Konklawe 1431

Konklawe 1431
Ilustracja
Daty i miejsce
1 – 3 marca 1431
S. Maria sopra Minerva, Rzym
Główne postacie
Dziekan

Giordano Orsini

Kamerling

François de Conzie, abp Narbonne

Protoprezbiter

Antonio Panciera

Protodiakon

Alfonso Carrillo de Albornoz

Wybory
Liczba głosowań

1

Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


14
4

Liczba nieelektorów

4

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Gabriele Condulmer CanReg
Przybrane imię: Eugeniusz IV

Konklawe 1-3 marca 1431 – pierwsze konklawe, jakie odbyło się po zakończeniu Wielkiej schizmy zachodniej. W jego wyniku papieżem został Eugeniusz IV.

Sytuacja w Kościele w chwili śmierci Marcina V

Papież Marcin V, wybrany na konklawe podczas Soboru w Konstancji, zmarł 20 lutego 1431 roku. Podstawowym celem jego pontyfikatu było przywrócenie papiestwu autorytetu zachwianego w okresie tzw. niewoli awiniońskiej i Wielkiej schizmy zachodniej. Choć przestrzegał większości zobowiązań podjętych na Soborze w Konstancji (m.in. na 1431 rok zwołał kolejny sobór do Bazylei), jednak zdecydowanie przeciwstawiał się tezom koncyliarystów o wyższości soboru nad papieżem i bronił prymatu następcy św. Piotra w Kościele[1].

Kolegium Kardynalskie, będące najbardziej uprzywilejowaną korporacją w Kościele, obawiało się ruchu koncyliarnego bodaj jeszcze bardziej niż sam papież. Już w Konstancji podważano przywileje kardynalskie np. ich wyłączność na wybieranie papieży. Z tego powodu większość kardynałów z niepokojem oczekiwała otwarcia obrad soboru bazylejskiego. Z drugiej strony Święte Kolegium walczyło także o większe uprawnienia do kontrolowania poczynań papieża i na tym tle dochodziło do konfliktu z Marcinem V, który bronił swoich uprawnień w sposób bardzo zdecydowany. Kardynałowie zgromadzeni na konklawe po jego śmierci chcieli wybrać człowieka, który z jednej strony będzie ostro sprzeciwiał się tendencjom koncyliarnym, a z drugiej będzie bardziej uległy wobec Kolegium Kardynalskiego[1].

Lista uczestników

Święte Kolegium liczyło 22 członków, jednak aż czterech z nich nie było uznawanych za elektorów, gdyż do chwili śmierci Marcina nie otrzymali jeszcze insygniów kardynalskich. Spośród pozostałych osiemnastu kardynałów w konklawe wzięło udział czternastu[2]:

Sobór w Konstancji uznał ważność nominacji kardynalskich wszystkich trzech obediencji okresu schizmy. Siedmiu elektorów było nominatami Marcina V, trzech – pizańskiego antypapieża Jana XXIII (Panciera, Castiglione i Conti), dwóch – rzymskiego papieża Grzegorza XII (Correr i Condulmer), a po jednym – rzymskiego papieża Innocentego VII (Orsini) i awiniońskiego antypapieża Benedykta XIII (Carillo).

Nieobecni

Czterech elektorów nie było obecnych w Rzymie:

Kardynał Pierre de Foix został mianowany przez antypapieża Jana XXIII, pozostali byli nominatami Marcina V.

Kardynałowie bez uprawnień elektorskich

Czterech kardynałów nominowanych przez Marcina V nie było uznawanych za pełnoprawnych członków Świętego Kolegium z uwagi na brak dopełnienia wszystkich obrzędów związanych z ich nominacją. Niedopuszczenie kardynała Domenico Capranici było jednak naruszeniem rozporządzenia Marcina V z 24 maja 1426, w którym nakazał dopuszczenie go do udziału w konklawe bez względu na to, czy jego nominacja zostanie upubliczniona do tego czasu[1][4]:

  • Domingo Ram CanReg; Kardynał z Léridy[3] (24 maja 1426) – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo; administrator diecezji Léridy
  • Juan Casanova OP; Kardynał S. Sisto[3] (8 listopada 1430) – kardynał prezbiter S. Sisto; administrator diecezji Elne
  • Guillaume Ragenel de Montfort (8 listopada 1430) – kardynał prezbiter bez tytułu; biskup Saint-Malo
  • Domenico Capranica; Kardynał z Fermo[3] (24 maja 1426) – kardynał diakon S. Maria in Via Lata; administrator diecezji Fermo; gubernator Perugii i księstwa Spoleto

Wybór Eugeniusza IV

Rozpoczęte wieczorem 1 marca w kościele S. Maria sopra Minerva konklawe okazało się jednym z najkrótszych w historii. 2 marca kardynałowie podpisali kapitulację wyborczą, która ograniczała prerogatywy elekta na rzecz Świętego Kolegium. Następnego dnia odbyło się głosowanie zakończone jednomyślnym wyborem kardynała Gabriela Condulmera na papieża[1][5]. Elekt przybrał imię Eugeniusza IV i 11 marca został uroczyście koronowany przez protodiakona Alfonso Carillo[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Papal elections in the Fifteenth Century. The election of Pope Eugenius IV (1431). By Francis A. Burkle-Young
  2. ↑ Lista uczestników zrekonstruowana w oparciu o podpisy na kapitulacji wyborczej podpisanej na tym konklawe. Annales Ecclesiastici, vol. 28, s. 90
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
  4. ↑ To samo dotyczyło też kardynała Domingo Rama, który jednak przebywał wówczas w Hiszpanii, w związku z czym kwestia jego uczestnictwa w konklawe w ogóle się nie pojawiła.
  5. ↑ Mandell Creighton: A History of the Papacy from the Great Schism to the Sack of Rome (1909), s. 165.
  6. ↑ Sede Vacante 1431
Papieskie elekcje i konklawe
XI wiek
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Sede vacante.svg

Media użyte na tej stronie

Sede vacante.svg
Emblem of the Holy See when the see is vacant.

Graphic reference: