Komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka”

Komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1928
Rozformowanie	15 lutego 1939
Organizacja
Dyslokacja	Ludwikówka
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 20 Inspektorat Graniczny „Stryj”

Komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1929–1938 i granicy polsko-węgierskiej w 1939.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną^[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[2]. Komisariat Straży Celnej „Ludwikówka”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Dolina”^[3].

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[5].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Szkic rozmieszczenia baonu KOP „Dolina”

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Ludwikówka” do Inspektoratu Granicznego nr 20 „Stryj” i określił jego strukturę organizacyjną^[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek^[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[8].

Rozkazem nr 2 z 16 stycznia 1939 w sprawie przejęcia odcinka granicy polsko-niemieckiej od Korpusu Ochrony Pogranicza na terenie Mazowieckiego Okręgu Straży Granicznej oraz przekazania Korpusowi Ochrony Pogranicza odcinka granicy na terenie Wschodniomałopolskiego Okręgu Straży Granicznej, w związku z przekazaniem Korpusowi Ochrony Pogranicza ochrony części granicy południowej Państwa na odcinku między przełęczą Użocką, a stykiem granicy polsko-rumuńsko-czechosłowackiej, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zarządził likwidację komisariatu Straży Granicznej „Ludwikówka”^[9].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty:

• komisariat Straży Granicznej „Sławsko” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Nadwórna” − maj 1928
• komisariat Straży Granicznej „Sławsko” ⇔ podkomisariat Straży Granicznej „Osmołoda” − wrzesień 1928:
• komisariat Straży Granicznej „Ławoczne” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Sołotwina” − 1935^[10]

Kierownicy/komendanci komisariatu

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w maju 1928^[5]:

• komenda − Ludwikówka
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyszków”^[b]
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”
• placówka Straży Granicznej II linii „Stryj”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[7]:

• placówka Straży Granicznej I linii „Seneczów”^[c]
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929^[8]:

• 2/21 komenda − Ludwikówka
• placówka Straży Granicznej I linii „Seneczów”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyszków” (Kalinowice)
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Organizacja komisariatu w 1931:

• komenda − Ludwikówka (35,5 km)
• placówka Straży Granicznej I linii „Saneczków”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyżków”
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .