Komisariat Straży Granicznej „Kalety”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | Komisariat Straży Celnej „Kalety” |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Kalety” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Geneza
Objęcie granicy na Śląsku przez Straż Celną nastąpiło 16 czerwca 1922 roku. W Kaletach utworzony został komisariat straży celnej[2].
Z dniem 8 marca 1928 placówka Piaseczna przekazana została do komisariatu „Tarnowskie Góry”, a 31 marca zlikwidowano placówkę „Krywałd“. Na bazie obsady tej ostatniej, z dniem 1 kwietnia utworzono placówkę II linii „Koszęcin”. Już 25 czerwca komisariat przekazał do komisariatu Lubliniec placówkę „Brusiek”[2]. W tym samym dniu zlikwidowano też placówkę „Koszęcin”, a następnym dniu przekazano placówki „Mikołeska”, „Boruszowice”, „Kalety” i oddział konny do komisariatu „Tarnowskie Góry”. Z tym też dniem zlikwidowano też komisariat „Kalety”[3]
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[4]. Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Lubecko” do Inspektoratu Granicznego nr 14 „Lubliniec” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Komisariat został zlikwidowany z dniem 30 września 1929. Swoje placówki I linii „Glinica” i „Pawonków” przekazał do komisariatu „Lubliniec”, a placówkę „Pawełki” do komisariatu „Herby”. W rozkazie nr 10 z 5 listopada 1929 roku w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski komisariatowi Straży Granicznej „Kalety”, określił numer i strukturę komisariatu[6][1]. Polecenie odtworzenia komisariatu Straży Granicznej „Kalety” otrzymał dotychczasowy komendant komisariatu „Lubecko” aspirant Romuald Jakimowicz[3]. Z dniem 30 listopada 1929 został utworzony ponownie komisariat „Kalety”.
Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Kamienica Ślaska” i „Woźniki”[7].
Służba graniczna
Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Herby” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Lubliniec” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Lubliniec” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Tarnowskie Góry” − listopad 1929
Funkcjonariusze komisariatu
| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| podkomisarz | Romuald Jakimowicz[a] | 3 IX 1928 – 17 XII 1929 | II oficer komisariatu „Tarnowskie Góry” [8] |
| podkomisarz | Aleksander Dzierżek | 4 XII 1929 – 7 XI 1933[9] | kierownik komisariatu „Lipiny” |
| aspirant | Stanisław Gojawiczyński[b] | 15 XI 1933 – 15 VI 1934 | przeniesiony w stan nieczynny[12] |
| komisarz | Edward Makowski[13] | 8 VII 1934[14] – | |
| komisarz | Kazimierz Dziemidowicz | był XI 1937[15] | |
| podkomisarz | Rafał Sławoszewski | 19 II 1938[16] - | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Adam Laszecki | 1 V 1939[17] – | |
Struktura organizacyjna
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[5]:
- komenda − Lubecko
- placówka Straży Granicznej I linii „Pawełki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Glinica”
- placówka Straży Granicznej I linii „Pawonków”
- placówka Straży Granicznej II linii „Lubecko”
Organizacja komisariatu w listopadzie 1929[6]:
- 4/14 komenda − Kalety
- placówka Straży Granicznej I linii „Brusiek”
- placówka Straży Granicznej I linii „Mikołeska”
- placówka Straży Granicznej I linii „Boruszowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kalety”
Uwagi
- ↑ kierownik komisariatu „Lubecko”
- ↑ Stanisław Gojawiczyński urodził się 2 kwietnia 1897 roku. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 29 listopada 1930 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wieluń. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas w grupie oficerów „pełniących służbę w Straży Granicznej”[10].Stanisław Gojawiczyński poległ 21 września 1939 roku w Chodorowie. Od 1920 roku był mężem Poli Gojawiczyńskiej. Ich córka Wanda była żoną pułkownika Stanisława Nadzina[11].
Przypisy
- ↑ a b Gulczyński 2011 ↓, wstęp.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Kalety” ↓, s. 1.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Kalety” ↓, s. 2.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 25.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 58.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 174.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 9 i 13.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 9 i 31.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 62, 898.
- ↑ Straty ↓.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 31 i 33.
- ↑ Kronika komisariatu „Kalety” ↓, s. 4.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 34.
- ↑ Wykazy imienne Śl. IO ↓, s. 334.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/12.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 24/39.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Zbigniew Gulczyński, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Śląski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Kalety” z lat 1928—1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2018-01-05].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie Inspektoratu Granicznego nr 14 Lubliniec w 1930
Rozmieszczenie komisariatu SG Kalety w 1930