Kompania Saperów KOP „Stołpce”

Kompania Saperów KOP „Stołpce”
Kompania Saperów KOP „Nowogródek”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1931
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Nowogródek”, „Stołpce”
Tradycje
RodowódOśrodek Wyszkolenia Pionierów
2 Brygady Ochrony Pogranicza
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 62[a].
DyslokacjaŚwierżeń Nowy
Stołpce
Rodzaj wojsksaperzy
PodległośćBrygada KOP „Nowogródek”
pułk KOP „Snów”
Armia „Łódź”
Saperzy KOP w 1938.jpg

Kompania Saperów KOP „Stołpce” – pododdział saperów Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W kwietniu 1928 roku 9 batalion graniczny sformował w Klecku ośrodek wyszkolenia pionierów przy 2 Brygadzie Ochrony Pogranicza[2][3][4]. 26 kwietnia 1928 roku na stanowisko komendanta ośrodka został wyznaczony porucznik Franciszek Ulawski z 1 pułku saperów[5]. W 1929 ośrodek szkolenia saperów „Mikołajewszczyzna” pod względem administracyjno-gospodarczym podlegał 8 batalionowi KOP „Stołpce”[6]. Z dniem 1 marca 1931 roku ośrodek został zlikwidowany, a na jego bazie i drużyn pionierskich batalionów utworzona została kompania pionierów „Nowogródek”. Nowo utworzona kompania została tymczasowo rozmieszczona w m. Świerżeń Nowy w wynajętych pomieszczeniach[7]. Dowódcą kompanii został dotychczasowy komendant ośrodka wyszkolenia pionierskiego. Pod względem służbowym kompania podległa dowódcy brygady, a pod względem wyszkolenia specjalistycznego dowódcy korpusu. Jednostką formującą był 8 batalion KOP „Stołpce”[8]. Dla potrzeb formującej się kompanii 63 szeregowców oddelegował 3 pułk piechoty Legionów i 23 pułk piechoty[9].

W 1934[b] roku została sformowana kompania saperów typu III dla Brygady KOP „Nowogródek”, jako jej organiczny pododdział[12].

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 roku została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”[13]. Jej wynikiem było między innymi ustalenie nazwy kompanii na „kompania saperów KOP «Stołpce»”[14]. Po rozformowaniu Brygady KOP „Nowogródek”, kompania weszła w skład pułku KOP „Snów”. Jednostką administracyjną dla kompanii był batalion KOP „Stołpce”[15].

23 marca 1939 roku kompania została zmobilizowana, a następnie przetransportowana w rejon operacyjny Armii „Łódź”[16].

Działania kompanii w 1939

Kompania saperów KOP „Stołpce” kpt. Mariana Mańkowskiego marcu 1939 roku została przydzielona do Ośrodka Sapersko-Pionierskiego 10 Dywizji Piechoty w Sieradzu i jako samodzielna kompania saperów weszła w skład 10 batalionu saperów. Do 1 września budowała między innymi umocnienia polowe w rejonie Grabowa. Potem uczestniczyła w walkach obronnych 10 DP. Prawdopodobnie została rozbita. Brak źródeł uniemożliwia odtworzenie dziejów kompanii[17].

Struktura organizacyjna kompanii

Organizacja pokojowa kompanii saperów typu III z 18 maja 1934 roku[18]:

  • dowódca kompanii
  • drużyna gospodarcza
  • I pluton saperów a. trzy drużyny
  • II pluton saperów a. trzy drużyny

Stan osobowy kompanii wynosił 92 żołnierzy, w tym 3 oficerów, 9 podoficerów i 80 saperów.

Kadra kompanii

Dowódcy kompanii:

Oficerowie:

  • por. sap. Eugeniusz Wojczal († 1940 Charków[25])
  • ppor. Tadeusz Stanisław Petrejko (1939[26])
  • por. rez. Antoni Rymaszewski († 1940 Charków[27])

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]
  2. ↑ Cutter w swoich publikacjach, powołując się na dokument „Organizacja kompanii saperów KOP , Ldz.1293/org/tj. z 18 V 1934” podaje, że kompanie saperów zorganizowano w 1934 roku[10]. Zdaniem Prochwicza informacja ta jest błędna, a właściwa data to rok 1931[11]

Przypisy

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 427.
  2. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 123.
  3. ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1927.
  4. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 54.
  5. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, s. 177, Nr 9 z 26 IV 1928.
  6. ↑ Zarządzenie nr L.dz. KOP 1025/tjn./og.org./29 ↓.
  7. ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 10-11.
  8. ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 1-2.
  9. ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 3.
  10. ↑ Cutter 2005 ↓, s. 50.
  11. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 43.
  12. ↑ Cutter 2005 ↓, s. 350.
  13. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 157.
  14. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3.
  15. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2 zał. 47.
  16. ↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 28, 30.
  17. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 107.
  18. ↑ Cutter 2001 ↓, s. 86.
  19. ↑ a b c Obsada oficerska B KOP „Nowogródek” ↓.
  20. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, s. 97, Nr 5 z 11 kwietnia 1933.
  21. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, s. 177, Nr 9 z 26 kwietnia 1928.
  22. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, s. 95, Nr 5 z 11 kwietnia 1933.
  23. ↑ Książka rozkazów tajnych KOP z 1934
  24. ↑ Rocznik oficerski 1939 s.246
  25. ↑ Rocznik oficerski 1939, s. 252.
  26. ↑ Rocznik oficerski 1939, s. 256.
  27. ↑ Barszczewski 2010 ↓, s. 42.

Bibliografia

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. Organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy polscy 1918-1939. Organizacja, szkolenie i wyposażenie materiałowo-techniczne. Wrocław: 2001. ISBN 83-87384-05-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie reorganizacji brygad KOP nr L.dz. KOP 1025/tjn./og.org./29 z 6 lipca 1929 roku.
  • Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie organizacji kompanii pionierów nr L.700/Tjn.Og.Org/31 z lutego 1931.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Wykaz zmian stanu oficerów Brygady KOP „Nowogródek” w latach 1927-1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Saperzy i pionierzy II RP
Instytucje centralne
Szkolnictwo
Grupy saperów
Brygady saperów
Pułki saperów
Bataliony saperów (1921-1929)
Bataliony saperów (1929-1939)
Bataliony saperów (1939)
Kompanie saperów KOP (1931-1939)

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Saperzy KOP w 1938.jpg
Rozmieszczenie i podległość kompanii saperów Korpusu Ochrony Pogranicza w 1938