Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburcha

Kompania Fransa Banninga Cocqa i
Willema van Ruytenburcha
De Nachtwacht
Ilustracja
Autor

Rembrandt

Data powstania

1642

Medium

olej na płótnie

Wymiary

363 × 437 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Amsterdam

Lokalizacja

Rijksmuseum

Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburgha lub Straż nocna albo Wymarsz strzelców – obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn. Obecnie znajduje się w zbiorach Rijksmuseum (hol. Muzeum Narodowe) w Amsterdamie.

Opis obrazu

Namalowane w 1642 roku dzieło przedstawia kompanię straży obywatelskiej z Amsterdamu z połowy XVII wieku. Członkami tej kompanii, dowodzonej przez Fransa Banningh Cocqa, byli kupcy handlujący suknami, a sam obraz odznacza się nowatorskim na owe czasy przedstawieniem portretowanych ludzi. Zamiast grupy uszykowanej paradnie „wszerz”, Rembrandt przedstawił na swoim obrazie członków Straży w ruchu, wychodzących prawdopodobnie na służbę.

Nazwiska osiemnastu strażników przedstawionych na obrazie znajdują się na tarczy nad bramą[1]. Kompania składała się z większej liczby członków, ale tylko ci, którzy płacili, byli włączeni do portretu grupowego[1]. Bębniarz został wynajęty i dlatego pozwolono mu być za darmo w obrazie[1]. Rembrandt dodał inne osoby, aby ożywić obraz[1]. Trzy osoby z lewej strony zniknęły w XVIII wieku, kiedy odcięto część płótna[1]. Teraz można dopasować tylko kilka nazwisk do twarzy osób przedstawionych w portrecie[1].

XVIII-wieczna kopia ze wskazaniem odciętych w 1715 r. miejsc
Kapitan Willem van Ruytenburch van Vlaerdingen (1600-1652), nosi ostrogi (jako jedyny na obrazie) i rękawiczki, typowe cechy kawalerzysty[2]

Według legendy obraz Rembrandta, pierwotnie przechowywany w siedzibie straży, po jej likwidacji został przycięty ze wszystkich stron, aby zmieścił się między drzwi sali Rady Małych Wojen w Ratuszu w 1715 roku[3]. Był jednym z ostatnich obrazów przeniesionych do Ratusza[2]. Po przycięciu jego przestrzenny efekt i spójność zostały poważnie naruszone[2]. Kapitan i porucznik znajdują się teraz w centrum kompozycji, podczas gdy pierwotnie stali bardziej w prawo[2]. Ponieważ dolny pas został odcięty, wydają się prawie potykać o ramę i wyskakiwać z obrazu, co zmniejsza przestrzeń wokół nich, która jest potrzebna do stworzenia iluzji naturalnego ruchu[2]. Ponieważ znaczna część lewej strony obrazu została odcięta, otoczenie stoi teraz bardziej chaotycznie w zatłoczeniu[2]. Nieprzycięta wersja obrazu ukazywała 34 postaci i psa[4].

Z wpisów do miejskich archiwów skarbowych z XVII wieku wynika, że obraz był podawany wielu interwencjom[2]. Wspomina się na przykład o dziurze w obrazie spowodowanej przez młotek, który przypadkowo spadł na obraz[2].

Jan van Dyk (ok. 1690-1769), renowator dzieł sztuki, w swojej książce napisał, że usunął „wiele olejów i lakierów” z obrazu, aby mężczyźni mogli znów być widoczni[3]. W szczególności był zadowolony z faktu, że nazwiska na tarczy po prawej stronie stały się czytelniejsze, co ułatwiało identyfikację członków firmy[3]. Błędnie założył, że te nazwiska zostały napisane przez samego Rembrandta: tarcza jest późnym siedemnastowiecznym dodatkiem nieznanego artysty[3]. Napisał[3]:

„Obraz ten jest godny podziwu ze względu na jego wielką siłę i pracę pędzla; jest [jak] silne światło słoneczne, farba bardzo grubo naniesiona i jest godne podziwu, że mimo tak mocnej pracy pędzla, mogła mieć miejsce tak wielka wytworność; na hafcie na mundurze porucznika farby jest tak wiele, że można zetrzeć na niej gałki muszkatołowe, a amsterdamski herb, trzymany przez lwa, [jest] tak schludny i delikatny, jak gdyby został pomalowany z wielką dokładnością. Twarz bębniarza widziana z bliska jest wyjątkowo ładnie wykonana. Należy żałować, że ten kawałek został tak bardzo zredukowany, żeby można było go umieścić pomiędzy dwoma drzwiami”.

W takim zwinięciu obraz był przechowywany podczas II Wojny Światowej

W 1939 r. wybuch II wojny światowej wymusił ewakuację obrazu. Dzieło początkowo było przechowywane w schronach na zachodzie kraju, ale na początku 1942 r. obraz został przetransportowany do jaskiń w górach w pobliżu Maastricht na południu kraju, gdzie temperatura jest stała, a wilgotność niska[2]. Po wojnie obraz wrócił do Amsterdamu, mówiono, że ówczesny dyrektor Rijksmuseum był tak entuzjastycznie nastawiony do powrotu dzieła, że potknął się i upadł płasko na obraz; historia nigdy nie została potwierdzona[2].

Trzej strażnicy na obrazie prezentują kolejno (od lewej do prawej) ładowanie broni, strzał i czyszczenie broni z resztek prochu (autor zapożyczył sylwetki postaci od Jacoba de Gheyn II[2]). Część ramienia porucznika została przesunięta, aby można było lepiej zobaczyć czyszczącego broń strażnika[2].

Według różnych wspomnień, artysta dostał od 1600 do nawet 4000 guldenów za obraz[2].

Obraz wzbudzał i wzbudza mieszane odczucia. Przykładowo Ernst van de Wetering, w czasie wystawy Rembrandt, Quest of a Genius w 2006 roku, zasugerował, że obraz był „nieudanym eksperymentem”[5]. Obecny status obraz zyskał dzięki architektowi Pierre Cuypersowi, który projektując Rijksmuseum (w 1880), zaprojektował go jako katedrę sztuki ze Strażą Nocną na głównym ołtarzu[5].

13 stycznia 1911 r. bezrobotny szewc i były szef kuchni marynarki wojennej pokiereszował obraz nożem szewskim, wyrażając w ten sposób protest przeciwko niemożności znalezienia pracy[6][7].

14 września 1975 r. praca została zaatakowana nożem przez bezrobotnego nauczyciela szkolnego Wilhelmusa de Rijk, co spowodowało kilka dużych zygzakowatych cięć o długości do 12 cali.Twierdził, że „zrobił to dla Pana” i że on „otrzymał rozkaz, by to zrobić”[7]. Obraz został przywrócony do pierwotnego stanu po czterech latach, ale niektóre uszkodzenia są nadal dostrzegalne. Mężczyzna nigdy nie został oskarżony, popełnił samobójstwo w kwietniu 1976 roku.

Kronika filmowa renowacji obrazu w 1975 roku

6 kwietnia 1990 r., zbiegły pacjent psychiatryczny spryskał kwasem siarkowym obraz[6][2]. Strażnicy interweniowali, zatrzymując mężczyznę i szybko spryskując wodą płótno. Kwas przeniknął jedynie warstwę lakieru obrazu i w ciągu miesiąca przywrócono pierwotny stan dzieła[8][2].

Obraz zaatakowany kwasem w 1990 roku

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g The Night Watch – Rembrandt Harmensz van Rijn – Google Arts & Culture, „Google Cultural Institute” [dostęp 2018-10-28] (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p Inside Rembrandt’s Night Watch: illusion, meaning and the painting as chronic patient, „Rembrandt’s Room”, 7 października 2014 [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  3. a b c d e “In all their glory”: Amsterdam civic guards portraits – (2) Jan van Dyk and the paintings in the Town Hall, „Rembrandt’s Room”, 13 sierpnia 2014 [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  4. Supposing Rembrandt’s The Night Watch | VQR Online, vqronline.org [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  5. a b Marie de’ Medici and Rembrandt’s Night Watch, „Rembrandt’s Room”, 2 września 2014 [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  6. a b Art attack: Famous works vandalised, „BBC News”, 8 października 2012 [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  7. a b Rembrandt’s ‘The Night Watch’ Slashed [dostęp 2018-10-28] (ang.).
  8. Rembrandt’s ‘Night Watch’ Painting Vandalized: Artwork: Jobless Dutchman sprays chemical on painting; damage reported minimal, „Los Angeles Times”, 6 kwietnia 1990, ISSN 0458-3035 [dostęp 2018-10-28] (ang.).

Literatura

  • Patrick de Rynck, Jak czytać malarstwo, Universitas, ISBN 83-242-0580-2.
  • Robert Genaille, Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

The Nightwatch Jacob Jorisz.jpg
Detail from Rembrandt's Night Watch. Shown is Jacob Jorisz.
Beschadigde 'Nachtwacht' na restauratie geheel hersteld Weeknummer, 76-23 - Open Beelden - 43032.ogv
(c) Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, CC BY-SA 3.0 nl
Bioscoopjournaals waarin Nederlandse onderwerpen van een bepaalde week worden gepresenteerd. Op 14 september 1975 is het schilderij de 'Nachtwacht' van Rembrandt van Rijn, zwaar beschadigd met een mes. De leiding van de restauratie berustte bij Luitsen Kuiper, hoofdrestaurator van het Rijksmuseum. De restauratie duurde iets meer dan acht maanden. SHOTS: beschadigde nachtwacht; restauratie in Nachtwachtzaal met het vastnaaien van de losse repen stof en het aanbrengen van een doubleerlinnen; wit uitgeslagen doek wordt schoongemaakt en bijgewerkt op kleur; hersteld schilderij.
La ronda de noche, por Rembrandt van Rijn.jpg
Frans Banning Cocq, heer van purmerlant en Ilpendam, Capiteijn Willem van Ruijtenburch van Vlaerdingen, heer van Vlaerdingen, Luijtenant, Jan Visscher Cornelisen Vaendrich, Rombout Kemp Sergeant, Reijnier Engelen Sergeant, Barent Harmansen, Jan Adriaensen Keyser, Elbert Willemsen, Musketier Jan Clasen Leydeckers (behind the Lieutenant in Yellow blowing into the powder pan of a musket which once belonged to Jan Snedeker), Jan Ockersen, Jan Pietersen bronchorst, Harman Iacobsen wormskerck, Jacob Dirksen de Roy (the Governor on far left of the cut off section of the painting), Jan vander heede, Walich Schellingwou, Jan brugman, Claes van Cruysbergen, Paulus Schoonhoven
The Nightwatch Jan Adriaensen Keijser.jpg
Detail from Rembrandt's Night Watch. Shown is Jan Adriaensen Keijser.
Nachtwacht zoutzuur 1990.jpg
Night Watch damage caused by acid attack
Apparaat dat in als schuilkelder dienstdoende mergelgrot opgeslagen staat - Maastricht - 20415739 - RCE.jpg
(c) Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0
Sint Pietersberg: Apparaat dat in als schuilkelder dienstdoende mergelgrot opgeslagen staat. In deze installatie werd in de Tweede Wereldoorlog de Nachtwacht bewaard. Het rotatiemechanisme behoedde het schilderij voor doorligschade.