Konstandinos Kanaris
 Konstandinos Kanaris w późnych latach życia jako premier rządu greckiego | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Premier Grecji | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Okres | od 15 października 1848 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Okres | od 6 marca 1864 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Okres | od 26 maja 1877 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
   | |
Konstandinos Kanaris, spolszczone Konstanty Kanaris (gr. Κωνσταντίνος Κανάρης; ur. ok. 1790 na Psarze, zm. 2 września 1877 w Atenach) – bohater walk o niepodległość Grecji, dowódca floty, mąż stanu, pięciokrotny premier Grecji.
Życiorys
Bojownik o niepodległość
W czasie wojny o niepodległość Grecji zasłynął bohaterskimi akcjami z wykorzystaniem branderów zapalających okręty imperium osmańskiego. Największym jego sukcesem było spalenie okrętu flagowego wroga u wybrzeży wyspy Chios w nocy z 6 na 7 czerwca 1822 roku, zabijając kapudana paszę Kara Aliego, w odpowiedzi na pacyfikację tej wyspy dokonaną przez wojska osmańskie kilka tygodni wcześniej[1].
Powstańcze dokonania Kanarisa szeroko znane były w Europie i przyczyniały się do wzrostu nastrojów filhelleńskich. Pisał o nim m.in. Juliusz Słowacki w trzeciej i czwartej pieśni poematu Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu[2][3], a spotkanie z nim w roku 1874 Władysław Tarnowski opisał w wierszu Odwiedziny u Kanarisa[4]. W swym utworze Admirał Miaulis z cyklu Bohaterowie Grecji, francusko-grecki dyplomata Eugène Yemeniz określił Kanarisa jako prekursora stosowanej przez Greków partyzanckiej metody walki z flotą turecką[5].
Polityk niepodległej Grecji
Po odzyskaniu niepodległości Kanaris rozpoczął karierę polityczną w rządzie Joanisa Kapodistriasa. Za rządów Ottona I był dowódcą i ministrem marynarki wojennej, później działał w opozycji wobec króla, aż do jego abdykacji na rzecz Jerzego I[1]. W latach 1844–1877 pięciokrotnie sprawował urząd premiera Grecji.
W maju 1877 został po raz ostatni ministrem marynarki wojennej i premierem gabinetu koalicyjnego. Obydwa stanowiska zajmował aż do śmierci, która nastąpiła kilka miesięcy później[1]. Został pochowany na Pierwszym cmentarzu w Atenach. Na cześć Kanarisa jego imieniem nazwano następujące okręty[6] wojennej marynarki greckiej:
- „Kanaris”, okręt patrolowy oddany do służby w 1835
- „Kanaris”, niszczyciel oddany do służby w 1880
- „Kanaris” (L-53), niszczyciel typu Hunt oddany do służby w 1942
- „Kanaris” (D-212), niszczyciel typu Gearing oddany do służby w 1972
- „Kanaris” (F-464), fregata typu Elli oddana do służby w 2002
Rodzina
W 1817 Konstandinos Kanaris poślubił Despinę Maniatis z historycznej rodziny z Psary. Z małżeństwa tego pochodziło siedmioro dzieci:
- Nikolaos Kanaris (1818–1848), zginął podczas wyprawy wojskowej w Bejrucie
- Temistoklis Kanaris (1819–1851), zginął podczas wyprawy wojskowej w Egipcie
- Trasiwulos Kanaris (1820–1898), admirał
- Miltiadis Kanaris (1822–1901), admirał, wieloletni członek parlamentu greckiego, trzykrotny minister marynarki w 1864, 1871 i 1878
- Likurgos Kanaris (1826–1865), oficer i prawnik
- Maria Kanaris (1828–1847)
- Aristidis Kanaris (1831–1863), oficer, zginął podczas powstania w Atenach
Niemiecki admirał Wilhelm Canaris spekulował, że mógł być potomkiem Konstandinosa Kanarisa. Oficjalne badanie genealogiczne wykonane w 1938 roku wykazało jednak, że miał pochodzenie włoskie i mimo greckiej formy nazwiska, nie wykazano pokrewieństwa z rodziną greckiego bohatera narodowego[7].
Odznaczenia
Ordery greckie
Order Zbawiciela (Królestwo Grecji): Krzyż Wielki, 1864
Ordery zagraniczne
Order Gwelfów (Królestwo Hanoweru): Krzyż Wielki
Order Danebroga (Królestwo Danii): Krzyż Wielki
Zobacz też
- Wojna o niepodległość Grecji
- Premierzy Grecji
- Historia Grecji
- „Kanaris” (okręt)
- Grecka marynarka wojenna
Bibliografia
- Juliusz Słowacki: Podróż na wschód. W: Pisma pośmiertne Juliusza Słowackiego. T. 1. Lwów: A. Małecki, 1866, s. 121-184.
- Władysław Tarnowski. Odwiedziny u Kanarisa. „Ruch Literacki”. Nr 22, s. 355-356, 27 maja 1876. Lwów.
- Eugène Yemeniz, Władysław Tarnowski (tłum.). Bohaterowie Grecji. Część trzecia: Admirał Miaulis. „Ruch Literacki”. Nr 43, s. 246-266, 21 października 1876. Lwów.
- Hugh Chisholm: Kanaris, Constantine. W: Encyklopedia Britannica (11. edycja). Cambridge University Press, 1911, s. 647-648.
- Christopher M. Woodhouse: The Story of Modern Greece. Londyn: Faber and Faber, 1968, s. 379.
Przypisy
- ↑ a b c Hugh Chisholm: Encyclopædia Britannica (11. edycja): Kanaris, Constantine. 1911.
- ↑ Juliusz Słowacki: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu: Grecya. 1836.
- ↑ Juliusz Słowacki: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu: Podróż konna. 1836.
- ↑ Władysław Tarnowski: List z podróży: Odwiedziny u Kanarisa. 1876.
- ↑ Eugène Yemeniz: Bohaterowie Grecji: Admirał Miaulis. 1876.
- ↑ Hellenic Navy: Okręty greckiej marynarki wojennej noszące nazwę Kanaris.
- ↑ Richard Bassett: Hitler's Spy Chief: The Wilhelm Canaris Mystery. 2005.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu Zbawiciela I klasy (Grecja)
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 4.0
Royal Guelphic Order ribbon bar. Brunswick, Hanover, United Kingdom.
The signature of the Greek admiral and prime minister Konstantinos Kanaris.
Autor: See File history, Licencja: CC BY-SA 3.0
Greek one drachma coin featuring the portrait of Greek admiral Konstantinos Kanaris (1793 – 1877).
Inscriptions:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ (KONSTANTINOS KANARIS).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. 1 ΔΡΑΧΜΗ. 1976 (HELLENIC REPUBLIC. 1 DRACHMA. 1976).
Konstantinos Kanaris (1793 or 1795 – 2 September 1877). Greek admiral, freedom fighter and politician. Lithography by Karl Krazeisen (1794 – 1878) from "Bildnisse ausgezeichneter Griechen und Philhellenen nebst einigen Ansichten und Trachten. Nach der Natur gezeichnet und herausgegeben von Karl Krazeisen", Munchen 1831.
Baretka Orderu Danebroga - Krzyż Wielki
Autor: Lazaros Fytalis, Licencja: CC BY-SA 4.0
Monument of Konstantinos Kanaris in Kifelis Square in Athens (Kypseli). Work of Lazaros Fytalis (1831 – 1909).