Kompania graniczna KOP „Kołki”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Dawidgródek” w 1931

Kompania graniczna KOP „Kołki” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 roku sformowano 17 batalion graniczny ^[1], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 8 podoficerów, 4 nadterminowych i 86 żołnierzy służby zasadniczej^[b]. W 1939 roku 3 kompania graniczna KOP „Kołki” podlegała dowódcy batalionu KOP „Dawidgródek”^[2].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[3]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[4].

3 kompania graniczna „Kołki” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 27 kilometrów 700 metrów^[5]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Młyniszcze”, „Kornie” i „Radziłowicze” z komendantury „Bukcza”^[6].

Kompanie sąsiednie:

• 2 kompania graniczna KOP „Chutory Merlińskie” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Wojtkiewicze” – 1928^[7], 1929^[8], 1931^[6], 1932^[9], 1934^[10], 1938^[11]

Struktura organizacyjna

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1934^{[7][8][6][9][c]}:^[10]

• strażnica KOP „Kruźnica”
• strażnica KOP „Łuczyna”
• strażnica KOP „Chrapuń”^[d]
• strażnica KOP „Dubok”^[e]

Strażnice kompanii w 1938^[12] i 17 września 1939^[13][14]

• strażnica KOP „Kruźnica”
• strażnica KOP „Łuczyna”
• strażnica KOP „Chrapuń”

Dowódcy kompanii

• kpt. Stefan Bieganowski^[f] (był VI 1939)^[16]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.