Komorniki (powiat średzki)

Komorniki

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	średzki
Gmina	Środa Śląska
Liczba ludności (2011)	340[1]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-300
Tablice rejestracyjne	DSR
SIMC	0880857
Położenie na mapie gminy Środa Śląska Komorniki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Komorniki
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Komorniki
Położenie na mapie powiatu średzkiego Komorniki
51°09′56″N 16°38′09″E/51,165556 16,635833

Komorniki (d. Kamererdorf (1210), Kammerdorf (1360), Kammendorf bei Neumarkt) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Śląska.

Przez miejscowość przebiega droga krajowa DK94. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Wieś obecnie zamieszkuje 340 osób. Położona jest dwa kilometry na wschód od Środy Śląskiej przy drodze nr 5, między Berlinem a Wrocławiem i na początku drogi powiatowej, która prowadzi od zachodniego krańca Komornik do dworca kolejowego Święte - Przedmoście położonego 4 km. na północ przy trasie Wrocław - Legnica.

Historia

Pierwsza wzmianka na temat osady pochodzi z 1210 roku i wspomina o mieszkańcach Komornik jako "camerarii", czyli o tych, którzy pracowali jako służba w pobliskim dworze. Kolejne wzmianki pochodzą kolejno z 1294, gdy Mikołaj z Komornik był jednym z 50 rycerzy, którzy zostali poręczycielami w traktacie pokojowym wrocławskiego księcia z jego głogowskim kuzynem^[2], z 1313 i 1353 roku^[2]. Z XVI wieku pochodzi wzmianka o średzkich piekarzach skarżących się na komornickich, ponieważ ci mieli piec nie tylko na własne potrzeby, lecz także sprzedawać chleb w innych wsiach i w mieście.

W 1621 roku cesarz Ferdynand II przyznał komorniczanom te same prawa, które obowiązywały w Środzie Śląskiej. W 1656 roku wieś Komorniki została sprzedana miastu Wrocław. W 1757 roku, przed bitwą pod Lutynią, pod wsią stacjonowały wojska pruskie co przysporzyło wielkie straty materialne dla miejscowej ludności^[3]. W 1786 roku we wsi znajdowało się czternaście gospodarstw rolnych, cztery gospodarstwa ogrodnicze, szkoła, gospoda i wiatrak. W 1845 dodatkowo wymienia się sklep wielobranżowy i trzy miejsca wydobycia torfu^[4].

Niższe sądownictwo było wcześniej sprawowane przez właścicieli ziemskich czyli w przypadku Komornik przez miasto Wrocław. W sprawach poważnych wykroczeń decydował wówczas sąd średzki. Miejscowa pieczęć sądowa przedstawiała wagę, symbol sprawiedliwości^[4].

W czerwcu 1945 roku większość dotychczasowych mieszkańców Komornik zostało wysiedlonych. Ostatni niemieccy mieszkańcy wsi wyjechali z Komornik w październiku 1946 roku^[5]

Architektura i komunikacja

Przez wieś przechodziła szeroka na ok. 8 m główna ulica Chaussee (obecnie ul. Średzka) wytyczona w 1829 roku w miejsce ważnej w średniowieczu szlaku Hohne Strasse. Była to ważna trasa łączącą Śląsk z pruskim węzłem komunikacyjnym. Na nowej drodze stały w odstępie ok. 1 mili komory celne, w których pobierano cło drogowe^[6].

Bezpośrednio przy dawnej ul.Chaussee na zakręcie od strony Wrocławia stoi budynek wzniesiony w 1776 roku, w którym mieściła się gospoda Pod cesarskim kwiatem, zwana później Pod bławatkiem. W gospodzie, będącej centrum wiejskiego życia kulturalnego, odbywały się różne uroczystości m.in., zabawy dożynkowe, święcenie pokarmów, narady wiejskie. Po zakończeniu II wojny światowej, w okresie stacjonowania na terenie wsi wojsk rosyjskich, budynek popadł w ruinę. Po zawiązaniu się Powiatowej Rady Narodowej, pomieszczenia gospody zostały wyremontowane i utworzono w niej świetlicę wiejską^[5].

W 1920 roku założono Ochotniczą Straż Pożarną. W 1926 roku wybudowano budynek remizy z nieistniejącą już wieżą^[5].

Religia

Wieś Komorniki administracyjnie należała do parafii Środa Śląska. Pierwsze zapiski na temat gruntów parafialnych średzkiego kościoła pochodzą z 1353 roku. Katoliccy mieszkańcy od 1933 roku należą do kościoła pw.Podwyższenia Krzyża Świętego. Zmarli byli chowani na cmentarzu w Środzie Śląskiej^[5].

Edukacja

W 1740 roku otworzono pierwszą placówkę oświatową jako jedną z pierwszych ewangelickich szkół wiejskich. Od 1911 nauka w Komornikach odbywała się w nowej szkole we wschodniej części wsi^[5].

Gospodarka

Komorniki należą do terenów aktywności gospodarczej objętych Legnicką Specjalną Strefą Ekonomiczną. W ramach tej strefy wieś należy do Podstrefy Środa Śląska - Komorniki oraz Podstrefy Środa Śląska – Komorniki – Święte – Juszczyn. Strefa aktywności gospodarczej w Komornikach tworzy najwięcej miejsc pracy na terenie gminy Środa Śląska. Działających we wsi 13 firm zatrudnia łącznie ponad 1 700 osób^[7].

Sport

Od 2002 roku na terenie miejscowości działa Ludowy Klub Sportowy "Pagel - Komorniki" (piłka nożna), który uczestniczy w rozgrywkach B-klasy przy Dolnośląskim Związku Piłki Nożnej we Wrocławiu. Prezesem klubu jest Rafael Gadzała.

Osoby pełniące dotychczas funkcję Sołtysa wsi ^[8]

• 1963 – 1991 śp. p. H. Ceglarek
• 1991 – 1995 p. Mieczysław Kuryło
• 1995 – 1999 p. Ryszard Adamiak
• 1999 – 2003 p. Janusz Pochwała
• 2003 – obecnie p. Rafael Gadzała

Przypisy

Bibliografia

• Adolf Moepert: Ortsnamen des Kreises Neumarkt in Geschichte und Sprache. Nach den alten und neuen Kreisgrenzen. Wrocław: Ostdeutsche Verlag Anst, 1935.

• Verein Neumarkter: Schlesische Heimat Stadt und Kreis Neumarkt. Neumarkter Verein, 1985.