Kompania graniczna KOP „Szrubiszki”
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Szrubiszki[a] | |
| Formacja | Korpus Ochrony Pogranicza | |
| Podległość | batalion KOP „Niemenczyn” | |
Kompania graniczna KOP „Szrubiszki” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 1099 ze stycznia 1926 roku, w trzecim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, sformowano 21 batalion graniczny [1], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 78 żołnierzy służby zasadniczej[b]. W 1934 roku 3 kompania graniczna KOP „Szrubiszki” podlegała dowódcy batalionu KOP „Niemenczyn”[2]. W 1939 roku 2 kompania graniczna KOP „Szrubiszki” podlegała dowódcy batalionu KOP „Niemenczyn”[3].
Służba graniczna
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[4]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[5].
2 kompania graniczna „Szrubiszki” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 43 kilometrów 380 metrów[2].
Sąsiednie kompanie graniczne:
- 3 kompania graniczna KOP „Plekiszki” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1929[6], 1932[7]
- 3 kompania graniczna KOP „Gudulin” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1934[8]
- 3 kompania graniczna KOP „Mejszagoła” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1938[9]
Struktura organizacyjna
Strażnice kompanii w latach 1929[6]
Strażnice kompanii w latach 1932 – 1939[7][8][9][3]
- strażnica KOP „Romaszkańce”[c]
- strażnica KOP „Olany”[d] (kolonia)
- strażnica KOP „Pustyłki”[e]
- strażnica KOP „Gawejki”[f]
- strażnica KOP „Unkszta”[g]
Dowódcy kompanii
- kpt. Henryk König (był 31 X 1929 − 17 IV 1930 → przeniesiony do 29 pp[10][11])
- kpt. Wiktor Jedynakiewicz (31 III 1930 − 13 III 1934 → przeniesiony do PKU Piotrków)[11]
- kpt. Roman Wójcicki (5 VII 1934 −)[11]
- kpt. Florian Domżała[h] (- 1939)
Uwagi
- ↑ dwór Szrubiszki, gmina Podbrzezie, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 365
- ↑ wieś Romeszkańce, gmina Mejszagoła, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ kolonia Olany, gmina Podbrzezie, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ wieś Pustyłki, gmina Podbrzezie, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ Gawejki, gmina Podbrzezie, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ zaścianek Unkszta, gmina Podbrzezie, powiat wileńsko–trocki, województwo wołyńskie
- ↑ Domżała Florian, kpt. piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dca 2 kompanii granicznej „Szrubiszki”. We wrześniu 1939 na dotychczas zajmowanym stanowisku. Wraz z baonem 17 września 1939 przybył do Wilna. Dalsze losy nieznane. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 715
Przypisy
- ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ a b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 291.
- ↑ a b Szubański 2000 ↓, s. 88.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 9/1929.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 13/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 51/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 82/1938.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 119.
- ↑ a b c Obsada oficerska bg „Niemenczyn” ↓.
Bibliografia
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Niemenczyn” w latach 1927-1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Wiktor Jedynakiewicz
Rozmieszczenie batalionu KOP Niemenczyn w 1938