Komisariat Straży Granicznej „Sianki”
 Sianki. Granica polsko-czeska. Punkt przejściowy | |
| Historia | |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
|---|---|
| Sformowanie | 1928 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | Komisariat SG „Wysocko”? |
| Kontynuacja | Komisariat SG „Cisna” |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Wysocko Niżne Borynia Sianki |
| Formacja | Straż Graniczna |
| Podległość | Obwód Straży Granicznej „Sanok” |
Komisariat Straży Granicznej „Sianki” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1929–1938 i granicy polsko-węgierskiej w 1939.
Geneza
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[2]. Komisariat Straży Celnej „Sianki”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznej Straży Celnej „Sambor”[3].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Wysocko Niżne”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Wysocko Niżne” do Inspektoratu Granicznego nr 20 „Stryj” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[7]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jan Jur-Gorzechowski nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego nie wymienia komisariatu „Wysocko Niżne”[8]. Rozkaz wymienia komisariat „Borynia”[8]. Komisariat wszedł w struktury nowo powstałego Obwodu Straży Granicznej „Sanok”[8]. Czasowo pozostał jednak w Inspektoracie Granicznym „Stryj”[9].
W uzupełnieniu do komunikatu dyslokacyjnego z 11 kwietnia 1930 komendanta Straży Granicznej płk. Jan Jur-Gorzechowski zniósł placówkę Straży Granicznej II linii „Sanok”, a jednocześnie powołał placówkę Straży Granicznej II linii „Przemyśl” z przydziałem do IG „Sambor”, komisariat SG „Borynia”[10].
Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski przeniósł komisariat Straży Granicznej „Borynia” do Sianek[11]. Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 roku w sprawach reorganizacji placówek i zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jur-Gorzechowski zmienił nazwę placówki II linii „Borynia” na „Sianki” [12].
Rozkazem nr 2 z 16 stycznia 1939 roku w sprawie przejęcia odcinka granicy polsko-niemieckiej od Korpusu Ochrony Pogranicza na terenie Mazowieckiego Okręgu Straży Granicznej oraz przekazania Korpusowi Ochrony Pogranicza odcinka granicy na terenie Wschodniomałopolskiego Okręgu Straży Granicznej, w związku z przekazaniem Korpusowi Ochrony Pogranicza ochrony części granicy południowej Państwa na odcinku między przełęczą Użocką, a stykiem granicy polsko-rumuńsko-czechosłowackiej, komendant Straży Granicznej płk Jur-Gorzechowski zarządził likwidację komisariatu Straży Granicznej „Sianki”[13]. Nakazał, by z dniem 1 lutego 1939 komisariat „Sianki” wraz z placówkami II linii utworzył komisariat SG „Cisna”[14].
Służba graniczna
Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Dwernik” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Sławsko” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Dwernik” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Smorze” − 1935[15]
Komendanci komisariatu
- aspirant Henryk Juchniewicz (- 2 II 1939) komendant komisariatu Cisna[16]
Struktura organizacyjna
| maj 1928[5] | wrzesień 1928[17] | wrzesień 1929[8] | 1931 | 1935[15] | 1936[11] | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| komenda komisariatu | Wysocko Niżne | Borynia | Sianki | |||
| placówka SG I linii | Sianki | Beniowa | ||||
| Hnyła | Sianki | |||||
| Husne Wyżne | Libuchora | Butla | ||||
| Husne Wyżne | Libuchora | |||||
| placówka SG II linii | Turka | Wysocko Niżne | Borynia | Sianki | ||
| Matków | ||||||
| Wysocko Niżne | ||||||
Organizacja komisariatu w maju 1928[5]:
- komenda − Wysocko Niżne
- placówka Straży Granicznej I linii „Sianki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Hnyła”
- placówka Straży Granicznej I linii „Husne Wyżne”
- placówka Straży Granicznej II linii „Turka”
- placówka Straży Granicznej II linii „Matków”
- placówka Straży Granicznej II linii „Wysocko Niżne”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[17]:
- komenda − Wysocko Niżne
- placówka Straży Granicznej I linii „Beniowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Sianki” (stacja kolejowa)
- placówka Straży Granicznej I linii „Libuchora”
- placówka Straży Granicznej I linii „Husne Wyżne”
- placówka Straży Granicznej II linii „Wysocko Niżne”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[8]:
- komenda − Borynia
- placówka Straży Granicznej I linii „Beniowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Sianki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Butla”
- placówka Straży Granicznej I linii „Libuchora”
- placówka Straży Granicznej II linii „Borynia”
Organizacja komisariatu w 1931:
- komenda − Borynia (36 km)
- placówka Straży Granicznej I linii „Beniowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Sianki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Butla”
- placówka Straży Granicznej I linii „Libuchora”
- placówka Straży Granicznej II linii „Borynia”
Organizacja komisariatu w 1935[15]:
- komenda − Borynia
- placówka Straży Granicznej I linii „Beniowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Sianki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Butla”
- placówka Straży Granicznej I linii „Libuchora”
- placówka Straży Granicznej II linii „Borynia” → w 1936 przeniesiona do Sianek
Przypisy
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 33.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c d Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 28.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 31.
- ↑ a b c d e Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 51.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 52.
- ↑ Komunikat dyslokacyjny 1930 ↓, s. 22.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 103.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 110.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 146.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 147.
- ↑ a b c Promińska 2011 ↓, s. 5.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 2/39.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 30.
Bibliografia
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkic rozmieszczenia batalionu KOP Sokole