Konkordat

Konkordat (łac. concordatum: uzgodniony) – umowa międzynarodowa zawierana między państwem a Stolicą Apostolską, regulująca sprawy dotyczące obu stron (pozycja Kościoła katolickiego w danym państwie, zapewnienie wolności nauczania religii i wypełniania swojej misji, kwestie własności, ważności małżeństw sakramentalnych, wpływu władz państwowych na obsadę stolic biskupich itp.). Ponadto nazwa konkordat używana jest również jako nazwa techniczna na oznaczenie jakiejkolwiek umowy dwustronnej pomiędzy władzą kościelną i państwową[1].

Nazwa pochodzi z języka łacińskiego, od concordare – zgadzać się. Historycznie używano również innych nazw na oznaczenie tego rodzaju umów: concordia, pactum, pax, concordata, conventio, modus vivendi.

Ze względu na zakres regulowanych spraw, konkordaty można podzielić na:

  • konkordaty całościowe – określające podstawowe zasady relacji oraz regulujące szeroki zakres spraw interesujący państwo i Kościół
  • konkordaty parcjalne – regulujące wybrane zagadnienia w stosunkach państwa i Kościoła.

Konkordat, mimo że jest zawierany ze Stolicą Apostolską i dotyczy spraw katolików, najczęściej jest także podstawą do przyznania wyznawcom innych religii takich samych uprawnień jak te zapisane w konkordacie, np. małżeństwa kościelne 11 wyznań działających w Polsce na podstawie odrębnych ustaw są traktowane na równi z małżeństwami zawieranymi w urzędach stanu cywilnego[2].

W Polsce obecnie obowiązuje konkordat z 28 lipca 1993 roku.

Lista konkordatów (niepełna)

KonkordatPapieżStrona umowyData zawarciaData wejścia w życie
Konkordat z LondynuPaschalis IIAnglia – król Henryk I1 sierpnia 1107
Konkordat wormackiKalikst IIŚwięte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Henryk V22 września 1122[3]
Fürsten KonkordatEugeniusz IVŚwięte Cesarstwo Rzymskie – elektorzy cesarstwastyczeń 1447
Konkordat wiedeńskiMikołaj VŚwięte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Fryderyk III7 kwietnia 1448
Konkordat bolońskiLeon XFrancja – król Franciszek I18 sierpnia 1516[4]
Konkordat wschowskiKlemens XIIRzeczpospolita Obojga Narodów – król August III Sas10 lipca 1737[5]
Konkordat z Królestwem HiszpaniiBenedykt XIVHiszpania – król Ferdynand VI11 stycznia 1753
Konkordat z Republiką FrancuskąPius VIIFrancja – konsul Napoleon Bonaparte15 lipca 1801
Konkordat z Królestwem FrancjiPius VIIFrancja – król Ludwik XVIII11 czerwca 1817
Konkordat z Królestwem BawariiPius VIIBawaria – król Maksymilian I28 października 1817
KonkordatPius IXRosja – cesarz Mikołaj I3 sierpnia 1847
Konkordat z Królestwem Hiszpanii[6]Pius IXHiszpania16 marca 185111 maja 1851
Konkordat[7]Pius IXGwatemala7 października 1852
Konkordat z Cesarstwem Austriackim[7]Pius IXAustria – cesarz Franciszek Józef I5 listopada 1855
Konkordat[7]Pius IXHaiti28 marca 1860
Konkordat[7]Pius IXHonduras9 lipca 1861
Konkordat[7]Pius IXNikaragua2 listopada 1861
Konkordat[7]Pius IXSan Salvador22 kwietnia 1862
Konkordat[7]Pius IXWenezuela26 lipca 1862
Konkordat[7]Pius IXEkwador26 lipca 1862
Konkordat[7]Leon XIIIEkwador2 marca 1881
Konkordat[7]Leon XIIIGwatemala2 lipca 1884
Konkordat[7]Leon XIIIKolumbia31 grudnia 1887
Konkordat[7]Leon XIIIEkwador8 listopada 1890
KonkordatPius XIŁotwa30 maja 19223 listopada 1922
Konkordat bawarski[7]Pius XIBawaria29 marca 1924
Konkordat z Rzecząpospolitą PolskąPius XIPolska10 lutego 19252 lipca 1925
Konkordat[8]Pius XIRumunia10 maja 1927
KonkordatPius XILitwa4 czerwca 1927
KonkordatPius XIKolumbia5 maja 1928
Traktaty laterańskie[9]Pius XIWłochy11 lutego 19297 czerwca 1929
KonkordatPius XIAustria5 czerwca 1933
ReichskonkordatPius XINiemcy20 lipca 1933
KonkordatPius XIIPortugalia7 maja 1940
Konkordat z Hiszpanią[10]Pius XIIHiszpania27 sierpnia 195327 października 1953
KonkordatPius XIIDominikana1958
KonkordatPaweł VIKolumbia12 czerwca 1973
Konkordat z Rzecząpospolitą PolskąJan Paweł IIPolska28 lipca 199325 kwietnia 1998
Porozumienie Podstawowe z Państwem IzraelJan Paweł IIIzrael30 grudnia 199310 marca 1994
Porozumienie z Republiką WęgierskąJan Paweł IIWęgry20 czerwca 1997[11]3 kwietnia 1998
Osobiste porozumienie[12]Jan Paweł IIIzrael10 listopada 1997
Traktat o katolickiej edukacjiJan Paweł IISłowacja13 maja 20049 lipca 2004[13]
KonkordatJan Paweł IIPortugalia18 maja 2004
Umowa całościowaBenedykt XVIBośnia i Hercegowina19 kwietnia 200625 października 2007
KonkordatBenedykt XVIBrazylia13 listopada 2008
KonkordatBenedykt XVISzlezwik-Holsztyn12 stycznia 2009

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ J. Krukowski, Konkordaty współczesne: doktryna, teksty (1964–1994), Warszawa 1995, ​ISBN 83-86368-03-9​, s. 24.
  2. ↑ Artur Mezglewski, Anna Tunia, Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2007, s. 80-81, ISBN 978-83-7483-449-0, OCLC 169714165.
  3. ↑ Tadeusz Włodarczyk, Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku PWN Warszawa 1974, s.9.
  4. ↑ Data podpisania w Rzymie
  5. ↑ Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis, deprompta collecta ac serie chronologica disposita. T. 4, Ab Innocentio PP. XII usque ad Pium PP. VI 1697-1775.P.1-2, wydał Augustyn Theiner, Rzym 1864, s. 123-126, August III Sas podpisał konkordat 14 lipca 1737
  6. ↑ Concordat of 1851, (ang.)
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m Notanant on Notanant: | Login page, www.concordatwatch.eu [dostęp 2017-11-24].
  8. ↑ THE HISTORICAL, POLITICAL AND ECCLESIASTICAL BACKGROUND OF THE 1927 CONCORDAT BETWEEN THE VATICAN AND ROMANIA
  9. ↑ Tekst traktatów: Lateran Treaty
  10. ↑ Concordat of 1953, (ang.)
  11. ↑ Concordat on finance (1997)
  12. ↑ Israel Ministry of Foreign Affairs, Legal Personality Agreement
  13. ↑ Equal Opportunities for Women and Men. Monitoring law and practice in Slovakia by Janka Debreceniova, Zuzana Ocenasova. p. 81. [dostęp 2005-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-13)].

Linki zewnętrzne