Kompania Saperów KOP „Stolin”

Kompania Saperów KOP „Stolin”
Kompania Saperów KOP „Polesie”
Kompania Pionierów „Polesie”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1931
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Polesie”, „Stolin”
Tradycje
RodowódOśrodek Wyszkolenia Pionierów
5 Brygady Ochrony Pogranicza
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 152[a].
DyslokacjaDawidgródek
Stolin
Rodzaj wojsksaperzy
Podległość5 Brygada Ochrony Pogranicza
Brygada KOP „Polesie”
Armia „Poznań”
Saperzy KOP w 1938.jpg

Kompania Saperów KOP „Stolin”pododdział saperów Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W kwietniu 1928 roku 17 batalion graniczny sformował w Dawidgródku ośrodek wyszkolenia pionierskiego przy 5 Brygadzie Ochrony Pogranicza[2][3][4]. 26 kwietnia 1928 roku na stanowisko komendanta ośrodka został wyznaczony porucznik Hieronim Kurczewski z 7 pułku saperów[5]. Z dniem 1 marca 1931 ośrodek został zlikwidowany, a na jego bazie i drużyn pionierskich batalionów utworzona została kompania pionierów „Polesie”. Nowo utworzona kompania została tymczasowo rozmieszczona w Dawidgródku w pomieszczeniach 17 batalionu[6]. Dowódcą kompanii został dotychczasowy komendant ośrodka wyszkolenia pionierskiego. Pod względem służbowym kompania podległa dowódcy brygady, a pod względem wyszkolenia specjalistycznego dowódcy korpusu. Jednostką formującą był 17 batalion KOP „Dawidgródek”[7][8]. Dla potrzeb formującej się kompanii 62 szeregowców oddelegował 18 pułk piechoty i 30 Pułk Strzelców Kaniowskich. Kompania otrzymała nazwę wyróżniającą „Polesie”[9].

Na podstawie rozkazu L.dz. 1293/Org. Tj. Organizacja kompanii saperów KOP z 18 maja 1934 roku pododdział został przeformowany według organizacji kompanii saperów typu I[10].

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 roku została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”[11]. Jej wynikiem było między innymi ustalenie nazwy kompanii na „kompania saperów KOP «Stolin»”[12]. Jednostką administracyjną dla kompanii był batalion KOP „Dawidgródek”[13].

Działania kompanii w 1939

W marcu 1939 roku kompania saperów KOP „Stolin” kpt. Czesława Pawulskiego została zmobilizowana i przedyslokowana do rejonu operacyjnego Armii „Poznań” w rejon Kalisza. Weszła w skład formowanego 25 batalionu saperów. Prowadziła prace fortyfikacyjne w rejonie Krotoszyn-Ostrów Wielkopolski oraz na linii rzeki Prosny[14].

Z początkiem września kompania wycofywała się w kierunku Warszawy. 9 września została przydzielona do 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty i w jej składzie wzięła udział w bitwie nad Bzurą. W trakcie walk kompania wykonywała przejścia kolumnom taborów i organizowała bierną obronę przeciwpancerną. Po walkach nad Bzurą kompania przedarła się do Warszawy, gdzie weszła w skład odwodu dowódcy obrony Warszawy. Walczyła w obronie stolicy aż do jej kapitulacji[14].

Organizacja kompanii

Organizacja kompanii saperów typu I z 18 maja 1934 roku[15]:

  • dowódca kompanii
  • drużyna gospodarcza (podoficerowie: gospodarczy, sprzętowy, broni i gazowy oraz personel pomocniczy)
  • I pluton saperów a. cztery drużyny
  • II pluton saperów a. trzy drużyny
  • III pluton saperów a. trzy drużyny

Stan osobowy kompanii wynosił 123 żołnierzy, w tym 4 oficerów, 13 podoficerów i 106 saperów

Żołnierze kompanii

Dowódcy kompanii:

  • por. sap. Hieronim Kurczewski (26 kwietnia 1928 – 23 marca 1932)
  • por. sap. Walerian Klimowicz[16] (od 23 marca 1932)
  • kpt. Czesław Pawulski[b]. (1939[17])

Oficerowie kompanii:

  • por. Tadeusz Mazurek – zastępca dowódcy kompanii w 1939[17][18]
  • por. Michał Sopata[18]

Uwagi

  1. Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]
  2. Czesław Pawulski, kpt. sap., w KOP od 1935 roku. Do mobilizacji dowódca kompanii saperów KOP „Stolin”. We wrześniu 1939 roku na dotychczas zajmowanym stanowisku. Uczestnik walk nad Bzurą w składzie 25 Kaliskiej DP. Po zakończeniu walk nad Bzurą wraz z pozostałością kompanii przedostał się do Warszawy. Brał udział w obronie stolicy → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 739

Przypisy

Bibliografia

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy polscy 1918 – 1939: organizacja, szkolenie i wyposażenie materiałowo-techniczne. Wrocław: 2001. ISBN 83-87384-05-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie reorganizacji brygad KOP nr L.dz. KOP 1025/tjn./og.org./29 z 6 lipca 1929 roku.
  • Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie organizacji kompanii pionierów nr L.700/Tjn.Og.Org/31 z lutego 1931.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Saperzy KOP w 1938.jpg
Rozmieszczenie i podległość kompanii saperów Korpusu Ochrony Pogranicza w 1938