Konklawe 1409 (antypapież Aleksander V)

Konklawe 1409
Ilustracja
Daty i miejsce
15 – 26 czerwca 1409
Piza
Główne postacie
Dziekan

Gui de Malsec

Kamerling

François de Conzie

Protoprezbiter

Pierre de Thury

Protodiakon

Amadeo Saluzzo

Wybory
Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


24
0

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Pietro Philarges di Candia
Przybrane imię: Antypapież Aleksander V

Konklawe 15 – 26 czerwca 1409 – konklawe, które odbyło się na Soborze w Pizie, zwołanym w celu zakończenia wielkiej schizmy zachodniej. Zakończyło się wyborem Aleksandra V, pierwszego antypapieża tzw. obediencji pizańskiej.

Sobór w Pizie.

W 1408 roku wobec fiaska prób porozumienia między „rzymskim” papieżem Grzegorzem XII i „awiniońskim” Benedyktem XIII, kardynałowie obydwu tych obediencji, chcąc doprowadzić do zakończenia trwającej od 1378 roku schizmy, zwołali sobór do Pizy. Sobór ten zebrał się w następnym roku z udziałem 24 kardynałów, 4 patriarchów, 80 biskupów i licznych przedstawicieli zakonów i uniwersytetów. Dnia 5 czerwca 1409 ojcowie soborowi uznali „Angelo Correra, podającego się za papieża Grzegorza XII” i „Pedro de Lunę, podającego się za papieża Benedykta XIII” za heretyków winnych rozłamu w Kościele i ogłosili ich depozycję. Następnie zgromadzeni na soborze kardynałowie z obydwu obozów przystąpili do konklawe[1].

Lista uczestników

W konklawe uczestniczyło 24 kardynałów, w tym 14 z obediencji rzymskiej i 10 z awiniońskiej[2]:

Spośród „rzymskich” kardynałów trzech otrzymało kapelusze kardynalskie od Urbana VI, trzech od Bonifacego IX, a ośmiu od Innocentego VII. Oprócz Greka Pietro Filargo wszyscy oni byli Włochami. „Awinioński” kardynał Malsec jako jedyny otrzymał nominację od ostatniego papieża sprzed okresu schizmy Grzegorza XI. Spośród pozostałych „awiniończyków” sześciu mianował Klemens VII, a trzech – Benedykt XIII.

Ustalono, że urzędy penitencjariusza większego oraz kamerlinga Świętego Kolegium będą wykonywane wspólnie przez kardynałów wywodzących się z konkurencyjnych obediencji. Urząd kamerlinga Świętego Kościoła Rzymskiego sprawował François de Conzie, arcybiskup Narbonne, z obediencji awiniońskiej, gdyż „rzymski” kamerling Antonio Correr pozostał wierny Grzegorzowi XII[6].

Ustalono ponadto, że nowy papież musi zostać wybrany większością 2/3 w każdej z dwóch części Kolegium Kardynalskiego, tj. zarówno wśród „rzymian” jak i „awiniończyków”. a to z uwagi na dysproporcje w sile ich głosu (14 do 10 na korzyść „rzymian”)[7]. 10 czerwca kardynałowie podpisali deklarację, w której każdy z nich zobowiązał się, w razie wyboru na papieża, do przeprowadzenia reform w Kościele[8].

Kandydaci na papieża

Kandydatami na papieża, z realnymi szansami na wybór, byli Uguccione, Filargo, Rinaldo Brancaccio i Caraccioli z obediencji rzymskiej oraz Malsec i Thury z obediencji awiniońskiej[9].

Wybór Aleksandra V i jego skutki

Konklawe rozpoczęło się 15 czerwca w pałacu arcybiskupów pizańskich z udziałem 23 kardynałów[10]. Dopiero następnego dnia dotarł kardynał Antonio Calvi[11]. Obradom przewodniczył „awinioński” kardynał biskup Gui de Malsec, mający najdłuższy ze wszystkich staż kardynalski[12]. Po jedenastu dniach obrad 26 czerwca jednogłośnie wybrano zaproponowanego przez kardynała Cossę (głównego inicjatora soboru) 70-letniego greckiego kardynała Pietro Filargo[13], choć frakcja „awiniońska” początkowo próbowała doprowadzić do wyboru któregoś z Francuzów[14]. Elekt przybrał imię Aleksander V i 7 lipca został uroczyście koronowany w pizańskiej katedrze przez protodiakona Amadeo Saluzzo[15].

Wbrew intencjom wybór Aleksandra V nie tylko nie zakończył schizmy, ale wręcz ją pogłębił, żaden z dwójki zdetronizowanych papieży nie uznał bowiem swojej depozycji. O władzę w Kościele rywalizowało teraz nie dwóch, lecz trzech papieży. Schizmę zakończył dopiero kilka lat później Sobór w Konstancji[14].

Przypisy

  1. ↑ Souchon, s. 3 i nast.; Catholic Encyclopedia. Council of Pisa; Sede Vacante 1409
  2. ↑ Eubel, s. 32 przyp. 3.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
  4. ↑ a b c d e f g h Papieże z konkurencyjnych obediencji nie uznawali nominacji kardynalskich dokonywanych przez rywali, stąd niektóre tytuły kardynalskie się powtarzają.
  5. ↑ Maramaldo został wpierw mianowany 21 grudnia 1381 przez Urbana VI, który później pozbawił go godności kardynalskiej. Zrehabilitował go Bonifacy IX w 1389. Jak wszystko wskazuje, jego miejsce w porządku starszeństwa było liczone od rehabilitacji w 1389, a nie od pierwotnej nominacji (Souchon, s. 51 przyp. 1).
  6. ↑ Souchon, s. 50 przyp. 2; Paul Maria Baumgarten, Untersuchungen und Urkunden über die Camera Collegii Cardinalium für die Zeit von 1295 bis 1437, Lipsk 1898, s. L, LIIII.
  7. ↑ Souchon, s. 52-54; Sede Vacante 1409.
  8. ↑ Souchon, s. 56-58; Sede Vacante 1409.
  9. ↑ Souchon, s. 70.
  10. ↑ Souchon, s. 61; Sede Vacante 1409.
  11. ↑ Souchon, s. 52, 61-62; Sede Vacante 1409.
  12. ↑ Souchon, s. 51.
  13. ↑ Eubel, s. 32; Souchon, s. 70-75; Sede Vacante 1409; Catholic Encyclopedia. Council of Pisa.
  14. ↑ a b Catholic Encyclopedia. Council of Pisa.
  15. ↑ Souchon, s. 75; Eubel, s. 32; Sede Vacante 1409.

Bibliografia

Papieskie elekcje i konklawe
XI wiek
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Sede vacante.svg

Media użyte na tej stronie

Sede vacante.svg
Emblem of the Holy See when the see is vacant.

Graphic reference: