Komisariat Straży Granicznej „Uście Ruskie”

Komisariat Straży Granicznej „Ujście Ruskie”

Komisariat SG „Gładyszów”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Wysowa”
Organizacja
Dyslokacja	Gładyszów Uście Ruskie
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 19 Obwód SG „Jasło”

Komisariat Straży Granicznej „Uście Ruskie” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[2]. Komisariat Straży Celnej „Wysowa”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego Straży Celnej „Dukla”^[3].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Gładuszów”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[5].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Gładyszów” do Inspektoratu Granicznego nr 19 „Nowy Zagórz” i określił jego strukturę organizacyjną^[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek^[7]. Rozkazem komendanta Straży Granicznej z 10 lipca 1929 w sprawach organizacyjnych powołano placówkę Straży Granicznej I linii „Radocyna”, zmniejszono obsadę placówki „Zdynia” do jednej drużyny i przeniesiono ją do Radocyna i ustalono nowe granice placówek^[8]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[9]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę Straży Granicznej I linii „Radocyna” z komisariatu „Gładyszów” i włączył do komisariatu „Krempna”^[10]. Tym samym rozkazem przeniósł komisariat i placówkę II linii z Gładyszowa do Ujścia Ruskiego^[11] i przemianował posterunek SG „Regietów” na placówkę I linii^[10]. Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 roku w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł placówkę I linii SG „Zdynia” do Koniecznej^[12]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Konieczna” z komisariatu „Ujście Ruskie” i przydzielił go do komisariatu „Krempna”^[13].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty:

• komisariat Straży Granicznej „Muszyna” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Jaśliska” − 1928
• komisariat Straży Granicznej „Muszyna” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Krempna” − 1935^[14]

Funkcjonariusze komisariatu

Struktura organizacyjna

Szkic Obwodu SG „Jasło”

Organizacja komisariatu w maju 1928^[5]:

• komenda − Gładyszów
• placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
• placówka Straży Granicznej I linii „Ożenna”
• placówka Straży Granicznej II linii „Długie”
• placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[7]:

• placówka Straży Granicznej I linii „Izby”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
• placówka Straży Granicznej I linii „Grab”
• placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929^[9], w 1931, w 1935^[14]::

• 3/19 komenda − Gładyszów (48 km)
• placówka Straży Granicznej I linii „Izby”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
• placówka Straży Granicznej I linii „Radocyna” → w 1937 przeniesiona do Koniecznej
• placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Waldemar Bocheński: Almanach Muszyny 2009. Formacje graniczne II RP. 2009. [dostęp 2016-12-28].
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.