Komisja śledcza ds. banków i nadzoru bankowego

Komisja śledcza do zbadania rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989 r. do 19 marca 2006 r. – sejmowa komisja śledcza powołana 24 marca 2006 do zbadania m.in. prawidłowości i celowości działań Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego jako organów nadzoru bankowego w latach 1989–2006.

Powołanie

Wniosek o powołanie Komisji Śledczej złożył klub parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości^[1].

Uchwałę podjęto 24 marca 2006 (głosowało: 419, za: 251, przeciw: 168, wstrzymało się:, nie głosowało: 41). Za powołaniem komisji głosowało 148 posłów Prawa i Sprawiedliwości, 50 Samoobrony, 29 Ligi Polskich Rodzin, 22 Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz 2 niezrzeszonych. Przeciw głosowało 118 posłów Platformy Obywatelskiej, 47 Sojuszu Lewicy Demokratycznej, 1 Ligi Polskich Rodzin oraz 2 niezrzeszonych^[2].

Przebieg wyboru składu komisji był kontrowersyjny. Platforma Obywatelska mająca w Sejmie niewiele mniej posłów niż PiS, otrzymała dwukrotnie mniejszą reprezentację w Komisji. Posłowie tej partii przypominali, że w poprzedniej kadencji Sejmu, to największe ugrupowanie rezygnowało z miejsc w komisjach na rzecz opozycji. Podobnie przebiegał wybór wiceprzewodniczących – żaden z posłów Platformy nie został wybrany na to stanowisko^[3].

Skład komisji

W skład Komisji wchodzi 10 członków, których wybrano 12 maja 2006^[4][5].

• Przewodniczący:
  • Adam Hofman (PiS)
• Wiceprzewodniczący:
  • Waldemar Nowakowski, członek klubu parlamentarnego PSL
  • Szymon Pawłowski (LPR)
  • Marek Sawicki (PSL)
• Pozostali członkowie:
  • Andrzej Dera (PiS)
  • Artur Zawisza (Prawica Rzeczypospolitej)
  • Marian Goliński (PiS), powołany 27 kwietnia 2007
• Byli członkowie:
  • Jacek Kościelniak (PiS), powołany 12 maja 2006, odwołany 26 kwietnia 2007
  • Tomasz Szczypiński (PO), powołany 12 maja 2006, odwołany 26 kwietnia 2007
  • Aleksander Grad (PO), powołany 12 maja 2006, odwołany 26 kwietnia 2007
  • Małgorzata Ostrowska (SLD), powołana 12 maja 2006, odwołana 26 kwietnia 2007

Kompetencje

Komisja ma za zadanie zbadać (art 2. uchwały powołującej Komisję)^[6]:

1. prawidłowość i celowość działań Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego jako organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989. do 19 marca 2006 w szczególności w zakresie (pkt 1):
   1. udzielanie zezwoleń na utworzenie banku oraz rozpoczęcie jego działalności,
   2. udzielanie zezwoleń na wykonywanie prawa głosu z akcji banków,
   3. rzetelność, w tym kompletność, materiałów przygotowywanych przez Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego na posiedzenia Komisji Nadzoru Bankowego w sprawach udzielania zezwoleń na utworzenie banku oraz rozpoczęcie jego działalności, a także udzielania zezwoleń na wykonywanie prawa głosu z akcji banków.
   4. dokumentowania działań organów nadzoru bankowego;
2. kształt systemu bankowego w Polsce w porównaniu z innymi, w szczególności średnimi i dużymi krajami Unii Europejskiej i przyczyn tego stanu oraz wpływu organów nadzoru bankowego na ten stan, w tym w szczególności zbadanie struktury własnościowej banków działających w formie spółki akcyjnej w Polsce w porównaniu ze średnimi i dużymi krajami Unii Europejskiej i wpływu organów nadzoru bankowego oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na ten stan (pkt 2);
3. prawidłowość działania Zarządu Narodowego Banku Polskiego w zakresie dokonywanych przez niego ocen funkcjonowania systemu bankowego w Polsce (pkt 3);
4. kwestię ewentualnego konfliktu interesów między rolą Prezesa Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczącego Rady Polityki Pieniężnej i Przewodniczącego Komisji Nadzoru Bankowego (pkt 4);
5. działalność osób występujących w imieniu Komisji Nadzoru Bankowego, Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dawniej Urzędu Antymonopolowego), Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz Ministerstwa Skarbu Państwa i Ministerstwa Finansów pod kątem ewentualnego występowania konfliktu interesów wpływającego na brak bezstronności przy dokonywaniu rozstrzygnięć przez te osoby (pkt. 5);
6. działania ministrów oraz innych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe w sprawach rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym w okresie od 4 czerwca 1989 do 19 marca 2006 (pkt. 6);
7. ewentualne, nieuprawnione wpływanie przez osoby prywatne lub przedsiębiorców na działania, o których mowa w pkt 6 uchwały (pkt. 7).

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego

22 września 2006 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że część przepisów uchwały Sejmu w sprawie powołania bankowej komisji śledczej jest niezgodna z Konstytucją. Skutkiem orzeczenia Komisja ma znacznie mniejsze kompetencje (z siedmiu punktów określających kompetencje Komisji Trybunał Konstytucyjny uznał cztery w całości niezgodne z Konstytucją, a trzy częściowo niezgodne z Konstytucją)^[7][8]. Według Prezesa Trybunału Konstytucyjnego Marka Safjana Komisja w obecnej formie nie może dalej działać, wzywać na przesłuchanie ani podejmować żadnych innych czynności prawnych^[9]. Przewodniczący Komisji Artur Zawisza powiedział, że najbardziej rozsądnym będzie, jeżeli Komisja nie będzie wzywała kolejnych świadków do czasu kiedy Sejm ustosunkuje się do orzeczenia^[10]. Marszałek Sejmu Marek Jurek stwierdził, że Komisja może działać, o ile zostanie zmieniona uchwała ją powołująca^[11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona Komisji Śledczej na witrynie Sejmu
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989 r. do 19 marca 2006 r. (M.P. z 2006 r. nr 24, poz. 265)
  • Opis przebiegu procesu legislacyjnego uchwała ws. powołania Komisji Śledczej
  • Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 2006 r. w sprawie wyboru składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989 r. do 19 marca 2006 r. (M.P. z 2006 r. nr 35, poz. 380)
    • Wyrok w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, dnia 22 września 2006 r., Sygn. akt U 4/06 – wraz z częściowym uzasadnieniem