Komitat Békés

Komitat Békés

Békés megye

komitat
Herb Flaga
Państwo	Węgry
Siedziba	Békéscsaba
Powierzchnia	5631,05 km²
Populacja  • liczba ludności	399 302
• gęstość	69,6 os./km²
Położenie na mapie Węgier
Portal Węgry

Komitat Békés (węg. Békés megye) – jeden z komitatów na Węgrzech. Na północy graniczy z komitatem Hajdú-Bihar, od zachodu z komitatami Jász-Nagykun-Szolnok i Csongrád, od południa i wschodu z Rumunią. Komitat wchodzi w skład regionu unijnego „Południowa Nizina Węgierska” (Dél-Alföld).

Osadnictwo

Osadnictwo jest typowe dla Wielkiej Niziny Węgierskiej. Znamienna jest mała liczba stosunkowo rozległych i ludnych gmin, ale występuje tu też wiele pojedynczych domów na stepie (tanya). 70% ludności mieszka w miastach, w tym 17% w stolicy komitatu.

Miasta komitatu

Miasta komitatu (wg liczby mieszkańców; stan na 2001 r. – dane spisowe):

Gminy wiejskie komitatu

Gminy wiejskie komitatu (alfabetycznie)

Podział administracyjny

Komitat dzieli się na 8 powiatów:

• Békéscsaba
• Békés
• Gyula
• Mezőkovácsháza
• Orosháza
• Sarkad
• Szarvas
• Szeghalom

Geografia

Komitat Békés leży na Wielkiej Nizinie Węgierskiej, na pograniczu Międzyrzecza Kereszu i Maruszy (Maros Körös köze) oraz Wielkiego i Małego Sárrét (Nagy-Sárrét i Kis-Sárrét). Główną rzeką regionu jest Keresz, do którego wpadają Berettyó, Czarny Keresz i Szybki Keresz.

Krajobraz jest tu równinny, a ziemia uprawna niezwykle dobra. Klimat wyjątkowo zmienny w porównaniu do rozpiętości średniej krajowej. Średnia roczna opadów to 645 mm. Najważniejsze bogactwo mineralne to gaz ziemny – wydobywa się tu 1/5 krajowej produkcji.

Historia

Obszar ten był zamieszkany już w V i IV wieku p.n.e. Przed przybyciem Węgrów te tereny zamieszkiwało wiele różnych plemion: Scytowie, Celtowie, Gepidowie, Sarmaci, Awarowie. Po osiedleniu się Węgrów stolicą powstałego wówczas na tych terenach komitatu zamkowego stało się miasto Békés.

Na początku XV wieku wybudowano tu zamek w Gyula, które było wtedy ważniejszym ośrodkiem komitatu. Później król Maciej Korwin przemianował je na stolicę komitatu. Zamek w Gyula odgrywał bardzo ważną rolę w walkach przeciwko Turkom, został zajęty w 1566 roku. Po nawale tureckiej obszar pozostał wyludniony.

Na początku XVIII wieku, po wypędzeniu Turków i upadku powstania Rakoczego komitat zaczął się stopniowo ponownie zaludniać. Przybywali tu nie tylko Węgrzy, ale także Słowacy (Békéscsaba, Endrőd, Szarvas, Tótkomlós), Serbowie (Battonya), Niemcy (Németgyula, Elek) i Rumuni (Kétegyháza). Ludność obca w większej części zasymilowała się do połowy XIX wieku. W 1858 wybudowano magistralę kolejową łączącą miasto Békéscsaba z Pesztem. Komitat rozwijał się, głównie rolniczo, ze względu na sprzyjające ku temu warunki.

Po I wojnie światowej do komitatu napłynęła ludność z miast, które przeszły pod władzę Rumunii, co spowodowało gwałtowny rozwój miasta Békéscsaba.

W roku 1950 liczba ludności komitatu wynosiła 472 000, co jest wartością do tej pory najwyższą. Począwszy od tego roku stolicą komitatu jest Békéscsaba. W latach sześćdziesiątych XX wieku, podobnie jak w innych częściach kraju, zaczęto rozwijać tu przemysł, co spowodowało wzrost liczby ludności miejskiej.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona komitatu w jęz. węgierskim