Kompania graniczna KOP „Kołosowo”

Kompania graniczna KOP „Kołosowo”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1924
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Kołosowo
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Stołpce”

Żołnierze KOP kompanii „Kołosowo”; 1926 r.

Szkic rozmieszczenia batalionu KOP „Stołpce” w 1931 roku

Kompania graniczna KOP „Kołosowo” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924 roku, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 8 batalion graniczny ^[1][2], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 7 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej^[a]. W 1939 roku 3 kompania graniczna KOP „Kołosowo” podlegała dowódcy batalionu KOP „Stołpce”^[3].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[4]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[5].

3 kompania graniczna „Kołosowo” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 18 kilometrów 780 metrów^[6]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Osinówka” z komendantury „Połoniewicze” oraz „Kołosowo” i „Prusinowo” z komendantury „Mohylno”^[7].

Kompanie sąsiednie:

• 2 kompania graniczna KOP „Rubieżewicze” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Mikołajewszczyzna” – 1928^[8], 1929^[9], 1931^[7], 1932^[10], 1934^[11], 1938^[12]

Struktura organizacyjna

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1938^{[13][14][9][7][15][11][12]}

• 65 strażnica KOP „Samochwały” (Chutor Samochwały^[b])
• 66 strażnica KOP „Kołosowo”^[c]
• 67 strażnica KOP „Smolarnia”
• 68 strażnica KOP „Swierynowo”^[d] (Świerynowo^[e])

Organizacja kompanii 17 września 1939^[16][17]:

• dowództwo kompanii
• 1 strażnica KOP „Samochwały”
• 2 strażnica KOP „Kołosowo”
• 3 strażnica KOP „Smolarnia”
• 4 strażnica KOP „Świerynowo”

Dowódcy kompanii

• kpt. Zygmunt Śliwa^[f] (- 1939)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 2 Brygady KOP nr L.dz. 1040/2Br.OP.
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.