatu SG i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3]. 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego ustalił organizację komisariatu „Gola” z tymczasową siedzibą w Bralinie i zasięg placówek[4]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer, nową nazwę (Bralin[5]) i organizację komisariatu[6]. Usamodzielniony został podkomisariat „Kobylagóra”. Przy komisariacie „Bralin” pozostały placówki: „Słupia”, „Miechów”, „Trebaczów” i placówka II linii „Bralin”[7].

Służba graniczna

Charakterystyka komisariatu

Długość linii granicznej komisariatu wynosiła 22 kilometry i 800 metrów. Rozpoczynała się od kamienia granicznego nr 257, a kończyła na kamieniu granicznym nr 336[8]. Oficerowie komisariatu uzbrojeni byli w pistolety i szable, szeregowi w kbk Mosin wz. 91/98. Kierownicy placówek, przewodnik psa i wywiadowcy posiadali dodatkowo pistolety czeskie kal.9 mm. Kierownik komisariatu i zastępca posiadali konie do swojej dyspozycji. Na stanie komisariatu znajdował się jeden rower. Szeregowi do służby używali rowerów prywatnych[9].

Na terenie komisariatu znajdowały się dwa przejścia gospodarcze - jedno w Kozie Wielkiej obok kamienia granicznego 270 z którego to korzysta trzech gospodarzy i drugie na terenie gromady Trębaczów przy kamieniu granicznym nr 321 wykorzystywane przez ośmiu gospodarzy[8]. Ponadto w Słupi znajdowało się jedno przejście graniczne II klasy umieszczone na szosie Słupia–Gross Wartenberg. Kontrolę paszportową na przejściu granicznym prowadził posterunek Policji Państwowej[10]. W 1933 roku oceniano, ze przemytnicy zamieszkiwali w m. Koza Wielka i Trębaczów[11].

Wydarzenia
  • 24 maja 1830 roku strażnik Piotr Nowacki zabił nielegalnie przekraczającego granicę przemytnika[7].
  • W czerwcu 1932 zlikwidowano dwie szajki przemytnicze. Skonfiskowano między innymi około 15 kg sacharyny. Zatrzymany przemyt oceniono na sumę 4099,30 zł. Z chwilą dojścia Hitlera do władzy zaobserwowano po stronie niemieckiej prowokacyjne pochody bojówek połączone ze śpiewem i muzyka[11].
Sąsiednie komisariaty

Struktura organizacyjna

Komisariat SG Bralin.png

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[12]:

Organizacja komisariatu w styczniu 1930[14]:

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
aspirantMikołaj Rudenko[2]8 I 1929 –
podkomisarzBronisław Benit[15][16][2][a]31 X 1929 – 1934adiutant Wkp. IO
przodownikLeon Dejna[16]
aspirantJózef Fabiś12 VII 1939[18] -
Zastępcy komendanta
starszy strażnikJózef Fabiś1 V 1939[19] –komendant komisariatu
przodownik podchorążyZygmunt Bauer12 VII 1939[20] –

Uwagi

  1. ↑ Bronisław Benit – od 1 grudnia 1915 w armii carskiej. 13 lipca 1920 zmobilizowany do 4 szwadronu zapasowego taborów w Łodzi. Od 10 sierpnia 1920 służył na stanowisku dowódcy 2 kompanii 3 pspodh. Walczył na Ukrainie, Polesiu i w obronie Grodna. Po zakończeniu działań wojennych pełnił służbę graniczną na Górnym Śląsku. 11 marca 1921 zdemobilizowany. 1 września 1921 został przyjęty do Straży Celnej. Pełnił funkcję pomocnika kierownika komisariatu, a od 21 kwietnia 1923 został wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SC „Chorzele”. Od 1926 mianowany kierownikiem komisariatu SC „Dąbrowy”. Po pomyślnej weryfikacji został przyjęty do Straży Granicznej. W listopadzie 1928 wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SG „Myszyniec”. W 1929 był adiutantem kierownika IG „Ostrów”, a w latach 1929-1934 kierownikiem komisariatu SG „Bralin”. W latach 1934 – 1936 był adiutantem kierownika Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego, a od marca 1936 pełnił funkcję adiutanta kierownika Okręgu we Lwowie. We wrześniu 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską. Poprzez Rumunię przedostał się do Francji, a po jej kapitulacji do Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Anglii[17].

Przypisy

  1. ↑ a b c Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 1/1931.
  2. ↑ a b c Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 2/1931.
  3. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  4. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
  5. ↑ Kozicka 2011 ↓, wstęp.
  6. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
  7. ↑ a b Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 3/1931.
  8. ↑ a b Charakterystyka komisariatu „Bralin” ↓, s. 6.
  9. ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 9.
  10. ↑ Charakterystyka komisariatu „Bralin” ↓, s. 1.
  11. ↑ a b Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 26.
  12. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 35.
  13. ↑ a b c d Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 36.
  14. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
  15. ↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 6.
  16. ↑ a b Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 4.
  17. ↑ Kozłowski 2015 ↓, s. 29.
  18. ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 54/39.
  19. ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 27/39.
  20. ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 78/39.

Bibliografia

  • Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
  • Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
  • Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażaków oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
  • Kronika Inspektoratu Granicznego „Ostrów” w latach 1932–1933 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Iwona Kozicka, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
  • Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Kronika komisariatu Straży Granicznej „Bralin” z lat 1931–1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Charakterystyka terenu komisariatu Straży Granicznej „Bralin” 1938–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Straż Graniczna (1928–1939)
Inspektoraty okręgowe
od 1938 okręgi SG
Inspektoraty graniczne
od 1938 obwody SG
Obwody SG
powstałe po 1938
Komisariaty SG
Placówki I linii
Placówki II linii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Komisariat SG Bralin.png
Rozmieszczenie komisariatu SG Bralin w 1930
Szkic komisariatu SG Bralin.png
Szkic komisariatu SG Bralin - lata 30. XX wieku
Inspektorat Graniczny nr 12 Ostrów.jpg
Rozmieszczenie inspektoratu granicznego nr 12 Ostrów w 1930 roku