Komonica zwyczajna
Systematyka[1][2] | |
Domena | eukarionty |
---|---|
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | rośliny zielone |
Nadgromada | rośliny telomowe |
Gromada | rośliny naczyniowe |
Podgromada | rośliny nasienne |
Nadklasa | okrytonasienne |
Klasa | Magnoliopsida |
Nadrząd | różopodobne |
Rząd | bobowce |
Rodzina | bobowate |
Podrodzina | bobowate właściwe |
Rodzaj | komonica |
Gatunek | komonica zwyczajna |
Nazwa systematyczna | |
Lotus corniculatus L.[3] Sp. pl. 2:775. 1753 |
Komonica zwyczajna, k. pospolita, k. rożkowa (Lotus corniculatus L.) – gatunek byliny należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z obszarów Azji, Europy i Afryki Północnej, rozprzestrzenił się także w Australii i Nowej Zelandii oraz Ameryce Północnej i Południowej. Jest uprawiany w wielu krajach świata[4]. W Polsce gatunek pospolity w stanie dzikim na obszarze całego kraju[5].
Morfologia
- Łodyga
- O długości od 10 do 40 cm, rozesłana, płożąca lub podnosząca się. W środku pełna, lub posiadająca cienki tylko kanał[6].
- Liście
- Podłużne, pięciolistkowe, pierzaste, z których trzy górne są odwrotnie jajowate, a w dolnej partii znajdującej się tuż przy łodydze dwa listki trójkątne lub ukośnie owalne, przesunięte do nasady ogonka liściowego. Przylistków brak[6].
- Kwiaty
- Wyrastające na długich szypułkach i zebrane w 3–8-kwiatowy baldaszek, u nasady którego występują trzy małe podsadki. Kwiaty motylkowe, żółte, po zasuszeniu zielenieją. Mają długość około 10–15 mm, żagielek często czerwonawo nabiegły zagięty do góry pod kątem prostym aż do samego wierzchołka, skrzydełka jajowate, łódeczka nagle zwężająca się w dzióbek. Ząbki kielicha o trójkątnej nasadzie, zakończone szydlastym końcem[6].
- Owoce
- Równowąskie strąki o długości 2–3 cm, wystające z kielicha[6]. Przy dojrzewaniu śrubowato skręcają się, co przyczynia się do samorozsiewu.
- Korzeń
- Roślina głęboko zakorzeniona, o silnie rozwiniętym palowym korzeniu, który może nawet sięgać na głębokość 1,5 m.
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Bylina, hemikryptofit[5]. Kwitnie od maja do września. Zapylana jest przez owady. W latach pełnego użytkowania komonica kwitnie na ogół dwukrotnie – w czerwcu i w sierpniu.
- Siedlisko
- Pastwiska, łąki i rowy przydrożne. W górach występuje aż po piętro alpejskie. Rośnie bardzo dobrze na glebach o wadliwej strukturze i niskiej kulturze, zbitych lub lżejszych, położonych na zwięzłym podłożu[6].
- Fitosocjologia
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Arrhenatheretalia[7].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n = 24[5].
Zastosowanie
- Roślina pastewna uprawiana na paszę zieloną i susz. Znajduje się w Rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
- Zalety: wysoka zawartość białka i składników mineralnych, zwłaszcza wapnia i magnezu, większa zawartość karotenów niż u innych roślin motylkowatych oraz mniejsze straty tego cennego składnika podczas suszenia. Roślina jest odporna na przygryzanie i udeptywanie oraz jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi temperatury do -25 °C[6].
- Wady: zawartość w kwiatach glikozydów cyjanogennych, które mają gorzki smak, powodując niechętne wyjadanie przez zwierzęta kwitnących roślin. Jednakże gorzki smak zanika przy suszeniu[6].
- W uprawie na zboczach zapobiega ich erozji.
Galeria zdjęć
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2012-07-03].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
- ↑ a b c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- African Plant Database: 146911
- BioLib: 40080
- EoL: 702889
- EUNIS: 171886
- Flora of China: 200012202
- FloraWeb: 3508
- GBIF: 5357013
- INaturalist: 47435
- IPNI: 30179739-2
- ITIS: 26362
- NCBI: 47247
- The Plant List: ild-7260
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30179739-2
- Tela Botanica: 39988
- Tropicos: 13022186
- USDA PLANTS: LOCO6
Media użyte na tej stronie
Autor: Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
The three-leafleted leaf bears two large stipules which render a superficially five-leafleted leaf.