Komisariat Straży Granicznej „Rybnik”

Komisariat Straży Granicznej „Rybnik”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Rybnik”
Organizacja
Dyslokacja	Rybnik
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 16 Obwód SG „Rybnik”

Komisariat Straży Granicznej „Rybnik” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Geneza

Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemie przyznane Polsce. W nocy z 16 na 19 czerwca 1922 Straż Celna przejęła ochronę granicy polsko niemieckiej na Śląsku. W ramach Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik” zorganizowany został komisariat Straży Celnej „Rybnik”^[1]. Pierwszym kierownikiem komisariatu był komisarz Franciszek Hessek^[1]. Siedziba komisariatu znajdowała się w Rybniku, a od grudnia 1926 przeniesiono ją bliżej granicy do Orzepowic. Tam funkcjonowała się do 30 kwietnia 1928. Nie wiązało się to jednak ze zmianą nazwy komisariatu^[2].

Placówki komisariatu SC „Rybnik”^[3].

• placówka Straży Celnej „Wilcza Dolina”
• placówka Straży Celnej „Ochojec”
• placówka Straży Celnej „Golejów”
• placówka Straży Celnej „Zwonowice”

Z czasem do komisariatu przydzielono placówki „Sumina” i „Bogunice”, a zabrano placówkę „Wilcza Dolina”. Jako zbyteczne rozwiązano placówki w Golejowie i w Zwonowicach. Placówka „Wilcza Dolina” wróciła do komisariatu w 1930 roku^[4].

Powołanie komisariatu SG i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[5]. Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Rybnik” do Inspektoratu Granicznego nr 16 „Rybnik” i określił jego strukturę organizacyjną^[6]. Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[7]. W 1931 zlikwidowano placówkę II linii „Orzesze”, a jej miejsce utworzono posterunek informacyjny^[8].

Służba graniczna

W 1935 komisariat ochraniał pododcinek granicy państwowej o długości 34 kilometrów 163 metrów od kamienia granicznego nr N 270 do kamienia granicznego O 107^[4].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Paniówki” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kornowac” − 1928
• komisariat Straży Granicznej „Knurów” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kornowac” − listopad 1929

Funkcjonariusze komisariatu

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[6]:

• komenda − Rybnik
• podkomisariat Straży Granicznej „Szczygłowice”
• placówka Straży Granicznej I linii „Knurów”
• placówka Straży Granicznej I linii „Krywałd”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wilcza” Dolina
• placówka Straży Granicznej I linii „Ochojec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Chwałęcice”
• placówka Straży Granicznej I linii „Sumina”Górek
• placówka Straży Granicznej II linii „Szczygłowice”
• placówka Straży Granicznej II linii „Orzesze”
• placówka Straży Granicznej II linii „Rybnik”

Organizacja komisariatu w listopadzie 1929^[17]:

• 1/16 komenda − Rybnik
• placówka Straży Granicznej I linii „Wilcza” Dolina
• placówka Straży Granicznej I linii „Ochojec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Chwałęcice”
• placówka Straży Granicznej I linii „Sumina”
• placówka Straży Granicznej II linii „Bogunice”
• placówka Straży Granicznej II linii „Rybnik”

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Wykazy imienne Śląskiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1938. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1922–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.