Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
	28 z dnia 31.01.1952 r.
	konkatedra,; kościół parafialny
	; Konkatedra w Zielonej Górze po remoncie w 2006
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Miejscowość	Zielona Góra
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
Wezwanie	św. Jadwigi Śląskiej
Wspomnienie liturgiczne	16 października
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Jadwigi Śląskiej
Historia
Data zakończenia budowy	1294
Data poświęcenia	3 października 1294
Aktualne przeznaczenie	konkatedra
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Organy; • liczba głosów	; 30
	Położenie na mapie Zielonej Góry Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze
	51°56′20″N 15°30′25″E/51,938889 15,506944
	Strona internetowa

Konkatedra pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze – kościół ufundowany w II poł. XIII w. przez księcia Konrada I głogowskiego poświęcony św. Jadwidze (skądinąd babce fundatora), budowany od 1272, ukończony w 1294 przez Henryka Głogowczyka, syna Konrada; sam fundator został pochowany w obrębie świątyni. Kościół ten jest najstarszym zachowanym zabytkiem Zielonej Góry.

Spiżowe drzwi konkatedry św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

Barokowa empora

Pomnik św. Jana Nepomucena przy zielonogórskiej konkatedrze

Wnętrze konkatedry

Widok na prezbiterium i ołtarz główny

Konkatedra - wnętrze w 2022 r.

Historia

Zmienne losy

Książęta głogowsko-żagańscy patronowali głównemu kościołowi parafialnemu Zielonej Góry aż do roku 1427, kiedy książę Henryk IX przekazał farę żagańskiemu konwentowi augustiańskiemu. Kiedy ostatni z augustiańskich proboszczów Zielonej Góry, Paweł Lenberg, przeszedł na luteranizm, kościół przejęli w 1544 protestanci. Zmienne losy wojny trzydziestoletniej w I poł. XVII w. skutkowały w Zielonej Górze zmiennymi losami tak kościoła św. Jadwigi, jak i sporami wokół prawa korzystania z cmentarza przy ewangelickim kościele św. Trójcy. Trzy lata po zawarciu pokoju westfalskiego, w 1651, ostatni pastor ewangelicki opuścił Zieloną Górę i oba kościoły przeszły w posiadanie katolików.

Katastrofy

Po pożarze, który strawił kościół w 1419, powstała ceglana konstrukcja widocznej do dziś halowej bryły kościoła. Zachowane do dziś elementy gotyckie widoczne są w elewacji, w przyporach, w południowym portalu i niektórych oknach z ich ostrołukowym kształtem, a także wewnątrz, gdzie widoczne są gotyckie arkady międzynawowe, łuk tęczowy i portale.

Kościół palił się jeszcze kilkakrotnie, m.in. w wielkim pożarze miasta w 1582 (spłonął wówczas także kościół św. Jana) runęło sklepienie, a także w 1627 i 1651. Po tym ostatnim, bardzo dotkliwym, kościół odbudowywano ćwierć wieku. W tym czasie m.in. mniejsze, półkoliste okna kościoła zastąpiły dotychczasowe gotyckie, podwyższono mury, a dotychczasowy wspólny dach dwuspadowy nakrywający całą świątynię zastąpiono łączonym, oddzielnym dla nawy głównej i dla naw bocznych^[2].

W 1776 roku zawaliła się pękająca od dawna wieża kościoła, razem z nią runęły fragmenty ścian prezbiterium oraz nawy północnej, a także przęsła sklepień. Po tej katastrofie odbudowa trwała do 1780, dach budowli zyskał widoczny dziś kształt – niski i rozczłonkowany – zakłócający proporcje budowli. Klasycystyczna, czterokondygnacyjna, zwieńczona tarasem i kopułą wieża z 1832 roku dopełnia współczesnego obrazu kościoła.

XX wiek

W dniach 3–5 maja 1952 przebywał w Zielonej Górze prymas Polski abp Stefan Wyszyński i udzielił w kościele św. Jadwigi sakramentu bierzmowania^[3].

W 1992 bullą Totus Tuus Poloniae populus papież Jan Paweł II, w ramach reorganizacji administracji Kościoła w Polsce, powołał do istnienia diecezję zielonogórsko-gorzowską przenosząc jej stolicę z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, a dotychczasowy kościół parafialny św. Jadwigi z dniem 7 czerwca 1992 podniósł do godności konkatedry diecezji zielonogórsko-gorzowskiej^[4].

12 września 1993 odbył się ingres do konkatedry biskupa Adama Dyczkowskiego, był to pierwszy ingres w historii zielonogórskiej konkatedry.

W 1993 przy konkatedrze została powołana zielonogórska kapituła kolegiacka pw. św. Jadwigi^[5]^[6].

XXI wiek

W 2012 z okazji rozpoczęcia Roku Wiary i odpustu św. Jadwigi Śląskiej biskup Stefan Regmunt poświęcił drzwi spiżowe będące głównym wejściem do konkatedry zielonogórskiej^[7].

W 2014 poświęcono odnowioną Kaplicę Ogrójcową, w której odsłonięto na ścianach zachowane fragmenty fresków przedstawiające sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968–2008 była miejscem modlitwy miejscowej wspólnoty greckokatolickiej^[8].

16 października 2017 z okazji 750-lecia kanonizacji św. Jadwigi Śląskiej biskup Tadeusz Lityński poświęcił pomnik św. Jadwigi postawiony przy konkatedrze.

13 sierpnia 2022 w konkatedrze odbyły się święcenia biskupie ks. kan. Adriana Puta, proboszcza parafii konkatedralnej, była to pierwsza sakra biskupia w historii Zielonej Góry^[9].

Wyposażenie

W wyposażeniu kościoła św. Jadwigi zachował się barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych z XVII w. i renesansowa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Na zewnątrz i we wnętrzu zachowały się zabytkowe barokowe i renesansowe płyty nagrobne. Głównym ołtarzem jest tryptyk przedstawiający tajemnice różańca, konsekrowany w 1978^[10]. Przy południowej stronie konkatedry stoi figura św. Jana Nepomucena będąca najstarszym pomnikiem w mieście.

Zobacz też

Przypisy

↑ Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej, Polskie Wirtualne Centrum Organowe [dostęp 2020-03-21] .
↑ Zdzisław Janek, Zielona Góra 2001–2002 plan miasta ISBN 83-7000-725-2.
↑ Instytut PamięciI.P. Narodowej Instytut PamięciI.P., Ks. Kazimierz Michalski (1898–1975) – życie i działalność w Zielonej Górze, Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2021-06-08] (pol.).
↑ Kalendarium. [dostęp 2018-09-16]. (pol.).
↑ Grzegorz Wejman: Kościół na Pomorzu Zachodnim i Środkowym Nadodrzu przed bullą papieża Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus. W: Drogi do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Wojciech Kucharski (red.). Wrocław: Ośrodek Pamięc i Przyszłość, s. 182. [dostęp 2021-12-23]. (pol.).
↑ ks. Marcin Siewruk: Msza Krzyżma. [dostęp 2018-09-21]. (pol.).
↑ Krzysztof Król: Otwarto nowe drzwi konkatedry. zgg.gosc.pl. [dostęp 2012-10-16].
↑ Święci potrzebni, żebyśmy zrozumieli. zgg.gosc.pl. [dostęp 2014-10-16].
↑ Święcenia biskupie po raz pierwszy w Zielonej Górze, Radio Zachód, 8 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-18] (pol.).
↑ RobertR. Kufel RobertR., KrzysztofK. Garbacz KrzysztofK., Kościoły dekanatów zielonogórskich, Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2012, ISBN 978-83-919914-8-0 .

Bibliografia

dr Katarzyna Adamek-Pujszo, Paulina Celecka, Michał Błażejewski: Badania konserwatorskie wnętrza kaplicy ogrójcowej w kościele konkatedralnym pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze, w: „Lubuskie Materiały Konserwatorskie”, tom 9 (2012), Zielona Góra 2012.
dr Barbara Bielinis-Kopeć, Prace konserwatorskie i budowlane elewacji kościoła konkatedralnego pw. św. Jadwigi w Zielonej Górze, w: „Lubuskie Materiały Konserwatorskie”, tom 3 (2005/2006), Zielona Góra 2006.
dr Tadeusz Dzwonkowski, Parafia pw. św. Jadwigi w Zielonej Górze – zarys dziejów, Zielona Góra 1994.

Linki zewnętrzne

[1] Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej, Polskie Wirtualne Centrum Organowe [dostęp 2020-03-21] .

[2] Zdzisław Janek, Zielona Góra 2001–2002 plan miasta ISBN 83-7000-725-2.

[3] Instytut PamięciI.P. Narodowej Instytut PamięciI.P., Ks. Kazimierz Michalski (1898–1975) – życie i działalność w Zielonej Górze, Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2021-06-08] (pol.).

[4] Kalendarium. [dostęp 2018-09-16]. (pol.).

[Wejman-5] Grzegorz Wejman: Kościół na Pomorzu Zachodnim i Środkowym Nadodrzu przed bullą papieża Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus. W: Drogi do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Wojciech Kucharski (red.). Wrocław: Ośrodek Pamięc i Przyszłość, s. 182. [dostęp 2021-12-23]. (pol.).

[6] s. Marcin Siewruk: Msza Krzyżma. [dostęp 2018-09-21]. (pol.).

[7] Krzysztof Król: Otwarto nowe drzwi konkatedry. zgg.gosc.pl. [dostęp 2012-10-16].

[8] Święci potrzebni, żebyśmy zrozumieli. zgg.gosc.pl. [dostęp 2014-10-16].

[9] Święcenia biskupie po raz pierwszy w Zielonej Górze, Radio Zachód, 8 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-18] (pol.).

[10] RobertR. Kufel RobertR., KrzysztofK. Garbacz KrzysztofK., Kościoły dekanatów zielonogórskich, Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2012, ISBN 978-83-919914-8-0 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne