Kompania graniczna KOP „Stasiewszczyzna”

Kompania graniczna KOP „Stasiewszczyzna”
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Rozformowanie

1939

Organizacja
Dyslokacja

Stasiewszczyzna[a][b] (Staszewszczyzna)

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Podległość

batalion KOP „Iwieniec”
batalion KOP „Stołpce”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Iwieniec” w 1931
Kompania KOP Staszewszczyzna w 1934.png

Kompania graniczna KOP „Stasiewszczyzna”pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924 roku, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 6 batalion graniczny [1][2], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W 1930 kompanii nadano imię gen. Kazimierza Sosnkowskiego[3].

Z dniem 1 grudnia 1934 zlikwidowano strażnicę „Suła” pozostawiając strażnice „Bardzie”, „Bosmany” i „Morozowicze”[4][5]. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 6 podoficerów, 4 nadterminowych i 66 żołnierzy służby zasadniczej[c].

Przed 1937 rokiem (wg Szubańskiego) jako 4 kompania Szarzywszczyzna[6] 6 batalionu KOP „Iwieniec”.

W wyniku realizacji drugiej fazy reorganizacji KOP, latem 1937 roku przesunięto 3 kompanię graniczną „Stasiewszczyzna” z batalionu „Iwieniec” do batalionu KOP „Stołpce” jako jego 5 kompanię graniczną[7][8].

W 1939 roku 5 kompania graniczna KOP „Stasiewszczyzna” podlegała dowódcy batalionu KOP „Stołpce”[9].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[10]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[11].

3 kompania graniczna „Stasiewszczyzna” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 13 kilometrów 277 metrów[12]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Makwasy” i „Teleszewicze” z komendantury „Makwasy”[13].

Kompanie sąsiednie:

Struktura organizacyjna

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1932[14][15][13][16]

Strażnice kompanii w 1934[17][h]

Strażnica „Suła” zlikwidowana została w 1935. Jej odcinek rozdysponowany został pomiędzy sąsiednie strażnice[19]

Strażnice kompanii w 1938[20]

Organizacja kompanii 17 września 1939[21][22]:

Dowódcy kompanii

  • kpt. piech. Wincenty Zarembski (był IV 1927 dowódcą 3 kg[23] - 31 X 1927 → 62 pp[24])
  • kpt. Józef Szul (− 20 I 1929)[25]
  • kpt. Tadeusz Gubowski (był IV 1929 − 9 V 1933 → przeniesiony do 38 pp)[25]
  • kpt. Józef Kojder (19 VI 1933 −)[25] → dowódca 2 kompanii granicznej
  • kpt. Stanisław Maciej Ziemba (był VIII 1935 - )
  • kpt. Piotr Tymkiewicz (był IX 1935 - V 1937)[23]
  • kpt. Stanisław Kieroń (V 1937 - )[23]
  • kpt. Jerzy Gędzierski[j] (- 1939)

Uwagi

  1. Powiat stołpecki, województwo nowogródzkie. Poczta Iwieniec lub Rubieżewicze. Stacja kolejowa Stołpce (71 km), Wołożyn (62 km) lub Olechnowicze (38 km) → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 298
  2. osada Stasiewszczyzna, gmina Iwieniec, powiat wołożyński, województwo nowogródzkie
  3. Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 366
  4. okolica Besmany, gmina Rubieżewicze, powiat stołpecki, województwo nowogródzkie
  5. folwark Suła, gmina Rubieżewicze, powiat stołpecki, województwo nowogródzkie
  6. Strażnica „Suła” zlikwidowana została w 1935. Jej odcinek rozdysponowany został pomiędzy sąsiednie strażnice → Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 62/1934
  7. wieś Morozowicze, gmina Rubieżewicze, powiat stołpecki, województwo nowogródzkie
  8. W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87. Wymienił następujące strażnice: „Bardzie”, „Bosmany”, „Mirdzowo” → Szubański 1993 ↓, s. 277
  9. wieś Bardzie, gmina Wołma, powiat wołożyński, województwo nowogródzkie
  10. Jerzy Leon Gędzierski, kpt. piech., w KOP od 1934 roku. Do mobilizacji dowódca 5 kompanii granicznej „Stasiewszczyzna”. We wrześniu 1939 roku dowódca kompanii odwodowej baonu KOP „Troki”. Internowany na Litwie, uciekł i przedostał się na zachód. W oddziałach polskich na Zachodzie, m.in. dowódca I batalionu piechoty 15 pp. Po zakończeniu II wojny światowej pozostał na emigracji w Anglii. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 718

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Batalion KOP Iwieniec.JPG
Szkic rozmieszczenia batalionu KOP Iwieniec w 1931
Kompania KOP Staszewszczyzna w 1934.png
Kompania KOP Staszewszczyzna (Stasiewszczyzna) w 1934