Komisariat Straży Granicznej „Rybno”

Komisariat SG „Rybno”
Komisariat SG „Hartowiec”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1928
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódKomisariat Straży Celnej „Rybno”
Organizacja
DyslokacjaHartowiec
Rybno
FormacjaStraż Graniczna
PodległośćInspektorat Graniczny nr 3
Obwód SG „Brodnica”
Inspektorat Graniczny nr 3 Brodnica.png

Komisariat Straży Granicznej „Rybno” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Rybno”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego Straży Celnej „Działdowo”[4].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Hartowiec”, który miał przejąć ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[6].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[7]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Hartowiec” do Inspektoratu Granicznego nr 3 „Brodnica” i określił jego strukturę organizacyjną[8]. Rozkazem Inspektora Okręgowego z 2 kwietnia 1928, komisariat „Uzdowo” przekazał placówki „Żabiny” i „Szczupliny” komisariatowi „Rybno” i uległ likwidacji[9]. Rozkaz nr 9 z 18 października 1929 roku w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego nie wymienia nazwy komisariatu[10]. Wymienia komisariat Straży Granicznej „Rybno” i przydziela go do Inspektoratu Granicznego nr 3 „Brodnica”, określa numer i strukturę[11]. Rozkazem nr 5 z 2 września 1930 roku w sprawie nazw inspektoratów granicznych i komisariatów komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wydzielił placówkę Czerlin z komisariatu „Rybno” do komisariatu „Lubawa”[12]. Tym samym rozkazem wydzielił placówkę „Uzdowo” z komisariatu „Działdowo” do komisariatu „Rybno”[12]. Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 roku w sprawach reorganizacji placówek i zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł placówkę II linii „Lidzbark” [13]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego z 10 maja 1938 roku w sprawie terminologii w odniesieniu do władz i jednostek formacji, wydany w związku z rozkazami KSG z 25 i 29 kwietnia 1938 roku, przemianował inspektoraty graniczne na obwody Straży Granicznej z dodaniem nazwy miejscowości w której jednostka stacjonuje. Jednocześnie nakazał używanie w stosunku do kierowników komisariatów i placówek nowych terminów: „komendant komisariatu” i „dowódca placówki”[14]. Komisariat wszedł w skład struktury Obwodu Straży Granicznej „Brodnica”. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił komisariat „Rybno” z Obwodu SG „Brodnica” i przydzielił go do Obwodu SG „Przasnysz”[15].

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
podkomisarzTadeusz Kuryłowicz[16]był w 1936 – 2 III 1939[17]komisariat „Krościenko”
podkomisarzStanisław Twarkowski1 III 1939[17] -
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik podchorążyCzesław Smusz1 V 1939[18] –

Służba graniczna

W 1936 roku na terenie odpowiedzialności komisariatu znajdował się posterunek SG „Płośnica” podległy pod względem służbowym IG „Brodnica”[19].

Sąsiednie komisariaty

Struktura organizacyjna

Komisariat SG Rybno.png

Organizacja komisariatu w marcu 1928[6]:

Organizacja komisariatu w październiku 1929[10]:

Organizacja komisariatu w 1933[20]:

Organizacja komisariatu w 1934[20]:

Organizacja komisariatu w 1937[20]:

Organizacja komisariatu w 1939[21]:

Uwagi

  1. ↑ Podległa IG „Brodnica” Kronika Inspektoratu „Brodnica” ↓, s. 9.

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
  2. ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
  3. ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
  4. ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 30.
  5. ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
  6. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 14.
  7. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  8. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.
  9. ↑ Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 1.
  10. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 56.
  11. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 57.
  12. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 65.
  13. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 110.
  14. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 120-122.
  15. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 181.
  16. ↑ Kronika Inspektoratu „Brodnica” ↓, s. 11.
  17. ↑ a b Rozkazy Maz. IO ↓, s. 31/39.
  18. ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 59/39.
  19. ↑ Kronika Inspektoratu „Brodnica” ↓, s. 10.
  20. ↑ a b c Polak 1998 ↓, s. 65.
  21. ↑ Sobczak 2014 ↓, s. 10.

Bibliografia

Straż Graniczna (1928–1939)
Inspektoraty okręgowe
od 1938 okręgi SG
Inspektoraty graniczne
od 1938 obwody SG
Obwody SG
powstałe po 1938
Komisariaty SG
Placówki I linii
Placówki II linii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Komisariat SG Rybno.png
Rozmieszczenie komisariatu SG Rybno w 1930
Inspektorat Graniczny nr 3 Brodnica.png
Rozmieszczenie inspektoratu Granicznego nr 3 Brodnica w 1930 roku