Konstancin (Konstancin-Jeziorna)

Konstancin
Dzielnica Konstancina-Jeziorny
Ilustracja
Tężnia solankowa w Parku im. hr. Skórzewskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

piaseczyński

Gmina

Konstancin-Jeziorna

Miasto

Konstancin-Jeziorna

W granicach Konstancina-Jeziorny

1 stycznia 1969[1]

SIMC

0920746

Populacja (1943)
• liczba ludności


776

Strefa numeracyjna

(+48) 22

Kod pocztowy

05-510

Tablice rejestracyjne

WPI

Położenie na mapie Konstancina-Jeziorny
Mapa konturowa Konstancina-Jeziorny, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Konstancin”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Konstancin”
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego
Mapa konturowa powiatu piaseczyńskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Konstancin”
Położenie na mapie gminy Konstancin-Jeziorna
Mapa konturowa gminy Konstancin-Jeziorna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Konstancin”
Ziemia52°04′47″N 21°07′22″E/52,079722 21,122778
Portal Polska

Konstancin – część miasta Konstancina-Jeziorny (SIMC 0920746[2]), w woj. mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim. W latach 1952–1968 w granicach odrębnego miasta Skolimowa-Konstancina. Letnisko i uzdrowisko na Mazowszu.

Historia

Nazwa Konstancina pochodzi od imienia hrabiny Konstancji z Potulickich Skórzewskiej. Konstancin powstał z terenu wydzielonego z dóbr oborskich, zapisanego hrabinie w testamencie przez siostrę w roku 1898, rozparcelowanego przez syna Konstancji, hrabiego Witolda Skórzewskiego i jego wuja, Stanisława Mielżyńskiego, folwarku leśnego Konstancja (ok.100 ha) pod koniec XIX wieku – oficjalna data założenia miasta 1897 r.[3] Leśne tereny niedaleko Warszawy, położone na przedłużeniu Traktu Królewskiego z dojazdem Kolejką Wilanowską, stały się popularnym miejscem budowy willi letniskowych. W przeciągu kilku lat Skórzewski wraz ze swoim stryjem, hr. Władysławem Mielżyńskim[3]. Na przełomie XIX i XX wieku powstało tu wiele okazałych rezydencji zaprojektowanych przez czołowych polskich architektów we wszystkich modnych ówcześnie stylach: od stylów historycznych (neogotyk, neoklasycyzm etc.), poprzez architekturę dworkową i witkiewiczowski styl zakopiański, ale również wzory willi włoskich czy zameczków nadreńskich, aż po fantazyjną secesję, modernizm, czy oszczędny funkcjonalizm lat 30. Projektantami byli m.in.: Jan Fryderyk Heurich, Władysław Marconi, Henryk Gay, Tadeusz Tołwiński, Józef Pius Dziekoński, Władysław Jabłoński, Kazimierz Skórewicz, Franciszek Lilpop, Bronisław Colonna-Czosnowski, Czesław Przybylski i Grupa Praesens. Mieszkańcami Konstancina byli między innymi Stefan Żeromski[4], Władysław Witwicki[5] i Wacław Gąsiorowski (pełnił funkcję sołtysa Konstancina)[6]. Konstancin w dwudziestoleciu był reklamowany jako miejsce elit kultury. Z kanalizacją i elektryką. Obecnie w Konstancinie swoje domy posiada wielu znanych biznesmenów, artystów i dziennikarzy[7]. Wówczas wykształcił się także Konstancinek, biedna osada zamieszkiwana przez ludność zatrudnioną w obsłudze bogatych letniskowiczów[8].

W latach powojennych Konstancin traktowany był przez władze stołeczne jako miejsce „zsyłki”. Zabytkowe wille objęto „szczególnym trybem najmu” i zasiedlono lokatorami komunalnymi. Część z nich nadal mieszka w tych budynkach, powoli popadających w ruinę.

Po wojnie, w 1953 roku w uzdrowisku, na bazie istniejącej wcześniej infrastruktury szpitalnej, zostało założone Stołeczne Centrum Rehabilitacji (Stocer) kierowane przez prof. Mariana Weissa. Ideą ośrodka było leczenie kompleksowe, również najcięższych przypadków, które pozbawiają pacjentów samodzielności. Polegała ona nie tylko na wykonaniu niezbędnych zabiegów chirurgicznych, lecz również rehabilitacji, zaopatrzeniu ortopedycznym, nauce nowego zawodu i samodzielności w podstawowych funkcjach życiowych. Istnieje i działa po dziś dzień[9].

W latach 60. odkryto w mieście złoża solanki[10].

Historia administracyjna

Do 1924 w gminie Jeziorna w powiecie warszawskim[11]. W 1924 roku wszedł w skład gminy Skolimów-Konstancin[12]. 20 października 1933 utworzył gromadę Konstancin w granicach gminy Skolimów-Konstancin, składającą się z samego letniska Konstancin[13].

Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim. W 1943 Konstancin liczył 776 mieszkańców[14].

Od 1 lipca 1952 w powiecie piaseczyńskim[15]. Tego samego dnia gminie Skolimów-Konstancin nadano ustrój miejski[16], przez co Skolimów stał się częścią miasta Skolimów-Konstancin. 1 stycznia 1969 Skolimów-Konstancin (ze Skolimowem) połączono z miastem Jeziorna (prawa miejskie od 1962[17]) w nowy ośrodek miejski o nazwie Konstancin-Jeziorna[17].

Przypisy

  1. ↑ 1 lipca 1952 w granicach miasta Skolimów-Konstancin
  2. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). GUS. [dostęp 2021-01-09].
  3. ↑ a b Historia. Strona UMiG Konstancin-Jeziorna, 2011-12-09. [dostęp 2012-02-24].
  4. ↑ Stefan Żeromski. Wirtualne Muzeum Konstancina. [dostęp 2022-07-22].
  5. ↑ Władysław Witwicki. Wirtualne Muzeum Konstancina. [dostęp 2022-07-22].
  6. ↑ Wacław Gąsiorowski. Wirtualne Muzeum Konstancina. [dostęp 2022-07-22].
  7. ↑ Konstancin-jeziorna – miasto elit w Home Trendy. [dostęp 2014-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-05)].
  8. ↑ Paweł Komosa: W Konstancinku. W: Okolice Konstancina - Portal Historyczny [on-line]. 2020-04-16. [dostęp 2021-01-13].
  9. ↑ Jerzy Edward Kiwerski: Historia Specjalistycznego Centrum Rehabilitacji im.Prof. Mariana Weissa (STOCER) w Konstancinie. Acta Balneologica, 2007-02-28. [dostęp 2012-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-25)].
  10. ↑ Historia uzdrowiska. Strona UMiG Konstancin-Jeziorna. [dostęp 2012-02-24].
  11. ↑ Mapy WIG
  12. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 4, poz. 35
  13. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
  14. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  15. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  16. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181
  17. ↑ a b Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 343

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Konstancin-Jeziorna
Części miasta wg TERYT
Inne obszary

Herb Konstancina-Jeziorny

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Powiat piaseczyński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu piaseczyńskiego, Polska
Konstancin-Jeziorna (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Konstancin-Jeziorna, Polska
Konstancin-Jeziorna location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Konstancin-Jeziorna, Polska