Kompleks startowy 39 Centrum Kennedy’ego
 Widok na kompleks startowy nr 39 | |
| Inne nazwy | KSC LC-39 |
|---|---|
| Operator | NASA SpaceX (LC-39A) |
| Kosmodrom | Centrum Kosmiczne im. Johna F. Kennedy’ego |
| Całkowita liczba startów | 166 |
| Koszt budowy | 800 milionów $[1] |
| Stan obecny | W użyciu (LC-39A) |
| Liczba platform | 2 |
| Typ wyrzutni | naziemna |
| Wymiary | |
| Obsługiwane rakiety | |
| Saturn | |
| Space Shuttle | |
| Ares I-X | |
| Space Launch System | |
| Falcon 9 | |
| Falcon Heavy | |
| Starship | |
Kompleks startowy 39 (ang. Launch Complex 39, zazwyczaj używany jest skrót LC39) odnosi się do platform startowych LC39A i LC39B w Centrum Kosmicznym im. Johna F. Kennedy’ego na przylądku Canaveral w Stanach Zjednoczonych, które były używane w amerykańskich załogowych programach kosmicznych: Apollo i Space Transportation System.
Historia
Platformy LC39A i LC39B były używane wcześniej przy startach rakiet Saturn V dla misji księżycowych programu Apollo. Początkowa struktura platform została przemodelowana na potrzeby promów kosmicznych, zaczynając od platformy LC39A, po ostatnim starcie rakiety Saturn V, która wyniosła Skylab w 1973 roku, a w roku 1977 LC39B po zakończeniu programu Sojuz-Apollo.
W czasie programu Apollo kompleks 39 był po prostu parą platform startowych, jedyną modyfikacją było dodanie tzw. „stołka” – podstawki, która umożliwiała rakietom Saturn IB korzystanie z wieży startowej skonstruowanej dla Saturn V. Platformy dla promów mają stałą wieżę (pozostałość z epoki Apollo-Saturn) oraz obrotową platformę serwisową, służącą do ochrony orbitera i instalacji ładunków do luku towarowego promu.
Po raz pierwszy LC39 użyto w roku 1967, kiedy wystrzelono rakietę Saturn V niosącą pojazd bezzałogowy Apollo 4. LC39B użyto do misji bezzałogowej Apollo 6, natomiast z LC39A wystartował Apollo 8, drugi załogowy lot programu. Oprócz Apollo 10, który startował z LC39B, wszystkie misje Apollo, od Apollo 8 w grudniu 1968 do Apollo 17 w grudniu 1972 startowały z platformy LC39A.
W roku 1974 zapadła decyzja o skreśleniu platformy LC39A z systemu Apollo-Saturn, po czym została ona przekonfigurowana do zastosowania z promami kosmicznymi. Użyto jej w pierwszej misji promów – starcie Columbii w misji STS-1 w roku 1981. Z zastosowania w systemie Apollo-Saturn LC39B skreślona została w roku 1977, ale ze względu na ograniczenia budżetowe przebudowa ukończona została dopiero w roku 1986. Pierwszym startem z tej platformy była zakończona katastrofą promu Challenger misja STS-51-L. Platforma LC-39B miała być przebudowywana pod rakiety Ares I, jednak wskutek anulowania programu Constellation zdecydowano o przystosowaniu wyrzutni LC-39B na przyjęcie rakiet Space Launch System, zaś firma SpaceX przebudowuje LC-39A na potrzeby rakiet Falcon 9 oraz Falcon Heavy.
Użycie promu kosmicznego
Zanim prom wystartował z jednej z platform kompleksu LC39, był on montowany w Vehicle Assembly Building (VAB). Mobile Launcher Platform (MLP), specjalnie skonstruowana ruchoma platforma, załadowana na transporter była przechowywana w VAB. Różne segmenty rakiety dodatkowej na paliwo stałe (Solid Rocket Booster – SRB) dołączano do MLP. Dopiero później, między boostery, instalowany był zewnętrzny zbiornik. Boostery w momencie instalacji były już „zatankowane” – paliwo stałe wlewano w postaci płynnej w czasie łączenia elementów rakiety w całość w fabryce w Utah. Z kolei puste zbiorniki zewnętrzne transportowano barkami z miejsca ich produkcji w Luizjanie. Zbiorniki tankowano ciekłym wodorem i ciekłym tlenem w czasie odliczania przed startem.
Orbiter podłączano do połączonych boosterów i zbiornika, po czym transporter przewoził cały system do odległej o 5,5 km platformy – przejazd trwał około ośmiu godzin. Platforma mobilna była instalowana za pomocą kilku mocowań do platformy startowej, a transporter odsuwano na bezpieczną odległość. Wieżę startową stanowiły Stała Struktura Obsługi (ang. Fixed Service Structure – FSS) i Obrotowa Struktura Obsługi (ang. Rotating Service Structure – RSS). RSS zawierała sterylne pomieszczenie i umożliwiała dostęp do ładowni orbitera, tak aby ładunek, który miał być wyniesiony za pomocą promu, mógł być zainstalowany bądź, w razie potrzeby, naprawiony krótko przed startem, w czasie, gdy prom oczekiwał na platformie. Prom mógł pozostawać na platformie nawet przy bardzo złej pogodzie, ponieważ był chroniony przez RSS, która, zgodnie z założeniami NASA, chroniła pojazd przed wiatrami o prędkościach do 60 węzłów.
Krótko przed startem do zbiornika zewnętrznego wtłaczano paliwo.
Najmniejsza odległość, na jaką można było zbliżyć się do platformy w czasie startu, to 5 kilometrów. Budynki kontroli startu i VAB znajdują się prawie dokładnie 5 kilometrów od LC. W przypadku eksplozji pojazdu na platformie, 5 kilometrów to minimalna odległość uważana za bezpieczną dla pracowników Centrum Kosmicznego i specjalnych gości.
Stan obecny
Stanowisko Startowe 39A
14 kwietnia 2014 roku, SpaceX podpisało umowę leasingu na 20 lat. Stanowisko zostało przebudowane pod kątem startów rakiet z serii Falcon 9, a także Falcon Heavy. Ponadto przebudowa obejmuje także stworzenie ośrodka poziomego montażu rakiet, podobnego do istniejącego w wynajmowanym przez SpaceX zakładzie w Bazie Lotniczej Vandenberg, co jest znaczącą różnicą w porównaniu do stosowanego przez NASA pionowego montażu promów kosmicznych oraz rakiet z programu Apollo. Jednocześnie zamontowane zostaną nowe systemy kontroli oraz systemy hydrauliczne przeznaczone dla różnorodnych rakiet. Dla misji wojskowych startujących ze Stanowiska 39A rakiety będą montowane pionowo, zgodnie z wymaganiami kontraktu z Siłami Powietrznymi USA[2][3]. Pierwszy start rakiety Falcon 9 z wyrzutni LC-39A miał miejsce 19 lutego 2017, kiedy to został wystrzelony statek zaopatrzeniowy Dragon CRS-10[4], będąc jednocześnie pierwszym startem po ostatnim wahadłowcu wystrzelonym w 2011 roku.
Stanowisko 39A ma służyć do startów rakiet wynoszących astronautów w kapsułach Dragon w ramach partnerstwa prywatno-publicznego z NASA. Plany NASA z kwietnia 2014 roku, przewidują pierwsze misje załogowe w 2018 roku[2].
Stanowisko Startowe 39B
Po starcie misji Ares I-X, NASA rozebrała wszystkie konstrukcje służące do obsługi startów promów kosmicznych, przywracając mu wygląd „clean pad” z czasów misji Apollo. To podejście pozwoli na przyjęcie przez stanowisko wielu różnych typów rakiet, które zamiast korzystać ze zbudowanych pod ich kątem stałych konstrukcji, będą przywożone na ruchomej platformie startowej[5]. Zbiorniki LH2, LOX oraz wody, używane przez system tłumienia hałasu, są jedynymi elementami z ery promów kosmicznych pozostawionymi na stanowisku.
W 2015 roku NASA miała w planach pierwszą misję Space Launch System w roku 2018, a drugą (załogową) w 2021[6]. Rok wcześniej ogłoszono, że Stanowisko 39B będzie dostępne dla lotów komercyjnych w momencie, gdy nie będzie już ono potrzebne dla programu SLS[2].
Stanowisko Startowe 39C
Budowa stanowiska rozpoczęła się w styczniu 2015 roku, a zakończyła w czerwcu tego samego roku. Betonowe stanowisko o wymiarach 50 na 100 stóp, może przyjąć do 60 000 kg masy rakiety, paliwa, ładunku a także systemu startowego dla pojazdu kosmicznego. Dodatkowo do rakiety dołączona może być wieża, rurociągi oraz okablowanie o łącznej masie do 21 000 kg[7].
Galeria
Start misji Apollo 11
Rakieta Saturn INT-21 startuje ze stacją Skylab.
Start misji Ares I-X
Wahadłowce Atlantis i Endeavour są umieszczane na LC-39A i LC-39B w ramach przygotowań do ostatniej misji serwisowej Kosmicznego Teleskopu Hubble'a (maj 2009). Endeavour był gotowy do misji awaryjnej w przypadku kłopotów z Atlantisem.
Rozbiórka wież serwisowych wahadłowca przy wyrzutni 39B
Start rakiety Falcon Heavy
Artystyczna wizja rakiety SLS na wyrzutni 39B
Przypisy
- ↑ Hollee Temple ,The Florida Quiz Book: How Much Do You Know about Florida?, 2006, str. 213
- ↑ a b c Stephen Clark: SpaceX's mega-rocket to debut next year at pad 39A (ang.). W: Spaceflight Now [on-line]. 2014-04-15. [dostęp 2015-10-24].
- ↑ Marcin Pudełko: SpaceX przebudowuje wyrzutnię LC-39A (pol.). Kosmonauta.net, 2015-01-11. [dostęp 2015-11-30].
- ↑ Historyczna 39A znów w użyciu. Loty kosmiczne. [dostęp 2017-02-19].
- ↑ Todd Halvorson: Historic space shuttle pad soon to be scrap (ang.). W: USA Today [on-line]. 2011-03-23. [dostęp 2015-10-24].
- ↑ Chris Gebhardt: SLS manifest options aim for Phobos prior to 2039 Mars landing (ang.). W: NASASpaceFlight.com [on-line]. 2015-09-22. [dostęp 2015-10-24].
- ↑ Linda Herridge: New Launch Pad will Enable Smaller Companies to Develop and Launch Rockets from Kenned (ang.). NASA, 2015-07-17. [dostęp 2015-10-24].
| Misje |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sprzęt |
| ||||||||||||||||||
| Przedmioty o znaczeniu symbolicznym |
|
Media użyte na tej stronie
SVG version of PNG Space Shuttle Logo/Patch.
KSC's Launch Complex 39 is strategically located next to a barge site and a variety of structures, including a Vehicle Assembly Building (VAB), Orbiter Processing Facilities (OPF), Press Site, Launch Control Center (LCC), and a crawlerway to the pads.
The crawlerway, leading to pads 39B on the left and 39A on the right, can be seen extending from the massive VAB at the left in this photo. The VAB (situated in the center, foreground), which covers eight acres and stands 525 feet tall, is used for assembly, stacking and mating of Space Shuttle elements. Originally built for assembly of Apollo/Saturn vehicles and later modified to support Space Shuttle operations, the VAB is one of the largest buildings in the world.
The LCC, seen here as the small white building to the upper right of the VAB, is where launch, mission support, and loading are controlled.
Artist's rendering of the Space Launch System Block 1 sitting on Launch Pad 39A with the Orion spacecraft at sunrise.
.jpg)
Space Shuttle Discovery in full launch configuration is revealed after the Rotating Service Structure (RSS) is rotated back at Launch Pad 39B at Kennedy Space Center.
CAPE CANAVERAL, Fla. - With more than 12 times the thrust produced by a Boeing 747 jet aircraft, the Constellation Program's Ares I-X test rocket roars off Launch Complex 39B at NASA's Kennedy Space Center in Florida. The rocket produces 2.96 million pounds of thrust at liftoff and goes supersonic in 39 seconds. Liftoff of the 6-minute flight test was at 11:30 a.m. EDT Oct. 28. This was the first launch from Kennedy's pads of a vehicle other than the space shuttle since the Apollo Program's Saturn rockets were retired. The parts used to make the Ares I-X booster flew on 30 different shuttle missions ranging from STS-29 in 1989 to STS-106 in 2000. The data returned from more than 700 sensors throughout the rocket will be used to refine the design of future launch vehicles and bring NASA one step closer to reaching its exploration goals. For information on the Ares I-X vehicle and flight test, visit http://www.nasa.gov/aresIX.
Skylab launch on Saturn V.
A timed exposure of the first Space Shuttle mission, STS-1, at Launch Pad A, Complex 39, turns the space vehicle and support facilities into a night-time fantasy of light. To the left of the Shuttle are the fixed and the rotating service structures.
A large crane dismantles the fixed service structure (FSS) piece by piece on Launch Pad 39B at NASA's Kennedy Space Center in Florida. Work to remove the rotating service structure (RSS) also continues at the pad. The FSS and RSS were designed to support the unique needs of the Space Shuttle Program. In 2009, the pad was no longer needed for the shuttle program, so it is being restructured for future use. Its new design will feature a "clean pad" for rockets to come with their own launcher, making it more versatile for a number of vehicles. The transformation also includes the refurbishment of the liquid oxygen and liquid hydrogen tanks and the upgrade of about 1.3 million feet of cable. The new lightning protection system, which was in place for the October 2009 launch of Ares I-X, will remain. For information on NASA's future plans, visit www.nasa.gov. Photo credit: NASA/Frankie Martin
The Apollo 11 Saturn V rocket launch vehicle lifts-off with astronauts Neil A. Armstrong, Michael Collins and Edwin E. Aldrin, Jr., at 9:32 a.m. EDT July 16, 1969, from Kennedy Space Center's Launch Complex Pad 39A.
_and_Endeavour_(STS-400)_on_launch_pads_again.jpg)
Space shuttle Atlantis on Launch Pad 39A (left) is accompanied by space shuttle Endeavour after Endeavour's rollout to Launch Pad 39B. This was the last time two shuttles were on launch pads simultaneously. Atlantis mission STS-125 was the final servicing mission to upgrade NASA's Hubble Space Telescope. Endeavour was prepped for contingency support (Launch On Need)standing by at pad 39B in the event Atlantis was damaged during flight and unable to safely return to earth, necessitating an emergency rescue mission (STS-400.)