Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego

Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego

1812–1813
Flaga Godło
Konstytucja	Konstytucja Królestwa Polskiego
Język urzędowy	polski
Stolica	Warszawa
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Religia dominująca	Katolicyzm
Strefa czasowa	UTC +1

Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego – skonfederowany nadzwyczajny Sejm Księstwa Warszawskiego, który w czerwcu 1812 roku formalnie przekształcił Księstwo Warszawskie w Królestwo Polskie i proklamował przyłączenie do niego „ziem zabranych”. Konfederacja Generalna była odpowiedzią na rozpoczęcie przez Napoleona wojny z Rosją, oficjalnie zwanej drugą wojną polską. W lipcu 1812 roku formalnie przejęła ziemie litewsko-ruskie dawnej Rzeczypospolitej. W wyniku przegranej wojsk Napoleona oraz okupacji Księstwa Warszawskiego przez wojska rosyjskie (1813) działania Konfederacji w praktyce przestały obowiązywać.

Uchwałę w sprawie konfederacji podjęto 28 czerwca 1812 r. Tuż przed odczytaniem aktu konfederacji minister skarbu Tadeusz Matuszewicz miał powiedzieć: Powstanie więc Polska, co mówię? Jest już Polska, a raczej nigdy ona być nie przestała.^[1]

Geneza

Plan jej powstania wysunął Napoleon Bonaparte jeszcze 31 maja tegoż roku w Poznaniu po konsultacjach z Tadeuszem Matuszewiczem. Realizując to porozumienie, król Saksonii i książę warszawski Fryderyk August I dekretem z dnia 26 maja zrzekł się wszystkich swych kompetencji, z wyłączeniem zmian w sądownictwie oraz prawa do nominacji i zawieszania ministrów, na rzecz Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego^[2]. W założeniach przywrócenie Królestwa Polskiego miało wspomóc siły koalicjantów w czasie wojny z Rosją. Wielka Armia, wkraczając na ziemie zabrane, występowała tym samym jako wyzwolicielka Polaków.

Organy

Marszałkiem konfederacji został Adam Kazimierz Czartoryski, powołano organ wykonawczy – Radę Generalną Konfederacji (Generalność). Jej członkami zostali: bp Jan Klemens Gołaszewski, Kajetan Koźmian, Aleksander Linowski, Antoni Ostrowski, bp Karol Skórkowski, Fryderyk Skórzewski, Franciszek Wężyk, Stanisław Kostka Zamoyski, Marcin Badeni, Joachim Owidzki, Aleksander Linowski i Franciszek Łubieński^[3]. Sam akt jej zawiązania wpisano niezwłocznie do Metryki Koronnej, nawiązując tym samym do tradycji staropolskiej.

Do Konfederacji przystąpił również król saski i książę warszawski Fryderyk August I, który w ten sposób przyjmował tytuł króla Polski.

Działalność

Konfederacja przywracała w zasadzie ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w tym dawny herb – Orła i Pogoń – oraz barwy biało-karmazynowe (używane jeszcze przez konfederatów barskich). Fala entuzjazmu ogarnęła wówczas cały kraj; pospiesznie zbierane sejmiki szlacheckie ogłaszały jednomyślnie akces do konfederacji.

11 lipca Napoleon przyjął w Wilnie deputację Rady Generalnej pod przewodnictwem Józefa Wybickiego, która bezskutecznie zabiegała u cesarza o przywrócenie Królestwa Polskiego^[4]. Po 14 lipca 1812 roku konfederacja przejęła formalnie administrację nad terytoriami litewsko-ruskimi kontrolowanymi przez armie napoleońskie. Władzę w jej imieniu sprawowała Komisja Rządu Tymczasowego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Wobec okupacji Polski przez wojska rosyjskie 30 kwietnia 1813 roku konfederacja zaprzestała działalności.

Galeria

• 

  Ziemie polskie pod zaborami

• 

  Adam Kazimierz Czartoryski

• 

  Pieczęć Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego

• 

  Uniwersał Konfederacji Królestwa Polskiego

Przypisy

Bibliografia

• Diariusz Sejmowy z roku 1812, „Teki Archiwalne”, t. 21, 1989, s. 146–152
• Barbara Grochulska, „Księstwo warszawskie”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966, s. 187–211.
• Aleksander Rembowski, Konfederacja Generalna i pospolite ruszenie w roku 1812, „Biblioteka Warszawska”, t. 1, 1896, z. 3, s. 478–514, t. 2, 1896, z. 1, s. 67–86.
• Marian Kukiel, Wojna 1812 roku, Kraków 1937.
• Andrzej Ajnenkiel, Historia Sejmu Polskiego, Tom II, Część I, Warszawa 1989, PWN

Linki zewnętrzne

• Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. Nr 1 – 34 (11 lipca – 10 października 1812)
• Akces tymczasowego Rządu Litewskiego do Generalnej Konfederacji Królestwa Polskiego.
• „Królestwo Polskie przywrócone” – oczekiwania współczesnych wobec Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego 1812–1813
• Nadzwyczajne pełnomocnictwa dla Rady Ministrów w 1812 roku