Komonica zwyczajna

Komonica zwyczajna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządbobowce
Rodzinabobowate
Podrodzinabobowate właściwe
Rodzajkomonica
Gatunekkomonica zwyczajna
Nazwa systematyczna
Lotus corniculatus L.[3]
Sp. pl. 2:775. 1753

Komonica zwyczajna, k. pospolita, k. rożkowa (Lotus corniculatus L.) – gatunek byliny należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z obszarów Azji, Europy i Afryki Północnej, rozprzestrzenił się także w Australii i Nowej Zelandii oraz Ameryce Północnej i Południowej. Jest uprawiany w wielu krajach świata[4]. W Polsce gatunek pospolity w stanie dzikim na obszarze całego kraju[5].

Morfologia

Łodyga
O długości od 10 do 40 cm, rozesłana, płożąca lub podnosząca się. W środku pełna, lub posiadająca cienki tylko kanał[6].
Liście
Podłużne, pięciolistkowe, pierzaste, z których trzy górne są odwrotnie jajowate, a w dolnej partii znajdującej się tuż przy łodydze dwa listki trójkątne lub ukośnie owalne, przesunięte do nasady ogonka liściowego. Przylistków brak[6].
Kwiaty
Wyrastające na długich szypułkach i zebrane w 3–8-kwiatowy baldaszek, u nasady którego występują trzy małe podsadki. Kwiaty motylkowe, żółte, po zasuszeniu zielenieją. Mają długość około 10–15 mm, żagielek często czerwonawo nabiegły zagięty do góry pod kątem prostym aż do samego wierzchołka, skrzydełka jajowate, łódeczka nagle zwężająca się w dzióbek. Ząbki kielicha o trójkątnej nasadzie, zakończone szydlastym końcem[6].
Owoce
Równowąskie strąki o długości 2–3 cm, wystające z kielicha[6]. Przy dojrzewaniu śrubowato skręcają się, co przyczynia się do samorozsiewu.
Korzeń
Roślina głęboko zakorzeniona, o silnie rozwiniętym palowym korzeniu, który może nawet sięgać na głębokość 1,5 m.

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina, hemikryptofit[5]. Kwitnie od maja do września. Zapylana jest przez owady. W latach pełnego użytkowania komonica kwitnie na ogół dwukrotnie – w czerwcu i w sierpniu.
Siedlisko
Pastwiska, łąki i rowy przydrożne. W górach występuje aż po piętro alpejskie. Rośnie bardzo dobrze na glebach o wadliwej strukturze i niskiej kulturze, zbitych lub lżejszych, położonych na zwięzłym podłożu[6].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Arrhenatheretalia[7].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 24[5].

Zastosowanie

  • Roślina pastewna uprawiana na paszę zieloną i susz. Znajduje się w Rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
    • Zalety: wysoka zawartość białka i składników mineralnych, zwłaszcza wapnia i magnezu, większa zawartość karotenów niż u innych roślin motylkowatych oraz mniejsze straty tego cennego składnika podczas suszenia. Roślina jest odporna na przygryzanie i udeptywanie oraz jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi temperatury do -25 °C[6].
    • Wady: zawartość w kwiatach glikozydów cyjanogennych, które mają gorzki smak, powodując niechętne wyjadanie przez zwierzęta kwitnących roślin. Jednakże gorzki smak zanika przy suszeniu[6].
  • W uprawie na zboczach zapobiega ich erozji.

Galeria zdjęć

Pokrój
Kwitnący pęd
Kwiaty
Liść

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2012-07-03].
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
  5. a b c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. a b c d e f g Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Media użyte na tej stronie

Lotus corniculatus T69.1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lotus corniculatus
Lotus corniculatus (5181805067).jpg
Autor: Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
The three-leafleted leaf bears two large stipules which render a superficially five-leafleted leaf.
Lotus corniculatus T89.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lotus corniculatus
Lotus corniculatus T69.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lotus corniculatus