Konflikt wawelski

Konflikt wawelski nastąpił po przeniesieniu trumny Józefa Piłsudskiego pochowanego na Wawelu z krypty św. Leonarda do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów w 1937 r.

Uczczenie pamięci Józefa Piłsudskiego przy jego sarkofagu na Wawelu w 1935. Obecni ks. kan. Stanisław Domasik (z lewej) oraz parlamentarzyści i wojewoda krakowski

Przebieg konfliktu

Już w 1916 biskup krakowski Adam Sapieha, gospodarz katedry wawelskiej, odmówił Ignacemu Janowi Paderewskiemu pochowania Henryka Sienkiewicza na Wawelu. W roku 1927 zawarł umowę z Piłsudskim, że ostatnim, który spoczął w kryptach królewskich, będzie Juliusz Słowacki, którego prochy sprowadzono w tym samym roku z Paryża do Polski.

Po śmierci marszałka Piłsudskiego abp Sapieha po długim namyśle wyraził zgodę na tymczasowe złożenie trumny w krypcie św. Leonarda aż do przygotowania osobnej krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Przez dwa lata kryształowa trumna ze zwłokami Piłsudskiego była miejscem pielgrzymek. Kiedy po dwóch latach krypta była gotowa, najwyższe władze postanowiły jednak pozostawić trumnę w krypcie św. Leonarda. Abp Sapieha wydał wtedy, wbrew władzom państwowym, polecenie, aby przenieść trumnę do przygotowanej krypty 22 czerwca 1937 r. W wystosowanym liście z 17 czerwca 1937 poinformował o tym przewodniczącego wydziału wykonawczego Naczelnego Komitetu Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego gen. Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego[1][2], który dowiedziawszy się o tym, wystąpił przeciw decyzji arcybiskupa. Tak samo postąpił Naczelny Komitet Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz prezydent Ignacy Mościcki. Ze względu na trwający konflikt wawelski Felicjan Sławoj Składkowski demonstracyjnie złożył dymisję swojego rządu, która nie została jednak przyjęta przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego[3][4].

W przeniesieniu trumny marszałka w nocy z 23/24 czerwca 1937 uczestniczył proboszcz katedry wawelskiej, ks. kan. Stanisław Domasik, który podpisał stosowny protokół[5].

Rozpoczął się konflikt wawelski, który objął swoim zasięgiem władze państwowe i kościelne, Stolicę Apostolską, radio, prasę, instytucje państwowe, organizacje katolickie i zawodowe. Oskarżano abpa Sapiehę o naruszenie kultu marszałka i obrazę prezydenta. Żądano zmiany konkordatu, oddania katedry wawelskiej we władanie władz państwowych, pozbawienia Sapiehy odznaczeń honorowych, obywatelstwa polskiego i usunięcia z kraju. Pod naciskiem otoczenia arcybiskup zdecydował się wyjaśnić swoje stanowisko i przeprosić prezydenta za niewykonanie jego życzenia. Konflikt zakończył się po posiedzeniu Sejmu, na którym oświadczono, że arcybiskup krakowski przeprosił prezydenta. Konflikt wawelski miał rangę ogólnonarodową. Abp Sapieha argumentował, że tak postąpić nakazywało mu sumienie i prawo kościelne, według którego jako gospodarz katedry wawelskiej był zobowiązany troszczyć się o tak ważny budynek sakralny.

Zobacz też

Przypisy

  1. Niesłychane stanowisko metropolity krakowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 140 z 25 czerwca 1937. 
  2. Wyjaśnienia gen. Wieniawy-Długoszowskiego w sprawie prac w krypcie srebrnych dzwonów. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 139 z 24 czerwca 1937. 
  3. Nieprzyjęta dymisja rządu. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 140 z 25 czerwca 1937. 
  4. Andrzej Chojnowski, Piotr Wróbel: Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1992, s. 369. ISBN 83-04-038547.
  5. Gdyńskie rody. gdynia.naszemiasto.pl. [dostęp 2015-03-23].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jozef Pilsudski1.jpg
Józef Piłsudski
Commemoration of Józef Piłsudski by His Sarcophagus in Wawel (1935).JPG
Uczczenie pamięci marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Krakowie. Przedstawiciele Sejmu i Senatu przy sarkofagu marszałka Józefa Piłsudskiego w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Widoczni m.in.: od lewej, pierwszy rząd: marszałek sejmu Stanisław Car, senator Mikołaj Kwaśniewski, marszałek senatu Aleksander Prystor, senator Bogusław Miedziński, senator Leon Kozłowski (w okularach) i wojewoda krakowski Władysław Raczkiewicz (2. z prawej), senator gen. Aleksander Osiński (1. z prawej). W drugim rzędzie stoją: wicemarszałek Sejmu Władysław Byrka (na lewo za L. Kozłowskim) i senator płk Janusz Jagrym-Maleszewski (2. z lewej). Przy sarkofagu stoi proboszcz katedry wawelskiej ks. Stanisław Domasik.