Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego

Siedziba KNF i UKNF przy ul. Pięknej 20 w Warszawie
Państwo	Polska
Data utworzenia	19 września 2006
Przewodniczący	Jacek Jastrzębski
Zastępca Przewodniczącego	Rafał Mikusiński Marcin Mikołajczyk Krystian Wiercioch
Budżet	216,70 mln zł (2017)[1]
Zatrudnienie	920 (2017)[2]
Adres
ul. Piękna 20
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Komisja Nadzoru Finansowego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Komisja Nadzoru Finansowego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Komisja Nadzoru Finansowego
52°13′25,100″N 21°01′10,837″E/52,223639 21,019677
Strona internetowa

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – organ właściwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepisów UE. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym^[3]. Przejęła zadania zniesionej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. KNF nie jest centralnym organem administracji rządowej, bowiem ustawa nie wskazuje na taką pozycję tego organu^[4].

Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodniczący KNF i jego trzej zastępcy^[5].

Siedziba KNF i UKNF znajduje się przy ul. Pięknej 20. Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Zadania Komisji

• Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych
• Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
• Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
• Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
• Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
• Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty

Zakres nadzoru

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:

• nadzór bankowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy – Prawo bankowe^[6],
  • ustawy o Narodowym Banku Polskim^[7]
  • ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających^[8];
• nadzór emerytalny, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych^[9],
  • ustawy o pracowniczych programach emerytalnych^[10],
  • ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego^[11]
  • ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym^[12];
• nadzór ubezpieczeniowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej^[13],
  • ustawy o dystrybucji ubezpieczeń^[14],
  • ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich^[15],
  • ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych^[16],
• nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1500),
  • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1983),
  • ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1523),
  • ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 170),
  • ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym^[17],
• nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych (a także instytucjami pieniądza elektronicznego), sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o usługach płatniczych^[18],
• nadzór uzupełniający, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego^[19],
• nadzór nad sektorem kas spółdzielczych, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 660),
  • ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 924),
  • ustawy z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 613).

Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podlegają one nadzorom właściwych ministrów. W przypadku podmiotów w żaden sposób niepodlegających pod jej kontrolę (czyli działających nielegalnie, nierejestrujących swojej działalności w żadnych instytucjach) – KNF ma prawo prowadzić czynności sprawdzające lub postępowanie wyjaśniające^[20].

Przy KNF działa również Sąd Polubowny^[21].

Skład Komisji

Przewodniczący i zastępcy przewodniczącego

W skład Komisji wchodzą: przewodniczący, trzech zastępców przewodniczącego i dziewięciu członków. Przewodniczącego Komisji powołuje prezes Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. Zastępców przewodniczącego powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów na wniosek przewodniczącego.

Członkowie Komisji

Członkami Komisji są:

• Minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel,
• Minister właściwy do spraw gospodarki albo jego przedstawiciel,
• Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel,
• Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego członek zarządu Narodowego Banku Polskiego,
• Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• Przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów,
• Przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym),
• Przedstawiciel Prezesa Urządu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym),
• Przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, a jeżeli nie został wyznaczony – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym).

Aktualny skład Komisji

• Jacek Jastrzębski – przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego od 23 listopada 2018
• Rafał Mikusiński – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 12 marca 2019
• Marcin Mikołajczyk – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 28 maja 2021
• Krystian Wiercioch – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 6 maja 2022

Pozostali członkowie (z prawem głosu):

• Paweł Szałamacha – członek zarządu Narodowego Banku Polskiego delegowany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
• Wojciech Dyduch – przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• Krzysztof Budzich – przedstawiciel ministra właściwego do spraw instytucji finansowych (Ministra Finansów),
• Aneta Rożek – przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki (Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii),
• Jan Wojtyła – przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej),
• Maciej Tomczak – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów.

Pozostali członkowie (uczestniczą wyłącznie z głosem doradczym):

• Tomasz Chróstny – Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• Piotr Tomaszewski – prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
• Stanisław Żaryn – przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych

Byli członkowie KNF (chronologicznie)

Byli przewodniczący KNF

• Stanisław Kluza (2006–2011)
• Andrzej Jakubiak (2011–2016)
• Marek Chrzanowski (2016–2018)
• Marcin Pachucki (p.o. przewodniczącego, 2018)

Byli zastępcy przewodniczącego KNF

• Iwona Duda (2006–2008)
• Marcin Gomoła (2006–2007)
• Artur Kluczny (2007–2009)
• Lesław Gajek (2008–2017)
• Wojciech Kwaśniak (2011–2017)
• Filip Świtała (2017)
• Marcin Pachucki (2017–2019)
• Andrzej Diakonow (2017–2019)
• Małgorzata Iwanicz-Drozdowska (2019)
• Dagmara Wieczorek-Bartczak (2019–2021)

Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw instytucji finansowych

• Arkadiusz Huzarek
• Piotr Piłat
• Dariusz Daniluk
• Maciej Grabowski
• Ludwik Kotecki
• Piotr Piłat
• Piotr Nowak
• Paweł Gruza
• Marcin Obroniecki
• Małgorzata Palczewska
• Tadeusz Kościński

Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego

• Anna Kalata
• Joanna Kluzik-Rostkowska
• Agnieszka Chłoń-Domińczak
• Marek Bucior
• Czesława Ostrowska
• Jacek Męcina
• Mariusz Kubzdyl
• Eryk Kłossowski
• Radosław Domagalski-Łabędzki

Byli przedstawiciele NBP

• Jerzy Pruski
• Krzysztof Rybiński
• Sławomir Skrzypek
• Piotr Wiesiołek
• Witold Koziński
• Piotr Wiesiołek
• Anna Trzecińska
• Jacek Bartkiewicz
• Andrzej Kaźmierczak

Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw gospodarki

• Armen Artwich
• Jadwiga Emilewicz
• Mariusz Haładyj
• Jan Pawelec
• Sebastian Potyralski

Byli przedstawiciele Prezydenta RP

• Henryk Cioch
• Danuta Wawrzynkiewicz
• Jerzy Pruski
• Zdzisław Sokal
• Cezary Kochalski
• Robert Tomanek

Byli przedstawiciele Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

• Zdzisław Sokal
• Mirosław Panek

Byli przedstawiciele Prezesa Rady Ministrów

• Tadeusz Kościński

Byli przedstawiciele Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

• Marek Niechciał

Byli przedstawiciele ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych

• Maciej Wąsik

Struktura Urzędu KNF^[22]

Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2019, od 1 kwietnia 2019 struktura organizacyjna Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego przedstawia się następująco^[23]:

• Centrum Analiz Danych Nadzorczych
• Departament Administracji
• Departament Analiz Ekonomicznych
• Departament Audytu Wewnętrznego
• Departament Bankowości Komercyjnej
• Departament Bankowości Równoległej
• Departament Bankowości Spółdzielczej
• Departament Bezpieczeństwa i Ochrony Informacji
• Departament Compliance
• Departament Cyberbezpieczeństwa
• Departament Firm Inwestycyjnych
• Departament Funduszy Inwestycyjnych i Funduszy Emerytalnych
• Departament Informatyki
• Departament Infrastruktury i Obrotu Giełdowego
• Departament Innowacji Finansowych FinTech
• Departament Inspekcji Bankowych
• Departament Inspekcji Ubezpieczeniowych
• Departament Komunikacji Społecznej
• Departament Licencji Bankowych
• Departament Licencji Ubezpieczeniowych
• Departament Nadzoru nad Systemem Zarządzania i Dystrybucją Ubezpieczeń
• Departament Nadzoru Ubezpieczeniowego
• Departament Organizacji, Controllingu i Budżetowania
• Departament Postępowań Sankcyjnych
• Departament Praktyk Rynkowych
• Departament Prawny
• Departament Rozwoju Regulacji
• Departament Spółek Publicznych
• Departament Spraw Karnych
• Departament Współpracy Międzynarodowej
• Departament Zakupów
• Departament Zarządzania Strategicznego
• Departament Zarządzania Zasobami Ludzkimi
• Gabinet Komisji

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

Wydatki i dochody Komisji Nadzoru Finansowego są realizowane w części 70 budżetu państwa^[24]. Zgodnie z art. 19 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym wszystkie wydatki stanowiące koszty działalności Komisji są pokrywane z wpłat wnoszonych przez podmioty nadzorowane.

W 2017 wydatki w części 70 wyniosły 216,70 mln zł, a dochody 198,66 mln zł^[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 920 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 10 538 zł^[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Komisji Nadzoru Finansowego zaplanowano w wysokości 245,11 mln zł, a dochody 255,15 mln zł^[25].

Kontrowersje

W 2007 roku została ujawniona przez podmiot Sovereign Capital S.A. afera dotycząca pobierania przez pracowników UKNF korzyści majątkowych od podmiotów nadzorowanych^[26][27]. W roku 2009 wyszło na jaw, iż ówczesny przewodniczący KNF – Stanisław Kluza posiadał akcje Domu Maklerskiego IDM. W owym czasie brał udział w ofertach publicznych przeprowadzanych przez ten podmiot oraz według doniesień prasowych zarobił 1200% na akcjach samego IDM^[28]. Dom Maklerski IDM wpadł w problemy finansowe niespełna rok po zakończeniu sprawowania funkcji przez Stanisława Kluzę^[29]. Fundusz Idea TFI (później zmienił nazwę na Inventum, spółka nie była powiązana z bankiem Idea), kontrolowany przez Dom Maklerski IDM, upadł w 2014 roku wywołując wieluset milionowe straty dla klientów^[30].

Afera KNF w 2018 r.

W listopadzie 2018 „Gazeta Wyborcza” ujawniła rozmowę przewodniczącego Komisji Marka Chrzanowskiego z Leszkiem Czarneckim, podczas której miała paść propozycja korupcyjna^[31][32]. Chrzanowski złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska^[32]. Został zatrzymany przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a prokuratura postawiła mu zarzut przekroczenia uprawnień w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez inną osobę^[33].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona Komisji Nadzoru Finansowego
• Ostrzeżenia publiczne wydawane przez Komisję Nadzoru Finansowego