Koniczyna brunatna

Koniczyna brunatna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

koniczyna

Gatunek

koniczyna brunatna

Nazwa systematyczna
Trifolium badium Schreb.
J. Sturm, Deutschl. Fl. Abt. 1(Heft 16):12. 1804[3]
Synonimy
  • Amarenus badius (Schreb.) C.Presl
  • Chrysaspis badia (Schreb.) Greene
  • Chrysaspis badia subsp. rytidosemia Hendrych
  • Trifolium badium subsp. pseudobadium (Velen.) Kozuharov
  • Trifolium badium subsp. rytidosemium E. Hossain
  • Trifolium pseudobadium Velen.
  • Trifolium rytidosemium Boiss. & Hohen.

Koniczyna brunatna[4] (Trifolium badium Schreb.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Iranie i Turcji[5]. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach, gdzie jest rośliną dość częstą. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy lub zadomowiony[6].

Morfologia

Budowa rośliny
Pokrój
Bylina o płożącej się lub wzniesionej łodydze, mającej długość 10–30 cm. Oprócz kwitnących pędów z łodygami, roślina wytwarza także same różyczki liściowe[6].
Liście
Trójlistkowe, o eliptycznych, drobnoząbkowanych listkach. Listki mają 1,5–2-krotnie większą długość od szerokości. Występują przylistki o jajowatolancetowatym kształcie[6].
Kwiaty
Kwiaty motylkowe zebrane w gęste główki wyrastające na szczycie łodygi, przeważnie pojedynczo (czasami tylko po dwie). Główki mają średnicę 1,5–2 cm i kulisty kształt. Kwiaty w czasie kwitnienia są żółte, po przekwitnięciu brunatne (stąd nazwa gatunkowa rośliny). Poszczególne kwiatki mają długość 6–7 mm podczas kwitnienia, 7–9 mm podczas owocowania i posiadają drobne przysadki. Ich korona jest dłuższa od 5-nerwowego kielicha. Gardziel kielicha jest naga, jego dolne działki owłosione są długimi włosami, górne bardzo krótkimi. Podłużnie zmarszczony żagielek korony bez paznokcia, o stopniowo zwężającej się nasadzie i sklepiony od samej nasady. Skrzydełka kwiatów są prosto wzniesione[6].
Owoc
Jednonasienne strąki o długości ok. 5-krotnie większej od szyjki[6].

Biologia i ekologia

  • Bylina. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylna. Nasiona rozsiewają się późną jesienią i w zimie.
  • Siedlisko: porasta trawiaste zbocza, murawy, skały. W Tatrach występuje od regla dolnego po piętro alpejskie. Hemikryptofit[6].
  • Jak wszystkie gatunki koniczyny jest rośliną o bardzo dużych wartościach odżywczych dla zwierząt i stanowi ulubiony pokarm kozic i świstaków.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. ↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2012-12-18].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
  6. ↑ a b c d e f Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie

Trifolium badium a2.jpg
(c) I, Selso, CC-BY-SA-3.0
Trifolium badium (pl. koniczyna brunatna), habitat: West Tatra Mountains, Hala Upłaz
Trifolium badium a3.jpg
(c) I, Selso, CC-BY-SA-3.0
Trifolium badium (pl. koniczyna brunatna), habitat: West Tatra Mountains, Hala Upłaz