Konin
miasto na prawach powiatu | |||||
Konin, pl. Wolności (rynek) (2009) | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Data założenia | przed 1283 | ||||
Prawa miejskie | przed 1293 | ||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia | 82,2 km² | ||||
Wysokość | 88 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna | 63 | ||||
Kod pocztowy | 62-500 do 62-510 | ||||
Tablice rejestracyjne | PKO, PN[2] | ||||
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
52°13′39″N 18°15′41″E/52,227500 18,261389 | |||||
TERC (TERYT) | 3062011 | ||||
SIMC | 0948667 | ||||
Hasło promocyjne: Konin – tu płynie energia[3] | |||||
Urząd miejski pl. Wolności 162-500 Konin | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Konin – miasto na prawach powiatu w środkowej Polsce, w województwie wielkopolskim, siedziba powiatu konińskiego; leży w Dolinie Konińskiej, nad Wartą; główny ośrodek Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego.
Konin uzyskał lokację miejską przed 1293[4], był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[5], należącym do starostwa konińskiego, w drugiej połowie XVI wieku leżał w powiecie konińskim województwa kaliskiego[6].
W latach 1975–1998 stolica województwa konińskiego.
W 2018 w rankingu dziennika „Rzeczpospolita” Konin zajął 18. miejsce w ogólnopolskim zestawieniu 65 samorządów miast na prawach powiatu.
Według danych GUS z 31 grudnia 2020 r., Konin liczył 72 539 mieszkańców[1] i był pod względem liczby ludności trzecim (po Poznaniu oraz Kaliszu) miastem w województwie wielkopolskim, a także 48. spośród najludniejszych miast w Polsce[7].
Położenie
Konin leży na Pojezierzu Wielkopolskim i Nizinie Południowowielkopolskiej, nad Wartą, u ujścia Kanału Ślesińskiego[8][9], około 54 km na północ od Kalisza i około 92 km na wschód od Poznania. Miasto położone jest na skraju kilku mezoregionów fizycznogeograficznych; historyczna część miasta (tzw. stary Konin) leży w Dolinie Konińskiej, na lewym brzegu Warty, pozostałe dzielnice lewobrzeżne leżą na Równinie Rychwalskiej i Wysoczyznie Tureckiej; dzielnice prawobrzeżne (tzw. nowy Konin), których budowę rozpoczęto w 1949[9], leżą w Dolinie Konińskiej i na Pojezierzu Kujawskim; w dolinie Warty leży wyspa rzeczna Pociejewo, zaś w północnej, przemysłowej części miasta leży Jezioro Gosławskie i Jezioro Pątnowskie[9]. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 3 oraz droga krajowa nr 25, droga krajowa nr 72 i droga krajowa nr 92; około 8 km na południe od miasta biegnie autostrada A2.
Konin położony jest we wschodniej części historycznej Wielkopolski, w Kaliskiem, na ziemi kaliskiej[10][11]; do II rozbioru Polski (1793) leżał w województwie kaliskim[12], po utworzeniu Księstwa Warszawskiego (1807) leżał w departamencie kaliskim, po utworzeniu Królestwa Polskiego (1815) leżał w województwie kaliskim i był niewielkim ośrodkiem przemysłowym w kalisko-mazowieckim okręgu przemysłowym[13].
Nazwa
Miasto ma metrykę średniowieczną i notowane jest od XIII wieku. W 1250 jako Lisiec ante Conin, 1283 civitas nostra Kunyn, 1284 in Conyn, 1292 in Conino, 1301 in Quonin, 1397 de Conyn, 1438 in Conyn, 1511–23 antiqua Conyn, 1579 Konin, 1674 Kunin, 1789 Miasto Konin, 1883 Konin[14].
Nazwa miasta pochodzi od zoonimicznej nazwy osobowej zwierzęcia konia umieszczonego w herbie miejscowości[14].
Historia
Ta sekcja od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Początki miasta
Gród istniał już w pierwszej połowie XII wieku i to wokół niego powstało miasto. Pierwsza wzmianka o Koninie (tj. wójcie Gosławie z Konina) pochodzi z 1293 r. Konin był początkowo osadą na wyspie wśród rozlewisk Warty strzegącą brodu, a następnie mostu (pierwsza wzmianka z 1328 r.) na szlaku między Kaliszem a Kruszwicą. Gród został spalony przez Krzyżaków w 1331 r., następnie odbudowany na polecenie Kazimierza Wielkiego w latach 1333–1370, kiedy król polski nakazał zbudowanie zamku murowanego w Koninie. Miasto zostało otoczone murem i stało się siedzibą powiatu sądowego (starosta rezydował w obecnie już nieistniejącym zamku), w którym odbywały się sądy szlacheckie: ziemski i grodzki, które przetrwały do rozbiorów[15][16]. Skupisko żydowskie pojawiło się w Koninie w 1418 roku[17]. W czasie wojny trzynastoletniej Konin wystawił w 1458 roku 15 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[18].
Miasto rozwijało się w XV i XVI w. Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 w mieście przez sześć miesięcy mieszkał biskup Jean de Monluc, który przybył do Polski dla poparcia elekcji niefortunnego króla polskiego Henryka Walezjusza[16].
W XVII w. nadeszło pasmo klęsk: epidemia (1628–1631), seria pożarów, w czasie potopu szwedzkiego okupacja i złupienie miasta przez Szwedów (1655). W tym okresie zniszczony został zamek koniński, który został splądrowany i spalony. Opuszczony stał do 1818 kiedy z rozkazu pruskiego rządu został rozebrany[16].
Rozbiory Polski
Do 1793 Konin leżał w województwie kaliskim, w wyniku II rozbioru Polski znalazł się na obszarze zaboru pruskiego, od 1795 w departamencie kaliskim Prus Południowych, a od 1807 w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego.
Królestwo Polskie
Po kongresie wiedeńskim (1815) Konin znalazł się w granicach Królestwa Polskiego, w województwie kaliskim. Po utworzeniu kalisko-mazowieckiego okręgu przemysłowego w mieście powstało wiele nowych budynków. Ostatecznie rozebrane zostały resztki zamku, a w jego miejscu powstała dzielnica żydowska. W czasie powstania styczniowego w 1863 w okolicy miało miejsce kilka potyczek i bitew; po powstaniu miasto zostało objęte represjami władz rosyjskich.
W okresie popowstaniowym miasto rozwija się pomyślnie. Powstaje fabryka maszyn rolniczych i inne, drobne zakłady. W 1905 uruchomiona została miejska centrala telefoniczna, a 18 lipca 1906 Konin uzyskał międzymiastowe połączenie telefoniczne z Kaliszem[19]. Zabudowa sięgała poza średniowieczne granice. Rozrastają się przedmieścia: Kaliskie, Kolskie i Słupeckie. Trwał proces brukowania ulic, a od 1916 (wybudowanie elektrowni miejskiej) elektryfikacji miasta.
I wojna światowa
Podczas I wojny światowej, pod koniec sierpnia 1914 r. Konin został zajęty przez wojska niemieckie[20]. 11 listopada 1918 doszło do strzelaniny na placu Wolności w Koninie. W tym dniu budynek szkoły handlowej, znajdującej się w kamienicy Zemełki, został przejęty przez POW. Wiadomość ta zgromadziła tłum uczniów przed budynkiem. W tym czasie żołnierze POW udali się do gmachu starostwa z prośbą o wydanie broni. Jeden z niemieckich urzędników zadzwonił do koszar z prośbą o interwencję. Przybyli żołnierze, zastawszy tłum na placu otworzyli w jego kierunku ogień. W wyniku salwy zginęło 5 osób, a dwie następne zmarły w szpitalu. Pogrzeb ofiar przerodził się w dużą manifestację uczuć patriotycznych. W 1984 na kamienicy odsłonięto tablicę ku czci ofiar[21]. 12 listopada 1918 siły okupacyjne opuściły miasto[20].
II Rzeczpospolita
Po odzyskaniu niepodległości Konin był kilkunastotysięcznym miastem powiatowym położonym na uboczu uczęszczanych szlaków komunikacyjnych. Pewne ożywienie gospodarcze przyniosła budowa linii kolejowej Strzałkowo–Kutno, łączącej miasto z Poznaniem i Warszawą (otwartej w 1922 roku) oraz kanału Warta–Gopło (rozpoczętego w 1937 roku)[20].
II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej, od 1 września 1939 r. obiekty kolejowe w Koninie były bombardowane przez niemieckie lotnictwo, po czym miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie 14 września 1939 r[20]. Podczas wojny Konin był siedzibą niemieckich władz powiatowych i należał do ziem włączonych do terenów III Rzeszy (jako część Kraju Warty). W czasie okupacji Niemcy dokonali w okolicznych lasach eksterminacji ludności żydowskiej, która w 1939 r. stanowiła ok. 21% ogółu mieszkańców miasta. Z miasta w latach 1939–1941 wysiedlono również większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich.
Na przełomie lat 1939 i 1940 w Koninie podjął działalność obwód Inspektoratu Kalisz Armii Krajowej; po rozbiciu inspektoratu w Kaliszu przez Gestapo w 1942 obwód przeniesiono do nowo utworzonego Inspektoratu Koło[22].
Konin został zdobyty 20 stycznia 1945 r. przez wojska radzieckie 8 Zmechanizowanego Korpusu Pancernego gen. Iwana Driemowa ze składu 1 Armii Gwardii gen. Katukowa.
Polska Ludowa
Już w lutym 1945 roku powołano w mieście komitet powiatowy Polskiej Partii Robotniczej (na ul. Mickiewicza 21 w 1972 roku wmurowano tablicę pamiątkową upamiętniającą pierwsze posiedzenie komitetu). W tym samym roku naprawiono most na Warcie, a na korycie Ulgi zmontowano most wojskowy oraz uruchomiono odkrywkę w Morzysławiu. W 1945 roku przed ratuszem ustawiono Pomnik Wdzięczności poświęcony Armii Czerwonej. Rok później rozpoczęła działalność brykietownia w Marantowie. W 1948 roku rozpoczęło działalność Liceum Pedagogiczne w Morzysławiu. W latach 1949–1953 budowano pierwsze w Koninie osiedle mieszkaniowe przy stacji PKP. W 1948 roku uruchomiono nową drogę wodną łączącą Wartę z Jeziorem Gopło. Junacy z 20. Brygady Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” wybudowali w latach 1948–1952 wał przeciwpowodziowy wzdłuż brzegu Warty. W 1952 roku oddano do użytku nowy most na Warcie.
Od 1953 roku rozpoczął się gwałtowny rozwój miasta w Polsce Ludowej związany z odkryciem złóż węgla brunatnego. W tym roku uzyskano pierwszy węgiel z odkrywki „Niesłusz”. W latach 1953–1958 trwała budowa pierwszego etapu elektrowni „Konin”. W 1958 roku rozpoczęto wydobywanie węgla z odkrywki „Gosławice”. Rok 1958 to również moment założenia Muzeum Regionalnego w mieście przez miejscowy oddział PTTK. W 1959 roku na terenie starego cmentarza żydowskiego ustawiono Pomnik Ofiar Faszyzmu.
W 1960 roku Konin liczył 17 tys. mieszkańców
W 1961 roku rozpoczęto budowę Huty Aluminium „Konin” (zakończono w 1966 roku). Rok później Konin uzyskał połączenie pociągiem elektrycznym z Warszawą. Rozpoczęto również eksploatację odkrywki „Pątnów”, a rok później uruchomiono elektrownię „Pątnów”. W 1964 roku oddano do użytku zelektryfikowany odcinek linii kolejowej Poznań–Konin oraz rozpoczęto eksploatację odkrywki „Kazimierz”. W 1964 roku na pl. Zamkowym odsłonięto obelisk poświęcony pamięci poległych w latach czterdziestych milicjantów i ormowców. Miasto również rozrastało się terytorialnie. Od 1965 roku trwała budowa osiedla Kurów. W 1967 roku do Konina przyłączono wsie Chorzeń, Marantów, Morzysław i Niesłusz. W 1968 roku oddano do użytku gmach siedziby oddziału NBP.
W 1970 roku Konin liczył 40,7 tys. mieszkańców.
W 1970 roku rozpoczęło działalność Dom Kultury Zagłębia Konińskiego (na ówczesnym Placu PZPR). Dysponował on salą widowiskową na 500 miejsc i kinem „Centrum”. W tym roku ruszyło również wydobycie z odkrywki „Jóźwin”. W 1972 roku uruchomiono w Hucie „Konin” walcownię. W tym roku rozpoczął też działalność Pałac Sportu (głównym projektantem był mistrz szabli Wojciech Zabłocki). Na początku lat 70. (1973 rok) oddano do użytku wielospecjalistyczny szpital wojewódzki na 700 łóżek z Liceum Medycznym. W 1974 roku pierwsze pociągi ruszyły z Konina do Kazimierza Biskupiego. W tym samym roku otwarto Dom Handlowy „Centrum” oraz hotel „Konin” (wg projektu H. Kleszczewskiego) i stadion „XXX-lecia” na 30 tys. widzów. W latach 70. rozpoczął działalność Koniński Kombinat Budowlany. Z produkowanych przez niego prefabrykatów zbudowano m.in. osiedle „Zatorze”. W mieście działały również Konińskie Zakłady Naprawcze Przemysłu Węgla Brunatnego. 1 stycznia 1975 roku ruszyła produkcja w Zakładzie Badawczo-Rozwojowym „Polmos”. W 1975 roku oddano do użytku amfiteatr na 4600 miejsc.
Od 1972 r. codziennie o 12:00 rozlegał się z wieży ratusza hejnał skomponowany przez Witolda Friemanna (w tym roku został honorowym obywatelem miasta).
1 czerwca 1975 roku Konin stał się stolicą województwa konińskiego (był nią do 1998 r.).
W 1976 roku terytorium miasta powiększono o 7 sołectw (w tym: Gosławice, Maliniec i Pątnów). W 1976 roku rozpoczęło działalność Towarzystwo Przyjaciół Miasta Konina (kontynuator działalności Konińskiego Towarzystwa Regionalnego działającego od 1963 r.). Od tego roku w Hucie Aluminium organizowano plenery malarskie i rzeźbiarskie, których wynikiem były m.in. rzeźby plenerowe umieszczone na terenie miasta. W tym też roku w mieście rozpoczął działalność Ośrodek Oddziaływania Kulturalno-Oświatowego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Działały tu też punkty konsultacyjne Akademii Ekonomicznej i Politechniki w Poznaniu. W 1977 roku odsłonięto aluminiowy pomnik Lotników, a w 1978 roku na ulicy Kolskiej wystawiono pomnik Zofii Urbanowskiej dłuta K. Łukaszewskiego. Pod koniec lat 70. w czynie społecznym budowano park Przyjaźni o powierzchni 90 ha[23].
Okres po 1989 roku
W 1998 powstała Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie. W wyniku reformy administracyjnej od 1 stycznia 1999 Konin przestał być miastem wojewódzkim, a stał się miastem na prawach powiatu i siedzibą powiatu konińskiego w województwie wielkopolskim. W 1990 prezydentem został Marek Waszkowiak, który sprawował urząd do 1994 r. Jego następca, Kazimierz Pałasz rządził przez 4 kadencje w latach 1994–2010. W latach 2010–2018 prezydentem był Józef Nowicki. Od 2018 funkcję pełni Piotr Korytkowski z Platformy Obywatelskiej, który zakończył trwającą od 24 lat obsadę SLD na tym stanowisku.
Demografia
Największą populację Konin odnotował w 2000 r. – według danych GUS 83 517 mieszkańców[27].
Według prognozy ludności Konina w 2030 r. liczba ta spadnie do 64 331 mieszkańców. Prognoza na 2050 rok przewiduje już tylko 45 623 mieszkańców[28].
- Piramida wieku mieszkańców Konina w 2014 roku[29].
Dane z 31 grudnia 2017 roku[30]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 74 834 | 100 | 39 438 | 52,7 | 35 396 | 47,3 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 910 | 479,6 | 430,4 |
Dane z 31 grudnia 2020 roku[28]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 72 539 | 100 | 38 324 | 52,8 | 34 215 | 47,2 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 902,1 | 476,3 | 425,8 |
Zabytki
Starówka
(część Konina położona na lewym brzegu Warty)
- Grodzisko Kaszuba – odkryte w 1966 roku, datowane na VI–VII wiek naszej ery, w wieku X–XII rozrosło się do 120 metrów średnicy, położone u ujścia Powy, na szlaku ze Starego Miasta przez Rumin i bród na Warcie do wsi Chorzeń koło Konina. Grodzisko pełniło głównie funkcję kontroli przeprawy przez rzekę Wartę. Obecnie zachowane pozostałości to długie na 15 metrów i szerokie na 6 metrów i wysokie na 2,30 metra nad poziom rzeki resztki wałów[32].
- Słup Koniński – najstarszy znak drogowy w Europie Środkowo-Wschodniej. Mieści się przy kościele św. Bartłomieja na konińskiej Starówce. Inskrypcja na nim głosi, że został ufundowany przez komesa Piotra Włostowica w 1151 r. Pierwotnie (do 1828 r.) umiejscowiony był w okolicach konińskiego zamku na obecnym Pl. Zamkowym, dawniej zwanym Rynkiem Garncarskim, a przez ludność żydowską Tepper Mark. Wskazywał połowę drogi z Kalisza do Kruszwicy. W 2010 r. przeprowadzono jego renowację[33].
- Kościół św. Bartłomieja, gotycki, o układzie bazylikowym, trójnawowy. Pochodzi z XIV w. Od południowej strony kaplice gotycka NMP i renesansowa koninianina Jana Zemełki, w której znajdują się bogato intarsjowane stalle z ornamentami roślinnymi, ptakami i jednorożcami oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z XVI wieku. W kruchcie bocznej z 1866 r. znajduje się gotycka kropielnica. Sklepienia: siatkowe w prezbiterium i gwiaździste w nawach. Polichromię i witraże wykonał w latach 1908–1910 Eligiusz Niewiadomski, późniejszy zabójca pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza. Drzwi frontowe posiadają brązowe maszkarony z XV wieku, w kształcie lwich głów. Kościół przyozdobiony jest pomnikami:
- epitafium Mikołaja Grochowskiego, wykonane z alabastru,
- pomnik Stanisława Przyjemskiego, marszałka wielkiego koronnego, styl późnorenesansowy,
- pomnik Krzysztofa Przyjemskiego,
- krzyż kamienny, wmurowany w północnej skarpie, wykonany z piaskowca, jeden z kamieni milowych na drodze Kalisz – Kruszwica.
- W skarbcu kościelnym znajduje się kielich z 1536 r., wykonany przez konińskiego mistrza złotnika – Bartłomieja. W pobliżu znajdują się dzwonnica z 1878 r. oraz słup koniński (patrz wyżej).
- Dzwonnica kościoła św. Bartłomieja z 1878 r., ufundowana przez koninianina Walentego Modrzejewskiego
- Plebania kościoła farnego, wybudowana w stylu klasycystycznym w początku XX wieku, ozdobiona pilastrami jońskimi.
- Zespół klasztorny oo. Reformatów:
- Klasztor oo. Reformatów, wybudowany w 1733 r., na planie podkowy, z wirydarzem pośrodku. Posiada dwie kondygnacje, oddzielane gzymsem kordonowym. U zbiegu skrzydeł północnego i wschodniego znajduje się rotunda na cokole (pierwotnie biblioteka).
- Kościół św. Marii Magdaleny, wybudowany w 1727 r. Barokowy. Posiada jedną nawę i trzy późnobarokowe ołtarze z połowy XVIII w. W kościele znajdują się też dwie zabytkowe rzeźby: ludowa Pieta Chrystusa Frasobliwego z 1430 r. oraz gotycka Madonna z Dzieciątkiem z 1490 r.
- klasycystyczny ratusz, zaprojektowany przez Andrzeja Pelletiera, został wybudowany między 1796 a 1803 na ówczesnym rynku, o średniowiecznym układzie urbanistycznym i kształcie mocno wydłużonego wrzeciona na osi północ–południe. Ze względu na ograniczoną szerokość rynku, rozchodzące się jezdnie, przyległe do ścian ratusza, „uformowały” nietypowe ustawienie bocznych ścian i dlatego rzut tego 2-kondygnacyjnego budynku ma kształt trapezu. Dach jest 4-spadowy, pokryty dachówką, ale przez nietypowy rzut posiada unikatowe połacie boczne – płaszczyzny prostokreślne o kształcie paraboloid hiperbolicznych. Ratusz ma nadbudowaną osiemnastowieczną wieżą zegarową licowaną drewnem (zegar pochodzi z klasztoru w Lądzie). Fronton z 4 kolumnami doryckimi wielkiego porządku i trójkątnym tympanonem z herbem Konina. Wnętrza przyozdobione są witrażami z początku XX w., a sufit Sali Rady Miejskiej – stiukowym plafonem.
- Jatki Miejskie, wybudowane w stylu klasycystycznym w początku XIX w., ozdobione kolumnadą w stylu doryckim. Obecnie pełnią funkcję sali ratuszowej
- Synagoga, wybudowana w latach 1825–1829, nawiązuje w stylu do budowli bizantyńskich. Pierwotnie budynek stanowił bryłę na planie prostokąta. W 1883 roku do strony północnej na całej długości dobudowano dwukondygnacyjny element z przeznaczeniem na salę modlitw dla kobiet, a w części zachodniej przedsionek. Znajdowała się tam biblioteka miejska, która została przeniesiona na ulicę Dworcową.
- Żydowski talmudyczny „dom nauki” („bes medresz” – „bet ha-midrasz”) znajdujący się obok synagogi, zbudowany w 1883 roku. W 2016 roku budek został zburzony[32].
- Rynek (dawniej zwany Dużym Rynkiem, Rynkiem Pierwszym, obecnie Plac Wolności). Do 1786 r. na jego środku stał ratusz.
- Kamienica Jana Zemełki, wybudowana w końcu XVI w. Była pierwszym murowanym budynkiem świeckim w mieście. Cechy renesansowe utraciła w kilku przebudowach. Dwukondygnacyjna, z dwuspadowym dachem. Sklepienia: beczkowe w sieni i piwnicach, a kolebkowo-krzyżowe w piwnicach i na parterze.
- Gmach Starostwa Powiatowego w Koninie. Budynek o wyraźnych cechach klasycystycznych, kryty dachem naczółkowym, powstał w 1828 r. według projektu architekta T.K. Pelletiera, Budowniczego Obwodu Konińskiego. Miał być siedzibą władz rozległego obwodu konińskiego. Obwód tworzyły ówczesne powiaty koniński i pyzderski, z których w 1866 r., po reformie administracyjnej zaboru rosyjskiego, utworzono po raz pierwszy w historii powiaty kolski, turecki i słupecki. Powiat koniński wydatnie zmniejszono, a pyzderski zniknął na zawsze.
- Kamienica klasycystyczna na narożniku Pl. Wolności i ul. Zofii Urbanowskiej ozdobiona pilastrami jońskimi oraz tympanonem z wieńcem i datą 1840. Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Litewski.
- Kamienica zwana „Grodzką” klasycystyczna z I połowy XIX wieku na Placu Wolności, ornamentowana pilastrami jońskimi oraz ozdobiona gankiem z dwustronnymi schodami. W czasach carskich więzienie (więziono tam legendarnego kapucyna ks. Maksymiliana Tarejwę, dowódcę powstania styczniowego na ziemi konińskiej). Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Polski.
- Zajazd „Pod Jelonkiem” położony na skrzyżowaniu ul. Kolskiej i 3 Maja. Wybudowany w końcu XVIII wieku. Długi, narożnikowy, jednokondygnacyjny budynek z poddaszem posiadający skromne cechy klasycystyczne. Nad wjazdem na podwórze zachowany herb zajazdu – jelonek.
- Zespół kamienic staromiejskich, dwu- i trzykondygnacyjnych, rzadziej jednokondygnacyjnych. Budowane od XVI do XX wieku. Większość zabudowy z początku i I połowy XIX wieku. W Rynku (obecnie Plac Wolności) 6 stylowych kamienic klasycystycznych, w dalszych okolicach klasycyzujące, np. stylowa kamienica rejenta Sikorskiego z II połowy XIX wieku, kamienica Essowej z ok. 1850 r., neoklasycystyczna kamienica „Stary Dom”, kamienice przy ulicy 3 maja i na Placu Zamkowym.
- Kościół ewangelicko-augsburski Świętego Ducha i jego plebania z XIX wieku.
- Eklektyczny pałac E. Reymonda z 1880 r.
- Budynek dawnego więzienia z XIX wieku, obecnie Centrum Kształcenia Ustawicznego
- Dworek Zofii Urbanowskiej, pisarki, honorowej obywatelki miasta, z 2 połowa XIX wieku.
- Park Miejski im. Fryderyka Chopina z połowy XIX wieku. Najstarszy park w mieście, posiada liczne okazy starego drzewostanu, zwierzyniec, place zabaw dla dzieci.
- Elektrownia miejska, wzniesiona przez Niemców w 1916 r., dawniej mieszcząca również łaźnie
- Most Toruński
Gosławice
- Zamek, wybudowany w latach 1420–1426 przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba, gotycki. Rezydencję typu dwór obronny zbudowano bez wieży. Pierwotnie zachowały się mury do wysokości I piętra oraz mur zewnętrzny. Po odrestaurowaniu w 1978–1986 siedziba Muzeum Okręgowego.
- Skansen budownictwa wiejskiego w sąsiedztwie zamku – wiatraki, kuźnia, stodoły oraz zrekonstruowany dworek z XIX w. Dwukondygnacyjny, o konstrukcji szachulcowej, kryty dwuspadowym dachem łamanym.
- Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach, gotycko-neogotycki. Ufundowany przez właściciela Gosławic biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba. Zbudowany na planie krzyża greckiego. Sklepienie palmowe wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do ośmiobocznej nawy przylegają tworząc ramiona krzyża: prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. Wewnątrz kościoła są trzy neogotyckie ołtarze z końca XIX wieku oraz ośmioboczna chrzcielnica kamienna z początku XVI w. Kościół częściowo zrujnowany w XVII wieku został odbudowany w latach 1755–1775. Dachy i wieżyczka w stylu neogotyckim pochodzą z końca XIX wieku, w końcu XX wieku dokonano renowacji dachu oraz przebudowano wieżyczkę, podwyższając ją.
- Spichlerz – zbudowany w stylu klasycystycznym w 1838 roku przez Hektora Kwileckiego, właściciela dóbr Gosławice
- Budynek Gorzelni z XIX wieku
Morzysław
- Neobarokowy kościół św. Wojciecha z 1905–1914, wzniesiony częściowo na fundamentach starszej świątyni z XVIII w.
- Dzwonnica kościoła św. Wojciecha z 1902 r.
- Cmentarz kościelny z XIV–XV w. (ul. Staromorzysławska)
Centrum
- zabytkowe wieże ciśnień: jedna z początku lat 20. XX w. położona przy dworcu PKP (obecnie galeria Wieża Ciśnień), druga z początku lat 40. XX w. przy ulicy Parowozownia
- dworek z początku XX w. przy Alejach 1 Maja – dawny pałacyk ślubów – obecnie w odrestaurowanym dworku mieści się hotel i restauracja „Pałacyk”
- dworek z początku XX w. przy ul. Bydgoskiej 7 – obecnie w odrestaurowanym dworku mieści się siedziba firmy „Provident”
Podział administracyjny miasta
Konin oficjalnie podzielony jest na 19 obrębów:
- Część lewobrzeżna (tzw. stary Konin)
- Wilków
- Górka
- Pawłówek
- Osiedle Armii Krajowej
- Osiedle Józefa Bema
- Przydziałki
- Starówka
- Przedmieście Kolskie
- Wyspa Pociejewo (zachodnia część)
- Osada
- Wyspa Pociejewo (wschodnia część)
- Wilków
- Część prawobrzeżna (tzw. nowy Konin)
Gospodarka
Konin jest głównym ośrodkiem przemysłu, Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego. Obecność złóż węgla brunatnego w pobliżu miasta zadecydowała o powstaniu Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, który dostarcza ok. 8,5% wytwarzanej w Polsce energii elektrycznej[34]. 3 spośród 4 elektrowni należących do Zespołu położone są na obszarze Konina. W mieście znajduje się również jedyna w Polsce huta aluminium, która jeszcze do niedawna wykorzystywała znaczną część energii elektrycznej produkowanej przez konińskie elektrownie, z uwagi na energochłonność hutnictwa aluminium. Obecnie, po zamknięciu wydziału elektrolizy, zapotrzebowanie na energię jest dużo mniejsze. Huta aluminium, wytwarza ponad 80 tys. ton wyrobów walcowanych rocznie[35]. Dwie konińskie elektrownie oraz nowo wybudowana elektrownia Pątnów II produkują blisko 8,5% mocy krajowej[36]. Miasto słynęło także z przemysłu odzieżowego, w mieście działały 3 duże zakłady odzieżowe między innymi dawny oddział gnieźnieńskiego Polanexu przekształcony po 1990 roku w ZPO Konwart, który w 2009 roku ogłosił upadłość. Stopa bezrobocia w mieście według stanu na koniec 2018 r. wynosi 6,2%. W Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 2225 mieszkańców miasta[37]. W Koninie znajduje się port rzeczny łączący miasto z Morzem Bałtyckim.
W 2013 r. wydatki budżetu samorządu Konina wynosiły 404,63 mln zł, a dochody budżetu 394,66 mln zł[38][39]. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu na koniec 2013 r. wynosiło 116,5 mln zł, co stanowiło 29,51% wysokości jego dochodów[40].
Transport
Transport drogowy
Konin jest węzłem drogowym. Tuż przy południowej granicy Konina przebiega Autostrada A2 Świecko – Stryków (Łódź), będąca częścią trasy europejskiej E30. Połączenie z autostradą zapewniają dwa węzły: Konin Zachód (z drogą krajową nr 25) oraz Konin Wschód (z drogą krajową nr 72). Miasto przecina droga krajowa nr 92 łącząca Rzepin z Łowiczem i droga krajowa nr 25 z Bobolic do Oleśnicy.
- Autostrada A2 Świecko – Stryków, która jest częścią trasy europejskiej E30 (Cork – Omsk)
- Droga krajowa nr 25: Bobolice – Bydgoszcz – Inowrocław – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica
- Droga krajowa nr 72: Konin – Turek – Łódź – Rawa Mazowiecka
- Droga krajowa nr 92: Rzepin – Poznań – Września – Konin – Koło – Kutno – Łowicz (alternatywna dla autostrady A2)
- Droga wojewódzka nr 264: Konin – Kleczew (ul. Kleczewska przez wiadukt Briański nad linią kolejową nr 3; zbudowanym w 1985 i zmodernizowanym w l. 2012–2013 do ronda Konin (drogi krajowe nr 25 i 92))
- Droga wojewódzka nr 266: Konin – Sompolno – Piotrków Kujawski – Radziejów – Aleksandrów Kujawski – Ciechocinek
Mosty
W obrębie miasta znajdują się cztery mosty drogowe na Warcie: dwa łączące dzielnice południowe z północnymi: Most im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w centrum Konina w ciągu drogi krajowej nr 92 i Most Unii Europejskiej w ciągu drogi krajowej nr 25. I dwa mosty komunikujące Starówkę: Most Warszawski w ciągu drogi krajowej nr 92 i Most Toruński w ciągu ulicy Wojska Polskiego, a także most na Kanale Warta-Gopło w ciągu drogi wojewódzkiej nr 266.
Transport autobusowy
Komunikację autobusową w Koninie i okolicach zapewnia przedsiębiorstwo PKS Konin oraz prywatni przewoźnicy: Euromatpol i Andrew Bus. Do Konina kursują m.in. autobusy PKS Poznań, PKS Łódź, PKS Turek, Kujawsko-Pomorskiego Transportu Samochodowego, Mobilis PKS Mrągowo, PKS Gniezno, PKS Tomaszów Mazowiecki i Arriva Bus Polska oraz prywatnych przewoźników: Nadgoplańskiej Komunikacji Autobusowej w Kruszwicy, Trako Bus Wrocław, Andrew Bus Uniejów, BP Tour Lublin, Eko-Stamar Końskie. Konin posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Poznaniem, Wrocławiem, Łodzią, Bydgoszczą, Lublinem, Giżyckiem, Toruniem, Włocławkiem i in. Najpopularniejsze kierunki lokalne to Słupca, Turek, Koło, Licheń, Zagórów, Tuliszków, Ślesin, Kramsk i Kleczew.
Komunikacja miejska
Miejski Zakład Komunikacji (MZK Konin) zapewnia przewozy autobusowe na terenie miasta i jego najbliższych okolic. Obsługuje 22 linie, mając do dyspozycji 59 autobusów, w tym 7 przegubowych[41].
Linie MZK Konin
50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 71, 100
Przebieg linii w osobnym artykule: (Przebieg linii MZK Konin)
Transport kolejowy
Początki kolei żelaznych w Koninie sięgają początku XX w. W 1912 roku otwarto kolej wąskotorową Cukrowni Gosławice o prześwicie 750 mm, przedłużoną w 1914 roku (podczas I wojny światowej) do Czarkowa pod Koninem (stacja Konin Wąskotorowy)[20]. W styczniu 1922 oddano do użytku 111 km 2-torową normalnotorową linię kolejową Kutno – Konin – Strzałkowo[20].
Obecnie Konin jest stacją węzłową na 475 km 2-torowej zelektryfikowanej linii kolejowej Frankfurt nad Odrą–Poznań–Kutno–Warszawa Zachodnia, będącym częścią międzynarodowej trasy E20 Berlin – Moskwa.
Od maja 1974 do maja 1996 funkcjonowała w ruchu pasażerskim 14,3 km linia kolei normalnotorowej z centrum miasta przez Niesłusz, Marantów, Maliniec, Gosławice, Pątnów do Kazimierza Biskupiego. Własne normalnotorowe linie kolejowe posiada także KWB Konin, do przewozu węgla brunatnego z odkrywek do elektrowni Pątnów i Konin – około 100 km szlaków o napięciu 2,4 kV, z czego najdłuższe to:
Stacje kolejowe
Transport wodny
Rzeka Warta oraz Kanał Ślesiński umożliwiają komunikację drogami wodnymi z głównymi rzekami Polski: Wisłą i Odrą. W dzielnicy Morzysław (Konin) znajduje się port rzeczny oraz śluza.
Transport lotniczy
Około 12 km od miasta, w Kazimierzu Biskupim znajduje się lądowisko Konin-Kazimierz Biskupi.
W 2012 przy ul. Szpitalnej oddano do użytku sanitarne lądowisko.
Edukacja
Przedszkola:
- Nr: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 25, 31, 32 oraz niepubliczne
Szkoły podstawowe:
- Nr: 1, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 15
Szkoły ponadgimnazjalne:
- I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Koninie
- II Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Koninie
- III Liceum im. Cypriana Kamila Norwida w Koninie[42]
- Konińskie Centrum Edukacyjne
- Zespół Szkół Górniczo-Energetycznych im. Stanisława Staszica w Koninie
- Zespół Szkół Technicznych i Hutniczych w Koninie
- Zespół Szkół Budownictwa i Kształcenia Zawodowego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Koninie (dawniej ZS Budowlanych im. Eugeniusza Kwiatkowskiego)
- Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stefana Batorego w Koninie
- Zespół Szkół im. Mikołaja Kopernika w Koninie
Uczelnie:
- Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
- Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy w Koninie
- Wyższa Szkoła Kadr Menedżerskich w Koninie[43]
- Wyższa Szkoła Pedagogiczno-Techniczna w Koninie[44]
Inne instytucje oświatowe:
- Kuratorium Oświaty w Poznaniu – Delegatura w Koninie
- Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. I.J. Paderewskiego w Koninie
Placówki oświatowe:
- Bursa Szkolna nr 1 im. Ryszarda Michalskiego
- Centrum Kształcenia Praktycznego w Koninie
- Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stefana Batorego w Koninie
- Międzyszkolny Ośrodek Sportowy w Koninie
- Miejska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
- Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
- Młodzieżowy Dom Kultury
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka w Koninie
- Schronisko Młodzieżowe
Kultura
Corocznie, w czerwcu, odbywa się Międzynarodowy Dziecięcy Festiwal Piosenki i Tańca, w którym uczestniczą wykonawcy z Europy oraz miast partnerskich.
W Koninie znajduje się Muzeum Okręgowe z 14 wystawami stałymi i skansenem etnograficznym[45].
W mieście działa Orkiestra Dęta KWB Konin, a także chór Konin Gospel Choir.
Cykliczne imprezy artystyczno-kulturalne odbywające się w Koninie:
- Międzynarodowy Dziecięcy Festiwal Piosenki i Tańca
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Gospel „Gospel nad Wartą”
- Międzynarodowy Festiwal „Bluesonalia”
- Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny dla Szkół Muzycznych
- Ogólnopolski Festiwal Pianistyczny „Chopinowskie Interpretacje Młodych”
- Ogólnopolski Konkurs Filmów Amatorskich
- Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej
- Ogólnopolski Konkurs Poetycki o „Nagrodę Milowego Słupa”
- Festiwal Jazzonalia
- Konińskie Derby Kabaretowo-Estradowe
- HardCore Show – cykl koncertów ze sceny hardcore punk w latach 1998–2005
- Punkowe Słoneczko – cykl koncertów punkowych, hardcore punk, crust punk
Ośrodki kultury
- Centrum Kultury i Sztuki w Koninie
- Koniński Dom Kultury
- Młodzieżowy Dom Kultury
- Osiedlowy Dom Kultury Zatorze
- Dom kultury Oskard
- Centrum Kultury Chrześcijańskiej
- Klub „Energetyk” (należący obecnie do Młodzieżowego Domu Kultury)
- Klub „Hutnik”
- Studio „Pax” – muzyczna scena hardcore
Biblioteki
- Biblioteka PWSZ
- Miejska Biblioteka Publiczna, filie 2 – 12, filia muzyczna, filia dla niewidomych, filia dla dzieci
- Publiczna Biblioteka Pedagogiczna
Kina
- „Centrum”
- „Helios w Galerii Nad Jeziorem”
- „Oskard”
- „Górnik” – dawny Kinoteatr „Polonia” (aktualnie nieczynne)
Galerie
- „Giotto”
- „Wieża ciśnień”
- „Przegląd koniński”
- „Łaźnia”
- „Wieża bez ciśnień”
- „Pod Biblioteką”
- „Zakątek”
- „Na Glince”
Media
- Portal konin.naszemiasto.pl
- Przegląd Koniński
- Kultura OK (Portal kulturalny Facebook)
- Portal regionalny – LM.pl
- Kurier Koniński
- Życie Konina – dodatek do Głosu Wielkopolskiego
- Konińska Gazeta Internetowa www.powiatkoninski.pl
- Niezależny portal lokalny – toKonin.pl
- RMF MAXXX Konin (byłe Radio Konin)
- Radio Konin FM
- Radio Super Nova 106 FM
- Meloradio 99,6 FM (byłe Radio ZET Gold) ( jeszcze wcześniej Planeta FM (Konin, Słupca) )
- Telewizja Wielkopolska
- TV Konin www.telewizjakonin.pl
- Telewizja – Wirtualna.TV
- Portal regionalny – Wirtualny Konin
- Portal konińskiej młodzieży – M.Konin.pl
- Portal Konińskiej Starówki – konin-starowka.pl
- Portal Bezpieczny Konin – bezpieczny.konin.pl
- Portal Konin24.info
- Portal infokonin.pl
- Muzyczny Konin (portal Facebook)
Religia
W Koninie funkcjonuje 10 kościołów rzymskokatolickich, 5 protestanckich oraz dwie Sale Królestwa Świadków Jehowy[46][47]. Do 1924 roku na północnym skrawku placu Wolności stała pułkowa Cerkiew prawosławna pw. Trójcy Świętej wybudowana ok. 1890 r., rozebrana w latach 20. XX w.
Kościoły rzymskokatolickie
Kościoły rzymskokatolickie pod wezwaniem:
- św. Bartłomieja (kościół farny)
- św. Teresy od Dzieciątka Jezus
- św. Marii Magdaleny
- bł. Jerzego Matulewicza
- św. Maksymiliana
- św. Wojciecha
- św. Faustyny
- św. Andrzeja Apostoła
- Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
- Miłosierdzia Bożego
Kościoły protestanckie
- Adwentystów Dnia Siódmego
- Ewangelicko-Augsburski pw. Świętego Ducha
- Chrześcijan Baptystów
- Zielonoświątkowy
- Chrystus Dla Wszystkich
- Chrześcijan Wiary Ewangelicznej
Inne
- Świadkowie Jehowy[48][49]
- 4 zbory (Konin–Centrum, Konin–Glinka, Konin–Starówka, Konin–Zatorze), 2 Sale Królestwa[46]
Cmentarze
- Komunalny
- Parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła
- Parafialny pw. św. Wojciecha
- Parafialny pw. św. Bartłomieja
- Wojskowy z lat I wojny światowej
- Stary cmentarz żydowski
- Nowy cmentarz żydowski
- Cmentarz parafialny w Łężynie
Najstarszym konińskim cmentarzem jest cmentarz parafii pw. św. Bartłomieja przy ulicy Kolskiej. Znajdują się tam groby z początku XIX wieku: katolickie, protestanckie i prawosławne. Tu mieści się też grobowiec konińskiej powieściopisarki Zofii Urbanowskiej.
Sport i rekreacja
Kluby sportowe
- Konińskie Ludowe Towarzystwo Cyklistów KLTC Konin (kolarstwo)
- KKF Konin (futsal)
- Klub Bokserski „Zagłębie” (boks)
- Klub Sportowy Górnik Konin (piłka nożna)
- Klub Sportowy „Medyk” (piłka nożna kobiet)
- AZS PWSZ Konin (piłka nożna kobiet)
- Koniński Klub Szermierczy (szermierka)
- Cukrowniczy Klub Sportowy „Sparta” (piłka nożna)
- Klub Żeglarski „Energetyk” (żeglarstwo)
- Klub Żeglarski Kopalni Węgla Brunatnego (żeglarstwo)
- TS-R Hetman Konin (szachy)
- SZSiR „Start” Konin (piłka ręczna)
- Koniński Klub Tenisowy (tenis ziemny)
- Konińskie Stowarzyszenie Sportów Walki – Shooters Konin (MMA)
- Konińskie Stowarzyszenie Rolkarskie „SkateKon” (rolkarstwo)
- UKS Górnik Judo Konin (judo); założony 26 września 2005[50]
- Konińskie Centrum Ju-jitsu[51]
- UKS Samuraj Konin (ju-jitsu)
- Akayama Konin (ju-jitsu)[52]
- UKS Smecz Konin (tenis stołowy)
- KTPS Konin (piłka siatkowa kobiet)
Obiekty sportowe
- Stadion Miejski im. Złotej Jedenastki Kazimierza Górskiego
- Stadion KS „Górnik” Konin
- Stadion lekkoatletyczny przy PWSZ w Morzysławiu
- Hala Sportowa MOSiR
- Basen MOSiR
- Miejski Obiekt Sportu i Rekreacji Hala „Rondo”
- Ośrodek szermierczy
- Korty tenisowe TKKF „Lokator”
- Hala sportowa MKS MOS
- Hala „Shootersów”
Ludzie związani z Koninem
Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie[53]:
- Akmenė
- Joniskis
- Briańsk - 4 marca 2022 r. zerwanie współpracy w związku z rosyjskim atakiem na Ukrainę[54]
- Czerniowce
- Doblena
- Hénin-Beaumont
- Herne
- Karłowo
- Santa Susanna
- Sundsvall
- Wakefield
- Reczyca - 4 marca 2022 r. zerwanie współpracy w związku ze wsparciem przez Białoruś rosyjskiego ataku na Ukrainę.[55]
- Ungheni
- Deyang
Przypisy
- ↑ a b Konin w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-12-15] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2355).
- ↑ Konin - tu płynie energia!. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ Robert Krzysztofik: Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007, s. 40–41. ISBN 978-83-226-1616-1.
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 243.
- ↑ Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka), Polska w liczbach [dostęp 2021-08-19] (pol.).
- ↑ Piotr Maluśkiewicz: Konin i okilice : przewodnik. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1979, s. 27. ISBN 83-210-0067-3.
- ↑ a b c Słownik krajoznawczy Wielkopolski. Włodzimierz Łęcki (przew. kom. red.). Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 111–114. ISBN 83-01-10630-1.
- ↑ Bolesław Szczepański: Wschodnia część Wielkopolski w latach 1815–1918. W: Dzieje Wielkopolski. Witold Jakóbczyk (red.). T. 2: Lata 1793–1918. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973, s. 852.
- ↑ Marian Sobański: Kalisz i ziemia kaliska. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1954, s. 126–132.
- ↑ Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1903, s. 94–98.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Bronisław Chlebowski (red.), Filip Sulimierski (red.), Władysław Walewski (red.). T. 4. Warszawa: Władysław Walewski, 1883, s. 333–338.
- ↑ a b Rymut 2003 ↓, s. 103.
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
- ↑ a b c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. IV, hasło „Konin”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 333. [dostęp 2019-05-29].
- ↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 14.
- ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
- ↑ Władysław Kościelniak, Krzysztof Walczak: Kronika miasta Kalisza. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, s. 157. ISBN 83-85638-43-1.
- ↑ a b c d e f Robert Michalak: Zarys dziejów kolei żelaznej w Koninie, w: „Świat Kolei” nr 4/2009, s. 13–17.
- ↑ Piotr Maluśkiewicz, „Ziemia Konińska”, Wyd. Apeks 1997.
- ↑ Marian Woźniak (red.): Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej: 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego, 1998, s. 211–212. ISBN 83-85003-97-5.
- ↑ Piotr Maluśkiewicz „Konin i okolice” Wydawnictwo Poznańskie 1979 r., ISBN 83-210-0067-3, s. 33–38, 48–62.
- ↑ Ludność Konina.
- ↑ Historia Miasta. konin-starowka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-10)]..
- ↑ Bank Danych Lokalnych, bdl.stat.gov.pl [dostęp 2019-04-01] .
- ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 2000.
- ↑ a b Konin w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-08-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Konin w liczbach. Konin – Dane demograficzne, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Konin w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Redakcja, Skandal z zabytkiem w Koninie, Głos Wielkopolski, 31 lipca 2016 [dostęp 2021-06-22] (pol.).
- ↑ a b https://web.archive.org/web/20090411080217/http://koniniana.netstrefa.com.pl/3_2003.pdf.
- ↑ Najstarszy znak drogowy w Polsce doczeka się renowacji. WP/PAP, 3 stycznia 2010. (pol.).
- ↑ Oficjalna witryna Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin. [dostęp 2009-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-21)].
- ↑ Huta Aluminium Konin – O firmie. aluminium-konin.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-23)]..
- ↑ Strona firmy ZE PAK Konin SA. zepak.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-21)]..
- ↑ https://konin.praca.gov.pl/struktura-bezrobocia Struktura bezrobocia w mieście Konin w latach 2001–2018 (xls, 36 KB).
- ↑ Działalność informacyjna » Wykonanie budżetów jst » 2013 » IV kwartał» Wydatki bieżące i majątkowe (Tab.5). Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu. [dostęp 2014-10-10].
- ↑ Działalność informacyjna » Wykonanie budżetów jst » 2013 » IV kwartał» Dochody bieżące i majątkowe (Tab.2). Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu. [dostęp 2014-10-10].
- ↑ Działalność informacyjna » Wykonanie budżetów jst » 2013 » IV kwartał» Zobowiązania (Tab.9). Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu. [dostęp 2014-10-10].
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej MZK Konin.
- ↑ III Liceum im. Cypriana Kamila Norwida w Koninie.
- ↑ Wyższa Szkoła Kadr Menedżerskich w Koninie.
- ↑ Wyższa Szkoła Pedagogiczno-Techniczna w Koninie.
- ↑ Muzeum Okręgowe w Koninie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Marszałkowski Woj. Wielkopolskiego, 2011-01-05. [dostęp 2012-05-13].
- ↑ a b Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-06] .
- ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy: ul. Parowa 2b oraz ul. Torowa 2e. konin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)]..
- ↑ W Łodzi odbędzie się zgromadzenie obwodowe świadków Jehowy dla mieszkańców Turku, Koła i Konina, konin.lm.pl, 2 kwietnia 2002 .
- ↑ Świadkowie Jehowy w Koninie wznawiają publiczną działalność, konin.naszemiasto.pl, 27 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-27] .
- ↑ O nas, www.samuraj.konin.pl [dostęp 2022-07-27] .
- ↑ PERSABIO.pl, Wojciech Malczak: „Ju-jitsu sprawia, że człowiek staje się lepszy”, LM.pl - pierwszy portal w regionie [dostęp 2022-04-11] (pol.).
- ↑ VIII Mistrzostwa Ziemi Konińskiej Jiu Jitsu Grappling - Konin. Tu płynie energia, www.konin.pl [dostęp 2022-04-11] .
- ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Koninie. [dostęp 2016-08-07].
- ↑ Konin zerwał współpracę z Briańskiem i Rzeczycą - Konin. Tu płynie energia, www.konin.pl [dostęp 2022-03-08] .
- ↑ Konin, Konin zerwał współpracę z Briańskiem i Rzeczycą - Konin. Tu płynie energia, www.konin.pl [dostęp 2022-03-08] .
Bibliografia
- Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. V Ko-Ky, hasło „Konin”. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Języka polskiego, 2003, s. 103. ISBN 83-87623-68-7.
Linki zewnętrzne
- Oficjalny serwis informacyjny Urzędu Miejskiego w Koninie. konin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-09)].
- Konin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 333 .
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Pedro A. Gracia Fajardo, escudo de Manual de Imagen Institucional de la Administración General del Estado, Licencja: CC0
Flaga Hiszpanii
Autor: Dawid Licheniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Solaris Urbino 12 (#293, nr rej. PN 49958) z 2011 roku w Koninie. Najnowszy nabytek MZK Konin (razem tych autobusów jest 8).
Konin - town's library
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Konin ul. Mickiewicza 6 - Żydowski "dom nauki" i dawna Synagoga, obecnie biblioteka
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Wojciecha w Koninie-Morzysławiu
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dworzec Konin po rewitalizacji, lipiec 2013
Autor: Juwa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Konin, kościół par. p.w. św. Andrzeja, 1411-1424
Słup milowy - najstarszy znak drogowy w Polsce. autor: Bartosz Nowak
Autor: Mark14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Skrzyżowanie Alei 3 Maja z ulicą Dworcową w Koninie
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zamek w Koninie-Gosławicach i znajdujący się obok zamku Skansen
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Konin, kościół ewangelicki, 1852-1854, 1909
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkoła Podstawowa nr 1 imienia Zofii Urbanowskiej w Koninie przy ulicy Kolskiej
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Konin, ratusz, pocz. XIX
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kamienica Koliber w Koninie
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Konin pl. Wolności 1 - dawne starostwo powiatowe z połowy XIX wieku, obecnie Urząd Miejski
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa przy ulicy Popiełuszki w Koninie-Morzysławiu
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Konin, kościół par. p.w. św. Bartłomieja, XIV, 1866-1872, 1900-1910
Widok nieistniejące zamku w Koninie zbudowanego przez króla Kazimierza Wielkiego w 2 połowie XIV wieku
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Most Unii Europejskiej w Koninie
Autor: Orkiestra Konin, Licencja: CC BY 3.0
Koncert noworoczny - Orkiestra Dęta KWB Konin
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zwałowarka A2RsB 15400 na odkrywce "Jóźwin II" KWB Konin
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Konina, 2014
Autor: Jakub "Flyz1" Maciejewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elektrownia Pątnów widziana zza jeziora Gosławskiego (Konin, Gosławice)
Autor: Mr.jedi-FPW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok z Mostu Warszawskiego na rzekę Warte podczas powodzi z 2010r.
(c) Sp3qyg z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Konin - wieża ciśnień (wodna) - 2006.