Komunistyczna Partia Albanii

Komunistyczna Partia Albanii (alb. Partia Komuniste Shqiptare) – albańska partia polityczna, utworzona 8 listopada 1941 w Tiranie, podczas okupacji włoskiej z trzech działających w kraju grup marksistowskich – korczańskiej, szkoderskiej i tzw. grupy młodych. Główną rolę odgrywała grupa korczańska, najliczniejsza i działająca najdłużej. Dzieło zjednoczenia skłóconych dotąd albańskich grup komunistycznych dokończyli wysłani do Albanii delegaci Komunistycznej Partii Jugosławii pracujący dotąd w Kosowie: Miladin Popović i Dušan Mugosa^[1]. Po sześciu dniach obrad udało się doprowadzić do utworzenia jednolitej siły politycznej. Dom w starej, północnej części dzisiejszej Tirany, w którym założono partię został w okresie powojennym zamieniony na muzeum (jako Shtepia e Partise – Dom Partii). Obecnie dom ten, wykupiony przez prywatną osobę, już nie istnieje.

Na konferencji założycielskiej określono główne cele działalności partii - walkę o niepodległość ludu albańskiego i o utworzenie ludowego rządu demokratycznego, a także wyzwolenie Albanii spod jarzma faszystowskiego^[2]. Pierwszym sekretarzem partii został 33-letni nauczyciel Enver Hoxha, wcześniej handlujący papierosami w tirańskiej trafice. Formalnie sprawami partii kierował 12-osobowy Tymczasowy Komitet Centralny, w składzie którego znaleźli się m.in. Bedri Spahiu i Koçi Dzodze, który pozostawał pod ścisłą kontrolą wysłanników KPJ. W tym czasie liczba członków partii nie przekraczała dwustu. Pierwszą frakcją, która oddzieliła się od KPA była młodzieżowa grupa Zjarri (Ogień). Zdecydowana większość osób przyłączających się do partii stanowiła młodzież z południa kraju. W 1944 ponad 60 proc. członków KPA pochodziło z ubogich rodzin chłopskich, z południowej części kraju. Pod koniec 1944 liczba członków KPA wzrosła do 5267. Wśród nich robotnicy stanowili zaledwie 15%^[3].

Partia odegrała rolę głównego organizatora ruchu oporu, który występował przeciwko okupantom włoskim i niemieckim. W 1942 komitet centralny partii rozpoczął tworzenie rad narodowowyzwoleńczych na terytorium kraju i wezwał do walki z faszyzmem, niezależnie od wyznawanej religii, pochodzenia i przynależności partyjnej^[1]. KPA kierowała armią narodowowyzwoleńczą utworzoną w 1942. W 1945, działając w ramach Frontu Narodowego KPA wygrała wybory i przejęła pełną kontrolę nad państwem albańskim, eliminując środowiska opozycyjne. W 1948, już po zerwaniu z Jugosławią zmieniono nazwę partii na Albańską Partię Pracy. Zmianę tę uzasadniano składem społecznym partii, w której niewielką część stanowili robotnicy.

Przypisy

Zobacz też

• powstanie postrybskie
• Armia Narodowo-Wyzwoleńcza

Bibliografia

• Tadeusz Czekalski: Albania. Historia państw świata w XX wieku. Warszawa: 2003. ISBN 83-88542-45-1.
• Luan Dode: Partia Komuniste Shqiptare gjatë Luftës së Dytë Botërore: nëntor 1941-nëntor 1944 : rrënjët e diktaturës komuniste në Shqipëri. Tirana: 2020. ISBN 978-9928-315-10-6. (alb.)
• Kristo Frasheri: Historia e levizjes se majte ne Shqiperi dhe e themelimit te PKSh-se 1878-1941. Tirana: 2006. ISBN 99943-909-3-7. (alb.)