Kompania graniczna KOP „Orniany”

Kompania graniczna KOP „Orniany” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 1099 ze stycznia 1926 roku, w trzecim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, sformowano 21 batalion graniczny ^[1], a w jego składzie 1 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 77 żołnierzy służby zasadniczej^[a]. W 1939 roku 1 kompania graniczna KOP „Orniany” podlegała dowódcy batalionu KOP „Niemenczyn”^[2].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[3]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[4].

1 kompania graniczna „Orniany” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 30 kilometrów 940 metrów^[5].

Sąsiednie kompanie graniczne:

• 2 kompania graniczna KOP „Szrubiszki” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Kołtyniany” – 1929^[6], 1931^[7], 1932^[8], 1934^[9] i 1938^[10]

Struktura organizacyjna

Strażnice kompanii w 1929

• strażnica KOP „Unkszta”
• strażnica KOP „Jankuniszki”
• strażnica KOP „Oszaryno”
• strażnica KOP „Nikoje”
• strażnica KOP „Grzybiańce”
• strażnica KOP „Giryńce”
• strażnica KOP „Małdziuny”

Strażnice kompanii w latach 1931 – 1939^{[7][11][12][10][2][b]}

• strażnica KOP „Jankuniszki”^[c]
• strażnica KOP „Oszaryno”^[d]
• strażnica KOP „Nikoje”^[e]
• strażnica KOP „Grzybiańce”^[f]
• strażnica KOP „Poszakinie”^[g] (Poszakinia^[11][10])

Dowódcy kompanii

• kpt. Zygmunt Langman (był 31 VII 1928 − był 30 IV 1931)^[13]
• kpt. Juliusz Fetkowski(1931 −)^[13]
• kpt. Ludwik Waryński^[h] (- 1939)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Niemenczyn” w latach 1927-1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.