Komory

Związek Komorów
Union des Comores
الاتحاد القمري
al-Ittiḥād al-Qumurī/Qamarī
Udzima wa Komori
Flaga Komorów
Godło Komorów
Flaga KomorówGodło Komorów
Dewiza: (fr.) Unité - Solidarité - Développement
(Jedność - Solidarność - Rozwój)
Hymn:
Udzima wa ya Masiwa

(Unia wielkich wysp)
Położenie Komorów
Język urzędowy

arabski, francuski, komoryjski

Stolica

Moroni

Ustrój polityczny

republika

Głowa państwa

prezydent Azali Assoumani

Szef rządu

prezydent Azali Assoumani

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


2170 km²
~0

Liczba ludności (2017)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


827 000[1]
372 osób/km²

PKB (2017)
 • całkowite 
 • na osobę


0,65 mld[1] USD
788[1] USD

PKB (PSN) (2017)
 • całkowite 
 • na osobę


1,31 mld[1] dolarów międzynar.
1588[1] dolarów międzynar.

Waluta

frank komoryjski (KMF)

Niepodległość

od Francji
6 lipca 1975

Religia dominująca

islam

Strefa czasowa

UTC +3

Kod ISO 3166

KM

Domena internetowa

.km

Kod samochodowy

COM

Kod samolotowy

D6

Kod telefoniczny

+269

Mapa Komorów
(c) OCHA, CC BY 3.0

Komory (arab. ‏جزر القمر Juzur al-Qumur), oficjalnie Związek Komorów (fr. Union des Comores, arab. ‏الاتحاد القمري al-Ittiḥād al-Qumurī / Qamarī) – wyspiarskie państwo w północnej części Kanału Mozambickiego, zlokalizowane na archipelagu Komorów, pomiędzy północną częścią Madagaskaru a północno-wschodnią częścią Mozambiku. Najbliższymi państwami są Mozambik, Tanzania, Madagaskar oraz Seszele.

Jest to położony najdalej na południe członek Ligi Arabskiej. Komory są czwartym najmniejszym niepodległym państwem Afryki, a pod względem populacji zajmuje piąte miejsce od końca wśród państw niepodległych. Nazwa państwa pochodzi od arabskiego słowa ‏القمر qamar ‘księżyc’[2].

Ustrój polityczny

W 1975 roku Komory proklamowały niepodległość. W tym samym roku stały się członkiem ONZ i OJA. W latach 1976–1978 władzę sprawował dyrektoriat polityczno-wojskowy. W 1978 r. Ahmed Abdallah dokonał zamachu stanu i ogłosił się prezydentem. Funkcję tę pełnił do śmierci w 1989 r. Wówczas w wyniku elekcji nowym prezydentem został Said Mohamed Djohar. W 1992 r. Komory jako republika wydały nową konstytucję, która dopuściła m.in. wielopartyjność. Obecnie prezydentem Komorów jest Azali Assoumani. Zgodnie z konstytucją z 2002 roku Komory stanowią federację trzech samorządnych wysp Anjouan, Mohéli i Wielki Komor.

Geografia

Wyspy archipelagu rozciągają się na przestrzeni ok. 400 km z północnego zachodu na południowy wschód. Wszystkie są wyspami pochodzenia wulkanicznego, o bardzo urozmaiconej i wybitnie wyżynnej rzeźbie terenu.

Panuje klimat podzwrotnikowy (typ suchy i wilgotny). Płytkie i żyzne gleby porasta sawanna lub zajęte są pod pola uprawne. Pozostałą część terenu wyspy (16%) stanowią lasy.

Historia

Komory zostały francuskim protektoratem w 1886 roku. W 1912 zostały formalnie przekształcone w kolonię podlegającą administracyjnie pod Madagaskar. W czasie II wojny światowej wyspy pozostały francuskim terytorium, które podlegało rządowi Vichy. W 1942 roku zostały zajęte przez oddziały brytyjskie, a władza przekazana Wolnej Francji generała de Gaulle’a. W 1947 roku status Komorów został zmieniony z kolonii na terytorium zamorskie, a przedstawiciel terytorium mógł zasiadać we francuskim parlamencie. 22 grudnia 1974 96% głosujących na terenie dzisiejszego Związku Komorów opowiedziało się w referendum za niepodległością. Na wyspie Mayotte większość głosujących postanowiła pozostać w ścisłym związku z Francją. 6 lipca 1975 została ogłoszona niepodległość.

Zgodnie z konstytucją z 1978 (przyjętą w referendum dopiero w 1989) oficjalna nazwa kraju brzmiała Federalna Islamska Republika Komorów. W 1997 doszło do secesji wysp Anjouan (Ndzuwani) i Mohéli (Mwali). Pod władzą rządu znajdowała się tylko wyspa Wielki Komor. W referendum w grudniu 2001 roku mieszkańcy opowiedzieli się za zmianą dotychczasowego ustroju państwa. Zgodnie z przyjętą w 2002 nową konstytucją, państwo jest federacją samorządnych wysp Wielki Komor, Anjouan i Mohéli. Od czasu uzyskania niepodległości Komory nękane były wieloma (zarówno udanymi jak i nieudanymi) zamachami stanu.

W 2008 roku sytuacja ponownie się zaogniła. Rebelianci z samozwańczym prezydentem Mohamedem Bacarem zbuntowali się przeciwko rządowi federalnemu. Powodem secesji jest nieuznanie wyników wyborów na Anjouan z 2007 roku. Unia Afrykańska oraz rząd centralny uznały, że Bacar je sfałszował. Wojska rządowe wraz z kontyngentem z Tanzanii i Senegalu 25 marca 2008 roku przeprowadziły inwazję na wyspę i ją opanowały. Przywódcy buntowników opuścili zdobytą stolicę, w walkach zginęło co najmniej 11 osób.

Gospodarka

Podstawową gałęzią gospodarki jest rolnictwo, które rozwija się na żyznych glebach dwóch geologicznie starszych wysp Anjouan (Ndzuani) i Mohéli (Mwali). Wielki Komor (Ngazidja), nie nadaje się do uprawy z powodu braku wody. Obfite deszcze padające w okresie pory deszczowej szybko wsiąkają w wulkaniczną, porowatą ziemię i przez miesiące okresu pory suchej ludzie używają do mycia i prania tylko wody morskiej. Rolnictwo jest jednak nawet na Anjouan i Mohéli słabo rozwinięte i znaczna część żywności jest importowana. W kraju uprawiane są m.in.: rośliny aromatyczne, kawowiec, kakaowiec, palma kokosowa i agawa sizalowa. Eksportowane są z Komorów głównie wanilia (8 miejsce na świecie i 3 w Afryce po Madagaskarze i Ugandzie), goździki (5. miejsce na świecie) i olejek eteryczny z drzewa ylang, służący do wyrobu perfum. Mimo że wyspy są bardzo atrakcyjne turystycznie i położone w tropikalnym, upalnym klimacie, turystów jest niewielu. Główną przyczyną jest brak dobrze rozwiniętej bazy hotelowej.

Emisja gazów cieplarnianych

Największe emisje gazów cieplarnianych z Komorów dotyczą metanu. W latach 90. XX w. i na początku XXI w. emisje dwutlenku węgla i podtlenku azotu były do siebie zbliżone, ale szybki wzrost emisji tego pierwszego spowodował jej przewagę w udziale. Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Komorów wyniosła w 1990 roku 0,274 Mt, z czego tylko 0,049 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 119 kg dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na tysiąc dolarów amerykańskich PKB – 46 kg. Od tego czasu ogólne emisje zasadniczo rosną w niedużym tempie, ale wzrost emisji samego dwutlenku węgla jest bardziej zauważalny. W 2015 na 0,593 Mt emisji równoważnika dwutlenku węgla, sam dwutlenek węgla stanowił już 0,189 Mt. W tym czasie szczególnie wzrosły emisje z energetyki i transportu. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,209 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 0,251 t i w przeliczeniu na tysiąc dolarów PKB – 100 kg[3].

Ludność

Związek Komorów liczy ponad 850 tys. ludności i jest jednym z krajów o największym przyroście naturalnym na świecie (3,55%). Mieszkańcy wysp są pochodzenia mieszanego. Islam wyznaje 99% ludności, a chrześcijaństwo niecały 1%. Komory zasiedlane były wielokrotnie od VII – VIII w. przez Afrykańczyków (głównie z Mozambiku), Malgaszów z pobliskiego Madagaskaru, a od IX – X w. przez Arabów, którzy płynąc na południe wzdłuż wybrzeży Afryki, kolonizowali Afrykę wschodnią, w tym Komory. Pierwsi Europejczycy przybyli w XVI wieku i zastali dobrze zorganizowaną społeczność arabską.

Językami urzędowymi są arabski (używany głównie w meczetach) i francuski (używany w biurach, szkołach i sklepach), ale ludność w znacznej części mówi językiem komoryjskim, który jest mieszaniną suahili i innych języków rodziny Bantu z arabskim.

Na wyspach mieszka niewielu Europejczyków. Są to głównie pracownicy ambasady francuskiej i kilku innych zagranicznych przedstawicielstw i firm.

Religia

Religijność na Komorach zdominowana jest przez islam wyznawany przez przytłaczającą większość społeczeństwa. Prozelityzm na jakąkolwiek religię z wyjątkiem islamu sunnickiego jest zabroniony, a prawo przewiduje deportację obcokrajowców, którzy to robią[4].

Działalność misyjną prowadzi Kościół rzymskokatolicki. W latach 30. XX wieku kapucyni dojeżdżali kilka razy w roku z pobliskiego Madagaskaru, a na początku lat 40. XX w. założyli główną misję w Moroni i zbudowali niewielkie kaplice na Mohéli i Anjouan. Komory były wcześniej częścią diecezji Ambandja z Madagaskaru a od 1975 r. są Administraturą Apostolską wchodzącą w skład Konferencji Biskupów Oceanu Indyjskiego wraz z diecezjami z Madagaskaru, Seszeli, Mauritiusu i Reunion. Kapucyni szwajcarscy pracowali do 1985 r., ale z braku powołań musieli misję opuścić i Stolica Apostolska zwróciła się do księży francuskich o prowadzenie jej i Administratury Apostolskiej. Trudne warunki życia i pracy powodowały, że księża często się zmieniali, w 1996 r. salwatorianie zostali poproszeni o przejęcie misji i od października 1997 r. objęli pracę na archipelagu. 1 maja 2010 Administratura Apostolska została podniesiona do rangi Wikariatu Apostolskiego Komorów, pierwszym wikariuszem apostolskim został biskup Charles Mahuza Yava SDS[5].

Oprócz katolików funkcjonują małe grupy wyznań protestanckich.

Struktura religijna kraju w 2020 roku według The ARDA[6]:

Siły zbrojne

Komory posiadają 2 samoloty służące do zadań dyspozycyjnych i przewozu osobistości, na wyposażeniu pozostają też nabyte w latach 70. samoloty SIAI-Marchetti SF-260 Warrior[7].

Przypisy

  1. a b c d e World Economic Outlook, April 2018, IMF [dostęp 2018-04-19] (ang.).
  2. Histoire des Comores. [dostęp 2010-02-11]. (ang.).
  3. Comoros, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report - Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 79, DOI10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
  4. Comoros, United States Department of State [dostęp 2022-10-01] (ang.).
  5. Komory: Konsekracja nowego biskupa. salwatorianie.pl, 2010-06-28. [dostęp 2019-10-22].
  6. National Profiles, www.thearda.com [dostęp 2022-10-01].
  7. Lindsday Peacock: Lotnictwo wojskowe świata. OTiK, 1994, s. 145. ISBN 83-900902-2-8.

Media użyte na tej stronie

Africa (orthographic projection).svg
Autor: Martin23230, Licencja: CC BY-SA 3.0
Orthographic map of Africa
Seal of the Comoros.svg
National Seal of the Comoros.
Arabic text reads جمهورية القمر المتحدة Jumhuriyat al-Qamar al-Muttaḥidah.
National Anthem of Comoros by US Navy Band.ogg
The national anthem of the Comoros "Udzima wa ya Masiwa", performed instrumentally by the U.S. Navy Band circa May 2003.
Emblem of the Arab League.svg
Autor: Jeff Dahl, Licencja: CC BY-SA 4.0
Emblem of the League of Arab States