Komisariat Straży Granicznej „Lipiny”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Lipiny” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Geneza
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[2]. Komisariat Straży Celnej „Orzegów”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Tarnowskie Góry”[3].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej.
Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Lipiny”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Lipiny” do Inspektoratu Granicznego nr 15 „Królewska Huta” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[6]. Rozkazem nr 2 z 24 sierpnia 1933 w sprawach zmian etatowych, przydziałów oraz utworzenia placówek', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski nakazał utworzyć placówkę I linii „Zgorzelec”[7]. Rozkazem nr 1 z 29 stycznia 1934 w sprawach [...] zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę I linii „Karol Emanuel” z komisariatu Straży Granicznej „Lipiny” i włączył w skład komisariatu Straży Granicznej „Nowa Wieś”[8].
Służba graniczna
Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Kamień” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Paniówki” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Kamień” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Bielszowice” − listopad 1929
Funkcjonariusze komisariatu
| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| komisarz SC | Marcin Stanisz | 1928[9] – 1929 | do CS SG |
| komisarz | Wacław Michałowski[10] | 28 VI 1929[11] – 29 XI 1929 | kierownik komisariatu „Kolno” |
| podkomisarz | Józef Nawrot[12] | 29 XI 1929 – 3 VII 1930 | kierownik komisariatu „Bielszowice” |
| komisarz | Emil Rogalski[13] | 1 VI 1930 – 15 X 1930 | kierownik komisariatu „Gdynia” |
| podkomisarz | Józef Jakubiec[14] | 15 X 1930 – 17 III 1932 | do dyspozycji |
| podkomisarz | Karol Doczkał[15][16] | 17 III 1932 – 1933 | kierownik komisariatu „Czarnków” |
| podkomisarz | Włodzimierz Kozak[17] | p.o. 16 VI 1933 – | |
| komisarz | Aleksander Dzierżek | 7 XI 1933[18] – był XI 1937[19] | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Kazimierz Pelc | 1 V 1939[20] – | |
Struktura organizacyjna
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[5]:
- komenda − Lipiny
- placówka Straży Granicznej I linii „Łagiewniki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Orzegów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ruda”
- placówka Straży Granicznej I linii „Karol Emanuel”
- placówka Straży Granicznej II linii „Chorzów Dworzec”
- placówka Straży Granicznej II linii „Lipiny”
- placówka Straży Granicznej II linii „Chebzie”
- placówka Straży Granicznej II linii „Królewska Huta”
Organizacja komisariatu w listopadzie 1929[6]:
- 2/15 komenda − Lipiny
- placówka Straży Granicznej I linii „Łagiewniki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Orzegów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ruda”[a]
- placówka Straży Granicznej I linii „Rudzka Kuźnica”
- placówka Straży Granicznej I linii „Karol Emanuel” → w 1934 przeniesiono do komisariatu „Nowa Wieś”
- placówka Straży Granicznej I linii „Lipiny”
- placówka Straży Granicznej II linii „Królewska Huta” (potem Chorzów)
- placówka Straży Granicznej II linii „Katowice”
Organizacja komisariatu w 1936[22]
- komenda − Lipiny
- placówka Straży Granicznej I linii „Łagiewniki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zgorzelec”
- placówka Straży Granicznej I linii „Orzegów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ruda”
- placówka Straży Granicznej I linii „Lipiny”
- placówka Straży Granicznej II linii „Lipiny”
- placówka Straży Granicznej II linii „Chorzów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Katowice”
Uwagi
Przypisy
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 25.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 59.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 85.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 92.
- ↑ Historia komisariatu „Lipiny” ↓, s. 2.
- ↑ Historia komisariatu „Lipiny” ↓, s. 12.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 11.
- ↑ Historia komisariatu „Lipiny” ↓, s. 12 i 16.
- ↑ Kronika komisariatu „Lipiny” ↓, s. 15.
- ↑ Kronika komisariatu „Lipiny” ↓, s. 17.
- ↑ Kronika komisariatu „Lipiny” ↓, s. 22 i 30.
- ↑ Wykazy imienne Śl. IO ↓, s. 62.
- ↑ Kronika komisariatu „Lipiny” ↓, s. 27.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 31.
- ↑ Wykazy imienne Śl. IO ↓, s. 337.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 24/39.
- ↑ Historia komisariatu „Lipiny” ↓, s. 46.
- ↑ Historia komisariatu „Lipiny” ↓, s. 39 i 45.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Wykazy imienne Śląskiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1938. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Lipiny Ślaskie” z lat 1927–1936. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie komisariatu SG Lipiny w 1930
Rozmieszczenie Inspektoratu Granicznego nr 15 Królewska Huta w 1930