Konkurs Piosenki Eurowizji 2002

Konkurs Piosenki Eurowizji 2002
A Modern Fairytale
Informacje ogólne
Finał

25 maja 2002

Miejsce

Saku Suurhall,
Tallinn (Estonia)

Nadawca

Eesti Televisioon (ETV)

Prowadzący

Annely Peebo
Marko Matvere

Informacje dodatkowe
Reżyser

Marius Bratten

Kierownik wykonawczy

Christine Marchal-Ortiz (EBU)
Juhan Paadam (ETV)

Występ otwarcia

Tanel Padar i Dave Benton w utworze „Everybody

Występ interwałowy

Pokaz taneczny z teatru Vanemuine, opery narodowej i Estonian Dance Agency w choreografii Teeta Kaska; Annely Peebo i Marko Matvere w utworze „A Little Story in the Music”

Uczestnicy
Powrót

Austria
Belgia
Cypr
Finlandia
Macedonia
Rumunia
Szwajcaria

Rezygnacja

Irlandia
Islandia
Holandia
Norwegia
Polska
Portugalia

Łącznie

24 reprezentacji

Głosowanie
Każdy kraj przyznaje 1-8, 10 oraz 12 punktów dla ulubionej piosenki.
Zwycięzca

Łotwa

Reprezentant

Marie N

Piosenka

I Wanna

Muzyka

Marija Naumova

Tekst

Marija Naumova, Marats Samauskis

Konkurs Piosenki Eurowizji
◄ 20012003 ►

47. Konkurs Piosenki Eurowizji został zorganizowany 25 maja 2002 w Saku Suurhall w Tallinnie przez estońskiego nadawcę Eesti Televisioon (ETV). Konkurs poprowadzili Annely Peebo i Marko Matvere[1][2].

Finał konkursu wygrała Marie N, reprezentantka Łotwy z piosenką „I Wanna” autorstwa Maratsa Samauskisa, za którą zdobyła 176 punktów[3][4].

Lokalizacja

Wybór miejsca organizacji

Dzięki wygranej Tanela Padara, Dave’a Bentona i 2XL, reprezentantów Estonii w finale konkursu w 2001, prawo do organizacji kolejnego konkursu otrzymała ETV[5]. Estonia została tym samym pierwszym państwem Europy Wschodniej, której powierzono organizację konkursu[6][7]. W przygotowaniach koncertu estońskiej telewizji pomogła szwedzka telewizja SVT[8].

W lipcu telewizja ETV potwierdziła, że konkurs odbędzie się w tallińskiej hali Saku Suurhall[9], którą przeznaczono do użytku 1 listopada[10][11]. Wokół hali umieszczono 26 namiotów, tworzących tzw. strefę euro, w skład której weszły m.in. pokoje do odpoczynku dla uczestników[12]. Na czas trwania konkursu władze Tallinna ozdobiły całe miasto[13].

Po zwycięstwie Estonii w finale konkursu w 2001 w mediach zaczęły pojawiać się głosy, jakoby telewizja ETV martwiła się o brak środków finansowych do odpowiedniego zorganizowania następnego konkursu[14]. Doniesienia zdementował dyrektor generalny kanału ETV, Aare Urm[15] oraz minister finansów Siim Kallas[16]. Telewizja uruchomiła specjalne konta bankowe, na które można było wpłacać dotacje na przygotowanie konkursu[17][18]. Pokryciem części kosztów przygotowań koncertu zainteresowany był Eesti Ühispank[19]. Oficjalnym sponsorem konkursu została grupa telekomunikacyjna Eesti Telekom[20]. Nadawca poświęcił prawie 8 milionów euro na zorganizowanie koncertu[21]. Część kosztów przygotowania konkursu pokrył rząd Estonii[22][23][7], który przeznaczył m.in. 30 tys. euro[24] na opłacenie firmy ochroniarskiej zapewniającej bezpieczeństwo uczestnikom konkusu[25][26].

Pomimo początkowych problemów z budżetem[27] konkurs przyniósł nadawcy prawie 6 milionów estońskich koron zysku[28]. W styczniu 2003 Estońska Rada Handlu nagrodziła nadawcę tytułem Przyjaciela eksportu Estonii 2002, tłumacząc decyzję faktem, że „Konkurs Piosenki Eurowizji pomógł zaprezentować światu państwo w najlepszy możliwy sposób”[29]. Po organizacji konkursu Estonia odnotowała znaczny wzrost popularności kraju jako kierunku turystycznego[30].

Przebieg konkursu

Kierownikami wykonawczymi konkursu byli Juhan Paadam (z ramienia ETV)[7][31] i Christine Marchal-Ortiz (z EBU)[7]. Producent konkursu został Peeter Rebane[32], reżyserem – Marius Bratten[7], a menedżerem produkcji – Kalle Kingsepp[33].

Podobnie jak w 2001, konkurs transmitowany był także w Internecie[34]. Przed konkursem estońska telewizja uruchomiła domenę www.eurovision.tv, która od tamtej pory pozostaje oficjalną stroną Konkursu Piosenki Eurowizji[7]. W 2002 po raz pierwszy uruchomiono także internetowe zapisy akredytacyjne – akredytacje otrzymało łącznie 820 dziennikarzy[35], którym zapewniono specjalne trolejbusy do transportu między halą, gdzie odbywał się konkurs, a hotelami[36], z których mogli m.in. oglądać próby generalne[37]. Akredytowani dziennikarze mieli również darmowy wstęp na wystawę ptaków w Rezerwacie Przyrody w Matsalu[38].

Saku Suurhall – miejsce organizacji konkursu

Estońska telewizja jako pierwsza nawiązała współpracę z firmą vizrt, która była odpowiedzialna za oprogramowanie tablicy wyników podczas finału[39]. Za transmisję konkursu odpowiadała szwedzka firma zewnętrzna Prisma OB[40].

We wrześniu ETV poinformowała, że na konkurs nie zostanie przywrócona orkiestra na żywo[41].

9 listopada o godz. 19:40 odbyło się losowanie kolejności startowych dla uczestników konkursu[42][43].

Wszystkie piosenki konkursowe musiały być wybrane do 11 marca 2002[44]. Zostały one umieszczone na albumie kompilacyjnym pt Eurovision Song Contest Estonia 2002, wydanej przez wytwórnię BMG Ariola Media.

Próby do koncertu finałowego rozpoczęły się 16 maja[45][46][47]. Uczestnicy brali udział również w konferencjach prasowych, na których odpowiadali na pytania dziennikarzy[48]. Ceny biletów na koncert finałowy konkursu wahały się między 100 a 600 euro[49].

Przedkonkursowymi faworytami w notowaniach bukmacherów były reprezentacje z: Hiszpanii, Estonii, Szwecji i Malty[7].

Koncert rozpoczął się prezentacją filmu prezentującym Estonię[7]. Gośćmi muzycznymi konkursu byli Tanel Padar i Dave Benton, którzy na otwarcie zaśpiewali piosenkę „Everybody”, z którą wygrali konkurs w 2001[50]. W trakcie transmisji prowadzący, Annely Peebo i Marko Matvere, połączyli się na żywo z publicznością oglądających konkurs na ulicach Tallinna, Hamburgu, Grenady i Londynu[7]. W trakcie przerwy po połowie występów konkursowych konferansjerzy zaśpiewali piosenkę „A Little Story in the Music”[51][7]. Na scenie wystąpili także członkowie Teatru Vanemuine, Opery Narodowej i grupy tanecznej Estonian Dance Agency w choreografii Teeta Kaska[52][53]. Koncert trwał ok. 3 godzin i 10 minut, tj. dziesięć minut dłużej od koncertu finałowego z 2001[54].

Prowadzący

W październiku stacja ETV rozpoczęła przyjmowanie zgłoszeń na stanowisko prowadzących Konkurs Piosenki Eurowizji. Zgodnie z wytycznymi stacji, gospodarze powinni byli płynnie posługiwać się językami angielskim i francuskim, mieć poczucie humoru i doświadczenie w prowadzeniu programów rozrywkowych na skalę międzynarodową[55][56]. W mediach pojawiały się plotki, że prowadzącymi będą Mart Sander i DJ Elektra[57][58][59]. Ostatecznie gospodarzami wieczoru zostali: mezzosopranistka Annely Peebo i aktor Mark Matvere[1][2], który był odpowiedzialny za tłumaczenie zasad konkursu w języku francuskim[60]. Stroje dla prowadzących, określane jako „szykowne”[61], zaprojektowali Aarne Niit i Katrin Kuldma[62][63]. Po 12. występie konkursowym duet zaśpiewał na scenie piosenkę „A Little Story in the Music” autorstwa Andrew Lloyd Webbera[51][64].

Projekt grafiki i sceny

W lipcu telewizja ETV zorganizowała konkurs na oficjalne logo 47. Konkursu Piosenki Eurowizji, w którym mogli wziąć udział jedynie estońscy projektanci[65]. Do siedziby ETV nadesłano 51 propozycji, spośród których specjalnie powołana komisja sędziowska wybrała dwie finałowe prace[66]. 20 września Grupa Referencyjna EBU zaprezentowała logotyp[67], którego autorami byli Margus Klaar i Veiko Tamjärv z firmy Credo Reklaam AS, części agencji Bates 141[68][69]. Logo przedstawiało dwanaście kamyków w różnych kolorach[7].

Po raz pierwszy konkurs organizowany był pod oficjalnym sloganem[70]. Tematem przewodnim konkursu były „nowoczesne bajki” (ang. A Modern Fairytale[7]), które były motywem krótkich filmików (tzw. pocztówek) zaprezentowanych przed każdym występem konkursowym[71][72][73].

Projektantem sceny konkursowej został Iir Hermeliin (właściwie Hille Ermel), zwycięzca specjalnego konkursu przygotowanego przez organizatorów[74]. W pracy pomagali mu Ülar Mark i Ain Nurmela[75]. Po raz pierwszy wybudowany wybieg dla reprezentantów, na którym mogli występować[76].

Kontrowersje

Posądzenia o plagiat

Reprezentant Austrii, Manuel Ortega, podczas koncertu w 2010

Po wygraniu estońskiego finału selekcji zorganizowanych w styczniu 2002 zwycięski utwór „Runaway” w wykonaniu Sahlene został posądzony przez dwóch specjalistów – Peetera Saula i Jüri-Ruuta Kangura – o plagiat przeboju „I Believe I Can FlyR. Kelly'ego[77][78]. Alar Kotkas, jeden z autorów eurowizyjnej propozycji, zaprzeczył doniesieniom[79].

Podobne zarzuty usłyszał Alexander Kahr, twórca austriackiej propozycji konkursowej „Say a WordManuela Ortegi. Jeden z niezależnych niemieckich ekspertów muzycznych doszukał się w utworze podobieństwa do piosenki „All Right Now” grupy Free[80]. Krajowy nadawca publiczny, Österreichischer Rundfunk (ORF) odpadł zarzuty, tłumacząc się dużym ryzykiem powtarzania się brzmień w kompozycjach popowych. Inny ekspert muzyczny zauważył, że w utworach powtarzają się jedynie trzy z czternastu dźwięków, co uniemożliwia oskarżenie twórcy o popełnienie plagiatu[81].

Drag queens Sestre, reprezentantki Słowenii podczas finału konkursu

Kilka godzin przed rozpoczęciem koncertu finałowego Svante Stockselius z EBU oznajmił, że organizacja otrzymała oficjalne protesty przeciwko szwedzkiej piosence konkursowej wykonywanej przez grupę Afro-dite – „Never Let It Go”, którą oskarżono o plagiat utworu „Never on a Sunday” autorstwa Manosa Hadjidakisa z repertuaru greckiej piosenkarki Meliny Mercouri. Organizacja nie zgodziła się jednak z oskarżeniem, umożliwiając szwedzkiej formacji udział w konkursie[82].

Po finale konkursu pojawiły się doniesienia, jakoby zwycięska piosenka „I WannaMarie N była plagiatem przeboju „She BangsRicky’ego Martina. Podobnego zdania była m.in. Sascha Dupont, duńska wokalistka i członkini komisji jurorskiej krajowych eliminacji Dansk Melodi Grand Prix[83]. Producent wokalistki, Arvids Murnieks, uznał komentarze za prowokację, tłumacząc rzekome podobieństwa faktem, że „piosenki latynoskie są do siebie podobne”[84].

Dyskwalifikacja litewskiej piosenki

Litewskie selekcje do 47. Konkursu Piosenki Eurowizji wygrał utwór „We All” formacji B'Avarija[85]. Piosenka (pod tytułem „Mes cia”) została umieszczona na płycie zespołu wydanej w 2001, czym złamana regulamin konkursu mówiący o tym, że eurowizyjna piosenka nie może być opublikowana przed 1 stycznia 2002[86] i została zdyskwalifikowana z udziału w konkursie[87]. Krajowa telewizja (LRT) zaapelowała w tej sprawie[88], jednak jej zażalenie zostało oddalone[89][90]. Nadawca dostał możliwość zamiany swojej konkursowej propozycji do 28 marca, nowym reprezentantem kraju została piosenka „Happy YouAivarasa Stepukonisa[89].

W listopadzie Litewka Organizacja Ochrony Praw Autorskich zaprzeczyła, jakoby utwór „We All” została wydana i udostępniona przed regulaminowym czasem[91]

Nawoływanie do bojkotu Izraela

(c) Neukoln, CC BY-SA 3.0
Reprezentantka Izraela, Sarit Chadad, podczas koncertu w 2013

Według izraelskiej prasy belgijski komentator konkursu, André Vermeulen, miał nawoływać do bojkotu utworu „Light a Candle” wykonywanej przez Sarit Chadad, reprezentanta Izraela, mówiąc: [Piosenka] nie jest zła, ale miejmy nadzieję, że Izrael nie wygra. To nie jest czas dla Izraelczyków na organizację Konkursu Piosenki Eurowizji[92]. Flamandzki nadawca VRT skopiował treść komentarzy i wysłał je do izraelskiej ambasady w Belgii. Ambasada oświadczyła, że wypowiedzi Vermeulena nie są tymi samymi, które zostały zacytowane w prasie, dlatego skierował notatki do Izraela[93]. Po finale konkursu jeden ze szwedzkich księży zagroził pozwaniem do sądu krajowego komentatora konkursu, Christera Björkmana, za stwierdzenie podczas transmisji, że „Izrael nie zasługuje na punkty z powodu swojej sytuacji politycznej”[94]. Dziennikarz miał powiedzieć także, że „Izrael nie powinien brać udziału w konkursie za to, co robią Palestyńczykom[92]. Izraelskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oświadczyło: Jeżeli okaże się, że takie komentarze rzeczywiście padły, zareagujemy natychmiast i podejmiemy odpowiednie kroki. Opinia została przedstawiona rządom obu krajów[92]. W celu uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości podczas kolejnego konkursu EBU wprowadziła kilka zasad obowiązujących wszystkich komentatorów z każdego kraju[95], zakazując im np. obrażania reprezentantów[96].

W sprawie udziału Izraela wypowiedziała się także reprezentantka Estonii, Sahlene, która w odpowiedzi na pytania dziennikarzy podczas konferencji prasowej stwierdziła, że kraj „nie powinien być wykluczony z udziału w imprezie z powodu tej sytuacji, ponieważ konkurs piosenki nie jest miejscem na zagadnienia polityczne”[97].

Podejrzenie o manipulację głosami

Na początku maja norweski dziennik Dagbladet doniósł, jakoby głosy jurorskie w sześciu krajach biorących udział w konkursie, tj. Cypru, Grecji, Rosji, Macedonii, Malty i Rumunii, były wcześniej ustawione. Zdaniem gazety, EBU w wewnętrznych raportach uznała możliwość uzgodnionego wspólnego głosowania jako „bardzo prawdopodobną”. Redakcja powołała się na opinię Kato M. Hansena, prezesa norweskiego oddziału Stowarzyszenia Miłośników Eurowizji (OGAE), który zwrócił uwagę na złożenie cypryjskiej delegacji propozycji manipulacji głosów podczas spotkania EBU, o czym poinformował Bruno Berberes, szef francuskiego oddziału OGAE. Oprócz tej wypowiedzi dziennik nie powołał się jednak na żadne inne źródło[98].

Kraje uczestniczące

Zgodnie z nowymi zasadami wprowadzonymi przez EBU w konkursie mogły wystąpić reprezentacje z 22 państw[7]. Zapewnione miejsce w koncercie finałowym miało piętnaście najwyżej ocenionych krajów w finale konkursu oraz państwa tzw. Wielkiej Czwórki (tj. Francja, Hiszpania, Niemcy i Wielka Brytania). Pozostałe miejsca przeznaczone były dla reprezentantów tych nadawców, którzy nie przystąpili do udziału w konkursie w 2001 ze względu na słabe wyniki osiągnięte w latach 1996-2000[99]. Członkowie EBU zdecydowali także, że w kolejnych konkursach nie będą mogli wziąć udziału przedstawiciele krajów, które zajęły najniższe miejsca jedynie w roku poprzednim, a nie w pięciu ostatnich konkursach[100][101]. Tym samym udział w imprezie zaproponowany został nadawcom z Izraela i Portugalii[102][103][104]. W lipcu potwierdzono, że w konkursie wezmą udział reprezentanci 24 krajów[105], w tym Łotwy, która mogła przystąpić do konkursu po rezygnacji z udziału telewizji z Portugalii[106][107].

Powracający artyści

W konkursie w 2002 wzięło udział dwóch artystów, którzy reprezentowali swój kraj w przeszłości: Konstandinos Christoforu z reprezentującego Cypr zespołu One wystąpił w barwach kraju podczas finału konkursu w 1996, zaś przedstawicielka Rumunii Monica Anghel wystąpiła w rundzie kwalifikacyjnej do 35. Konkursu Piosenki Eurowizji, jednak nie została dopuszczona do udziału w finale[108].

Wyniki finału

L.p.KrajJęzyk[109][110]WykonawcaUtwórMiejsce[3]Punkty[3]
01 CyprangielskiOne[111][112]Gimme[113][114]685
02 Wielka BrytaniaangielskiJessica Garlick[115]Come Back[115]3111
03 AustriaangielskiManuel Ortega[116]Say a Word[116]1826
04 GrecjaangielskiMichalis Rakindzis[117][118]S.A.G.A.P.O.[117]1727
05 Hiszpaniaangielski, hiszpańskiRosa[119]Europe’s Living a Celebration[119]781
06 Chorwacjaangielski[120]Vesna Pisarović[121]Everything I Want[122]1144
07 RosjaangielskiPriemjer-ministr[123]Northern Girl[123]1055
08 EstoniaangielskiSahlene[124]Runaway[124]3111
09Macedonia Północna Macedoniamacedoński[125]Karolina Goczewa[126]It Depends on Us[126]1925
10 Izraelhebrajski, angielskiSarit Chadad[127]Light a Candle[128][129]1237
11 SzwajcariafrancuskiFrancine Jordi[130]Dans le jardin de mon âme[130]2215
12 SzwecjaangielskiAfro-dite[131]Never Let It Go[131]872
13 FinlandiaangielskiLaura[132]Addicted to You[132]2024
14 DaniaangielskiMalene[133]Tell Me Who You Are[134][135]247
15 Bośnia i Hercegowinaserbski, angielskiMaja Tatić[136]Na jastuku za dvoje[136]1433
16 BelgiaangielskiSergio & the Ladies[137][138]Sister[137]1533
17 FrancjafrancuskiSandrine François[139][140]Il faut du temps[141]5104
18 NiemcyangielskiCorinna May[142]I Can’t Live Without Music[142]2117
19 Turcjaturecki, angielskiBuket Bengisu i Safir[143]Leylaklar soldu kalbinde[143]1629
20 MaltaangielskiIra Losco[144]7th Wonder[144][145]2164
21 RumuniaangielskiMonica Anghel i Marcel Pavel[146]Tell Me Why[146]971
22 SłoweniasłoweńskiSestre[147]Samo ljubezen[147]1333
23 ŁotwaangielskiMarie N[148]I Wanna[148]1176
24 LitwaangielskiAivaras[149]Happy You[149]2312

Legenda:

     1. miejsce

Tabela punktacyjna finału

Jedenastu nadawców skorzystało z metody głosowania telewidzów, ośmiu z zasady 50:50 (50% głosów należy do widzów, a 50% – do jurorów). W Bośni i Hercegowinie, Rumunii, Turcji, Macedonii i Rosji głosy przyznawały jedynie krajowe komisje sędziowskie[150].

Kraje głosujące
Suma punktówCyprWielka BrytaniaAustriaGrecjaHiszpaniaChorwacjaRosjaEstoniaMacedoniaIzraelSzwajcariaSzwecjaFinlandiaDaniaBośnia i HercegowinaBelgiaFrancjaNiemcyTurcjaMaltaRumuniaSłoweniaŁotwaLitwa
Uczestnicy konkursuCypr8531261064143128484
Wielka Bryt.11112764562867618210858
Austria26117512
Grecja2712186
Hiszpania8172466127612127
Chorwacja44665552312
Rosja55521013810106
Estonia1117353621210810448226127
Macedonia25341512
Izrael375151210553
Szwajcaria15532311
Szwecja721418371012147410
Finlandia242511033
Dania74111
Bośnia i H.3373736232
Belgia33417342102
Francja10410383710812581064325
Niemcy1712213341
Turcja2943877
Malta1641012861012571010442124761051073
Rumunia71885121284176
Słowenia3362782215
Łotwa176481010122101271285675881267512
Litwa12426

Legenda:

     Głosowanie telewidzów

     Głosowanie jurorów

     Głosowanie telewidzów i jurorów w stosunku głosów 50:50

     Zwycięzca

Inne wyróżnienia

Laura Voutilainen, zdobywczyni Nagrody Fanów im. Marcela Bezençona, podczas koncertu w 2007

Nagrody im. Marcela Bezençona

W 2002 po raz pierwszy postanowiono przyznać tzw. Nagrody im. Marcela Bezençona, czyli wyróżnienia dla najlepszych piosenek biorących udział w koncercie finałowym, sygnowane nazwiskiem twórcy konkursu – Marcela Bezençona. Pomysłodawcami statuetek zostali: szef szwedzkiej delegacji konkursowej Christer Björkman oraz członek zespołu Herreys – Richard Herrey[151].

W 2002 nagrody w trzech kategoriach otrzymali[151]:

KategoriaKrajUtwórWykonawca
Nagroda Artystyczna SzwecjaNever Let It GoAfro-dite
Nagroda Fanów FinlandiaAddicted to YouLaura Voutilainen
Nagroda Dziennikarzy FrancjaIl faut du tempsSandrine François

Oglądalność

Finał 42. Konkursu Piosenki Eurowizji oglądało ok. 545 tys. mieszkańców Estonii, co dało stacji 49% udział na rynku w tym czasie antenowym. Retransmisję koncertu obejrzało 159 tys. Estończyków[152]. Ze względu na dużą popularność hiszpańskiej reprezentantki, Rosy López, finał imprezy miało obejrzeć w Hiszpanii ponad 15 milionów telewidzów[153]. Ostatecznie, koncert obejrzało 14,4 miliona hiszpańskich telewidzów, co dało nadawcy 85,2% udział na rynku[154]. 5 tys. mieszkańców Grenady (rodzinnego miasta wokalistki) obejrzało konkurs na miejskim stadionie, gdzie odbył się specjalny pokaz koncertu[155]. W Izraelu finał konkursu był drugim najchętniej oglądanym programem telewizyjnym w 2002, osiągając 34.6% wynik oglądalności[156]. W Polsce konkurs obejrzało ok. 2,569 mln widzów[157].

Międzynarodowy sekretarze i komentatorzy

Sekretarze

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich sekretarzy, którzy ogłaszali wyniki głosowania w poszczególnych krajach. Państwa zostały uporządkowane w kolejności przyznawania punktów, która odpowiada kolejności występowania reprezentanta danego kraju podczas koncertu finałowego.

  1.  Cypr – Melani Steliou
  2.  Wielka Brytania – Colin Berry
  3.  Austria – Dodo Roščić
  4.  Grecja – Alexis Kostalas[158]
  5.  Hiszpania – Anne Igartiburu
  6.  Chorwacja – Duško Čurlić[159]
  7.  Rosja – Arina Sharapova
  8.  Estonia – Ilomai „Elektra” Küttim
  9. Macedonia Północna Macedonia – Biljana Debarlieva[160]
  10.  Izrael – Michal Zoharetz
  11.  Szwajcaria – Diana Jörg
  12.  Szwecja – Kristin Kaspersen
  13.  FinlandiaMarion Rung
    (reprezentant kraju w konkursie w 1962 i 1973)[161]
  14.  Dania – Signe Svendsen
    (reprezentant kraju w konkursie w 2001)
  15.  Bośnia i Hercegowina – Segmedina Srna
  16.  Belgia – Geena Lisa Peeters
  17.  FrancjaMarie Myriam
    (zwyciężczyni konkursu w 1977 dla Francji)[162]
  18.  Niemcy – Axel Bulthaupt
  19.  Turcja – Meltem Ersan Yazgan
  20.  Malta – Yvette Portelli
  21.  Rumunia – Leonard Miron
  22.  SłoweniaNuša Derenda
    (reprezentant kraju w konkursie w 2001)
  23.  Łotwa – Ēriks Niedra
  24.  Litwa – Loreta Tarozaitė

Komentatorzy

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich krajowych komentatorów oraz nazwy publicznych nadawców telewizyjnych i radiowych transmitujących konkurs w 2002.

Przypisy

  1. a b Sietse Bakker: Marko Matvere and Anneli Peebo will host ESC2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-07. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  2. a b Remi Kübar: Peebo and Matvere met for the first time. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-12-31. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  3. a b c Eurovision Song Contest 2002. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  4. Sietse Bakker: Latvia won the 47th Eurovision Song Contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  5. Sietse Bakker: Estonian broadcaster will host ESC 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-05-18. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  6. The end of a decade: Copenhagen 2001. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2019-03-16]. (ang.).
  7. a b c d e f g h i j k l m The end of a decade: Tallinn 2002. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2019-03-16]. (ang.).
  8. Sietse Bakker: EBU reference group met in Amsterdam. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-24. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  9. Sietse Bakker: Saku Suurhall chosen as location !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-07-17. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  10. Sietse Bakker: Saku Suurhall finished as planned. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-15. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  11. Sietse Bakker: Saku Suurhall opened on time !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-11-01. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  12. Jarmo Siim: Building started around Saku Suurhall. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  13. Sietse Bakker: Tallinn to be decorated for contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-02. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  14. Sietse Bakker: British and Dutch media: “Estonia too poor”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-05-28. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  15. Sietse Bakker: DR: „ETV said there is not enough money”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-05-23. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  16. Sietse Bakker: Finance minister: “Contest will stay in Estonia”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  17. Sietse Bakker: ETV opens backaccount for donations. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-06-01. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  18. Sietse Bakker: [http://www.esctoday.com/116/only_%EF%BF%BD60_on_etvs_special_bank_acocunt/ Only �60 on ETV's special bank acocunt]. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-08-16. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  19. Sietse Bakker: Eesti Ühispank interested in sponsorship. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-06-03. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  20. Remi Kübar: Eesti Telekom is a goldsponsor of Eurovision 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-23. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  21. Sietse Bakker: Eurovision budget ETV almost 8 million euro. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-10. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  22. Sietse Bakker: [http://www.esctoday.com/147/budget_for_2002_contest_%EF%BF%BD7_million/ Budget for 2002 contest �7 million]. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-14. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  23. Jarmo Siim: 640K for the ESC 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-19. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  24. Sietse Bakker: Estonian governement: EUR 30.000 for security. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-05. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  25. Sietse Bakker: High security around Saku Suurhall. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  26. Remi Kübar: Costs for security have raised to 12,5 million EEK. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-11-16. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  27. Jarmo Siim: Eurovision 2002: budget is critical. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-02. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  28. Jarmo Siim: [http://www.esctoday.com/810/etv_%EF%BF%BD384_000_profit_from_eurovision/ ETV: �384 000 profit from Eurovision]. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-11-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  29. Jarmo Siim: A prize for Eurovision 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-01-31. [dostęp 2014-07-22]. (ang.).
  30. Kyiv 2005: Public relations play important role. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2005-05-15. [dostęp 2018-04-02]. (ang.).
  31. Sietse Bakker: Replacement story Paadam not true. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-08-31. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  32. Sietse Bakker: Peeter Rebane producer for ESC 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-04. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  33. Sietse Bakker: Tent building will go on today. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-08. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  34. Sietse Bakker: High quality multimedia selected by ETV. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-08. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  35. Sietse Bakker: 800 journalists will cover this year’s contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-19. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  36. Jarmo Siim: Wine and trolley bus for the foreign visitors. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-26. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  37. Sietse Bakker: Journalists can watch rehearsals from their hotel. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-06. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  38. Jarmo Siim: Excursion to a nature reserve for the journalists. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-13. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  39. Sietse Bakker: How it works: the score board. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2005-04-05. [dostęp 2018-04-02]. (ang.).
  40. André Rodrigues: Prisma to handle song contest broadcast 2005. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-11-14. [dostęp 2018-04-03]. (ang.).
  41. Sietse Bakker: It's sure: no orchestra in Tallinn. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-28. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  42. Sietse Bakker: Draw for participants order Friday at 19.40 GMT. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-11-08. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  43. Sietse Bakker: The draw: watch the video !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-11-09. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  44. Sietse Bakker: Last meters to run before all songs are available. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-11. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  45. Jarmo Siim: First rehearsal on stage. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-17. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  46. Jarmo Siim: Three dress-rehearsals planned by ETV. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-02. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  47. Remi Kübar: 2nd day of rehearsals over. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-22. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  48. Sietse Bakker: Today: rehearsals, chat and press conferences. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-20. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  49. Sietse Bakker: Istanbul: Tickets between 30 and 150 euros. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-01-20. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  50. Jarmo Siim: May 25: Tanel and Dave will open the show !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-14. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  51. a b Jarmo Siim: Hosts will sing at the ESC 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-24. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  52. Jarmo Siim: ETV announced details interval act. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-07. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  53. Remi Kübar: The interval act promised to be impressive. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-25. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  54. Sietse Bakker: Eurovision 2003: three hours and ten minutes. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-02-05. [dostęp 2014-07-22]. (ang.).
  55. Sietse Bakker: ETV: We are searching for hosts. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-03. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  56. Remi Kübar: Interview with Paadam: More grey color in his hair. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  57. Sietse Bakker: Possible candidates for hosting the show. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-05. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  58. Remi Kübar: Mart Sander is most likely to be one of the hosts. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  59. Remi Kübar: Sander is sceptical about him being selected. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-15. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  60. Remi Kübar: Hosts: We're not afraid of comments. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-25. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  61. Jarmo Siim: The hosts costumes are very glamorous. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-18. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  62. Jarmo Siim: Niit and Kuldma will design the hosts' clothes. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-18. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  63. Katrin Kuldma ja Arne Niit disainivad Eurovisioni õhtujuhtide rõivad. [w:] Õhtuleht [on-line]. ohtuleht.ee, 2002-03-19. [dostęp 2014-07-20]. (est.).
  64. Remi Kübar: Finland: We don't have any friends in Europe. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  65. Sietse Bakker: ETV starts logo contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-07-12. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  66. Sietse Bakker: Two final logo designs chosen. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-02. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  67. Sietse Bakker: HERE IS THE LOGO.... [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-21. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  68. Sietse Bakker: Details: Bates 141 designed logo. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-24. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  69. Sietse Bakker: Proud on their father. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-09-16. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  70. Jarmo Siim: Estonia is ready for the ESC2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-08. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  71. Jarmo Siim: Half of the Eurovision 'postcards' ready. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-15. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  72. Sietse Bakker: First stage details announced. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-05-04. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  73. Sietse Bakker: Postcards about fairytales compared with Estonia. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-05-23. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  74. Sietse Bakker: The stage will be designed by Iir Hermeliin. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-12. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  75. Remi Kübar: ESC 2002 stage discards traditions. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-10-27. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  76. Sietse Bakker: Stage will change according to performer needs. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  77. Sietse Bakker: 'Runaway': is it plagiarism ?. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-29. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  78. Sietse Bakker: Plagiarims follows 2002 songs. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-30. [dostęp 2014-10-19]. (ang.).
  79. Sietse Bakker: 'I Belive I Can Fly' isn't 'Runaway'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-28. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  80. Sietse Bakker: 'Austrian entry seems to be plagiarism'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-04. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  81. Sietse Bakker: Music expert: Austrian song not plagiarism. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  82. Daniel Ringby: Sweden accused of plagiarism. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-24. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  83. Daniel Ringby: Denmark: Preselection jury dissed Malene too. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  84. Aija Medinika: Marie N : She bangs. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  85. Jarmo Siim: Lithuania to be represented by B'Avarija. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-14. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  86. Sietse Bakker: EBU to decide about Lithuanian entry this week. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-10-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  87. Sietse Bakker: Lithuanian song disqualified. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-10-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  88. Jarmo Siim: Lithuania objects EBU's decition. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-10-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  89. a b Jarmo Siim: Committee denied Lithuanian appeal. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-10-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  90. Sietse Bakker: Lithuanian broadcaster made appeal to committee. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-10-28. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  91. Sietse Bakker: Lithuanian broadcaster made appeal to committee. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-11-28. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  92. a b c Daniel Ringby: Israeli government investigates ESC. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  93. Sietse Bakker: Israel: Belgian commentator accused false. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  94. Sietse Bakker: Media critical on Eurovision Song Contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  95. Sietse Bakker: EBU states rules for commentators. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-03-30. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
  96. Sietse Bakker: New commentator pair on French television. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-05-17. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
  97. Sietse Bakker: Sahlene: “I'd like to be in top 7″. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  98. Oliver Rau: Cheating at the Eurovision Song Contest 2002?. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-05-06. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  99. Eurovision Song Contest 2001. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  100. Sietse Bakker: New selection method for contest ?. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-04-13. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  101. Sietse Bakker: New voting system will be used. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-04-20. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  102. Sietse Bakker: EBU to consider additional participants in 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-06-19. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  103. Sietse Bakker: Israel and Portugal to be added ?. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-07-20. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  104. Sietse Bakker: Israel and Portugal are in !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-07-20. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  105. Sietse Bakker: Marchal: „24 countries is the ultimate”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-07-24. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  106. Sietse Bakker: EBU confirmed: Portugal resigns, Latvia is in. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  107. Sietse Bakker: Official: All 24 countries confirmed participation. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-11-01. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  108. Gustav Dahlander: Songs revealed for Cypriot selections. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2009-12-14. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  109. 2002 – 47th edition. [w:] Diggiloo [on-line]. diggiloo.net. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  110. Sietse Bakker: EBU confirms song languages. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-24. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  111. Sietse Bakker: First participant known: ONE for Cyprus !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  112. Wouter van Vliet: Already ONE artist known?. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  113. Sietse Bakker: Cypriotic song title confirmed. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  114. Sietse Bakker: Cyprus: Gimme gimme your song title please. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  115. a b Jarmo Siim: Jessica Garlick won Song for Europe 2002. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-03. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  116. a b Sietse Bakker: Manuel Ortega will represent Austria on May 25. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  117. a b Sietse Bakker: Michalis Rakintzis to represent Greece. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-26. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  118. Sietse Bakker: After doubts, Rakintzis will represent Greece. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-28. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  119. a b Sietse Bakker: Rosa won Operación Triunfo!. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-12. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  120. Sietse Bakker: Croatia will perform in English. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  121. Óscar Abilleira Muñiz: Vesna to represent Croatia with 'Sasvim Sigurna'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-11. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  122. Sietse Bakker: Vesna will sing 'Everything I want'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  123. a b Sietse Bakker: It's official: Premier Ministr to represent Russia. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  124. a b Sietse Bakker: Eurolaul: Sahlene for Estonia !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-26. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  125. Sietse Bakker: Karolina to sing in Macedonian. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  126. a b Wouter van Vliet: Karolina to represent FYR Macedonia. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  127. Sietse Bakker: Sarit Chadad will sing for Israel. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-01-07. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  128. Sietse Bakker: Israelian song available on the web. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-12. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  129. Itamar Barak: New version for 'Light a Candle' this weekend. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  130. a b Sietse Bakker: Swiss song also available in English. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  131. a b Sietse Bakker: Afro-dite will represent Sweden in Tallinn. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-01. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  132. a b Sietse Bakker: Finland: Laura will perform on May 25. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  133. Daniel Ringby: Malene W. Mortensen to represent Denmark. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).
  134. Sietse Bakker: English version of Danish song expected in days. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  135. Sietse Bakker: Danish song available in English. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-18. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  136. a b Sietse Bakker: Maja Tatic to represent Bosnia-Herzegovina May 25. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  137. a b Sietse Bakker: Sergio will represent Belgium with 'Sisters'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-17. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  138. Sietse Bakker: Attention for contest grows in The Netherlands. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  139. Sietse Bakker: This is Sandrine !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-08)]. (ang.).
  140. Sietse Bakker: Sabine François will sing French entry. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-10. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  141. Sietse Bakker: French entry has a name: 'Il faut du temps'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-08)]. (ang.).
  142. a b Sietse Bakker: Corinna May to represent Germany in Tallinn. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-22. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  143. a b Sietse Bakker: Grup Safir will represent Turkey, video available. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-02-15. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  144. a b Wouter van Vliet: Malta to be represented by Ira Losco. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  145. Sietse Bakker: Maltese video available on the web. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-04. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  146. a b Sietse Bakker: Romania: Monica Anghel & Marcel Pavel. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  147. a b Wouter van Vliet: Sestre for Slovenia, not without problems. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  148. a b Jarmo Siim: Marija Naumova comes to Tallinn on May 25th. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-03-03. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  149. a b Jarmo Siim: Committee denied Lithuanian appeal. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  150. Sietse Bakker: May 25: 11 countries will use televoting system. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-05-01. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
  151. a b Marcel Bezençon Award – an introduction. [w:] Pop Light [on-line]. poplight.zitiz.se. [dostęp 2013-06-22]. (ang.).
  152. Jarmo Siim: The highest viewing rates were in Estonia. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  153. Manuel Moreno: More than 15 million Spanish will see Rosa tonight. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  154. Bjørn Erik Opheim: Eurovision 2002 with historical figures in Spain. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-04-20. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
  155. Sietse Bakker: Spain started first with Eurovision coverage. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  156. Itamar Barak: Eurovision 2002: 2nd most watched event in Israel. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-01-01. [dostęp 2014-07-22]. (ang.).
  157. Eurowizja: Rekord oglądalności. [w:] Onet.pl [on-line]. muzyka.onet.pl, 2003-05-27. [dostęp 2016-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-25)]. (pol.).
  158. Εκφωνητές της ΕΡΤ για τις ψήφους της Ελλάδας στην EUROVISION – Page 3. retromaniax.gr. [dostęp 2014-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-11)]. (gr.).
  159. • Pogledaj temu – SPOKESPERSONS. forum.hrt.hr, 2008-02-29. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
  160. 15:52: Eurovision Spokespersons 1957-2010. escforum.net. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
  161. Selostajat ja taustalaulajat läpi vuosien. viisukuppila.fi. [dostęp 2014-10-29]. (fiń.).
  162. Concours Eurovision de la Chanson • Consulter le sujet – Porte-paroles des jurys des pays francophones. eurovision.vosforums.com. [dostęp 2014-10-29]. (fr.).
  163. Savvidis, Christos (OGAE Cyprus)
  164. Song Contest mit Stermann i Grissemann. wien ORF.at, 2012-05-01. [dostęp 2012-09-29].
  165. Η Δάφνη Μπόκοτα και η EUROVISION (1987-2004). retromaniax.gr. [dostęp 2014-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-12)]. (gr.).
  166. FORO FESTIVAL DE EUROVISIÓN • Ver Tema – Uribarri comentarista Eurovision 2010. eurosongcontest.phpbb3.es. [dostęp 2014-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-17)]. (hiszp.).
  167. Infosajten.com. infosajten.com. [dostęp 2014-10-29]. (szw.).
  168. Swedes stay at home with Eurovision fever. thelocal.se, 2009-05-16. [dostęp 2014-10-29]. (szw.).
  169. Selostajat ja taustalaulajat läpi vuosien? • Viisukuppila. Viisukuppila.fi. [dostęp 2014-10-29]. (fiń.).
  170. Forside. esconnet.dk. [dostęp 2014-10-29]. (duń.).
  171. Bart Peeters co-commentator op songfestival : showbizz. Mijnnieuws.skynetblogs.be. [dostęp 2014-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-02)]. (biał.).
  172. a b Christian Masson: 2002 – Tallinn. Songcontest.free.fr. [dostęp 2014-10-29]. (fr.).
  173. Dr. Peter Urban kommentiert – Düsseldorf 2011. duesseldorf2011.de. [dostęp 2014-10-29]. (niem.).
  174. Thomas Mohr: Mit Dschinghis Khan im Garten. eurovision.de, 2011-05-14. [dostęp 2014-10-29]. (niem.).
  175. Dagblaðið Vísir – DV, 25.05.2002. timarit.is. [dostęp 2014-10-29]. (isl.).
  176. Söngvakeppni evrópskra. [dostęp 2014-10-29]. (isl.).
  177. RTÉ so lonely after loss of Gerry – Marty. 2010-05-20. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
  178. www.eurovisionartists.nl: Welkom op de site van Eurovision Artists. eurovisionartists.nl. [dostęp 2014-10-29]. (niderl.).
  179. Alt du trenger å vite om MGP – Melodi Grand Prix – Melodi Grand Prix – NRK. Nrk.no, 2003-05-27. [dostęp 2012-08-09].
  180. Zobacz temat – Eurowizyjna gra. eurowizja.com.pl. [dostęp 2014-10-29]. (pol.).
  181. Comentadores Do ESC – escportugalforum.pt.vu | o forum eurovisivo português. 21595.activeboard.com. [dostęp 2014-10-29].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Konkursu Piosenki Eurowizji


Media użyte na tej stronie

Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Serbia and Montenegro (1992–2006).svg
Flag of Serbia and Montenegro, was adopted on 27 April 1992, as flag of Federal Republic of Yugoslavia (1992-2003).
Laura Voutilainen Vihreillä Niityillä.jpg
(c) I, Tumi-1983, CC-BY-SA-3.0
Laura Voutilainen Vihreillä Niityillä 2007
Sestre.JPG
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Žiga z słoweńskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Sestre, slovenska zabavno glasbena vokalna skupina.
Manuel Ortega Live am Donauinselfest 2010.jpg
Autor: Eratomusicgroup, Licencja: CC BY-SA 3.0
Manuel Ortega Live am Donauinselfest 2010
ESC 2002 Map.svg
polski (pl): Konkurs Piosenki Eurowizji 2002 potwierdzeni uczestnicy
 
Kraje, które wybrały już uczestnika i/lub piosenkę.
 
Kraje, które nie wybrały jeszcze uczestnika i piosenki
 
Kraje, które nie zakwalifikowały się do finału
 
Kraje, które uczestniczyły w przeszłości, ale nie w 2002
Flag of FR Yugoslavia.svg
Flag of Serbia and Montenegro, was adopted on 27 April 1992, as flag of Federal Republic of Yugoslavia (1992-2003).
Suurhall.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Pavel09 z rosyjskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Saku Suurhall Arena.