Konstanty Rudzki
Konstanty Rudzki (ur. 15 marca 1820 w Krakowie, zm. 5 lutego 1899 Warszawie) – inżynier, pionier rozwoju przemysłu w Polsce[1], działacz społeczny i gospodarczy[2].
Życiorys
Kształcił się w Szkole Centralnej Sztuk i Rzemiosł w Paryżu (École Centrale des Arts et Manufactures)[3], a praktykę odbywał w kilku europejskich zakładach przemysłu żelaznego. W 1858 roku Rudzki uruchomił pod nazwą „Gisernia K. Rudzkiego i Spółki przy Warsztatach Żeglugi Parowej w Warszawie”[4][5]. Przedsiębiorstwo produkowało wyroby żelazne oraz mosiężne, a od 1868 roku rozpoczęła również produkcję narzędzi oraz maszyn rolniczych.
W 1873 r. Konstanty Rudzki stał się jedynym właścicielem przekształcając ją w zakłady odlewnicze w Warszawie pod nazwą „Fabryka Machin i Odlewów Żelaznych K. Rudzki i Spółka”[3]. Fabryka ta od 1881 roku rozpoczęła produkcję rur lanych, a od 1890 wytwarzała także rury wodociągowe, sprzęt kolejowy oraz konstrukcje stalowe przeznaczone głównie do budowy mostów. Pod koniec XIX wieku Konstanty Rudzki zatrudniał ok. 1000. robotników, a jego firma była trzecią pod względem wielkości W branży budowy maszyn w całym Królestwie Polskim. Główne zakłady znajdowały się w Mińsku Mazowieckim, gdzie wykonywane były elementy konstrukcji stalowych do budowy mostów przeznaczonych dla całego Imperium Rosyjskiego.
W 1902 roku firma „Rudzki i Ska” wykonywała w sumie 17% robót mostowych w całym cesarstwie rosyjskim. W latach 1896–1899 fabryka zrealizowała szereg prac związanych z budową mostów kolejowych, m.in. na Niemnie, na trasie dalekowschodniej kolei ussuryjskiej[6], a także w Mandżurii oraz w Chinach[3]. Po rozpadzie carskiej Rosji i odzyskaniu przez Polskę niepodległości jej działalność skupiła się głównie na terenie Polski oraz Jugosławii.
Konstanty Rudzki zmarł w Warszawie 5 lutego 1899 r. i został pochowany w podziemiach kościoła św. Karola Boromeusza na cmentarzu Powązkowskim[7].
Przypisy
- ↑ Rudzki Konstanty, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2014-02-23] .
- ↑ Józef Piłatowicz, Michał Czapski, Maciej Żak: Inżynierowie polscy w XIX i XX wieku. T. T. 7: 100 najwybitniejszych polskich twórców techniki. Warszawa: Polskie Towarzystwo Historii Techniki, 2001, s. 285. ISBN 83-87992-15-1. (ang.)
- ↑ a b c Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 180–183. ISBN 83-206-0509-1.
- ↑ Piłatowicz ↓, s. 210–213.
- ↑ Łukasiak ↓, s. 49.
- ↑ mb. Historia warta zapamiętania. „Panorama”. 04 (17), s. 10–11, 10-2009 (ang.). [dostęp 2014-04-11]. [zarchiwizowane z adresu 2015-06-10].
- ↑ Jerzy Waldorff, Hanna Szwankowska, Danuta Jendryczko, Barbara Olszewska, Zofia Czyńska „Cmentarz Powązkowski w Warszawie” KAW Warszawa 1984 s. 57 ISBN 83-03-00758-0
Bibliografia
- Arkadiusz Łukasiak. Była taka fabryka: historia Zakładów „Rudzki i Spółka”. „Rocznik Mińsko Mazowiecki”. 2009 (17), s. 49–62, 2009. ISSN 1232-633X. [dostęp 2014-04-14].
- Józef Piłatowicz, Michał Czapski, Maciej Żak: Inżynierowie polscy w XIX i XX wieku. T. T. 7: 100 najwybitniejszych polskich twórców techniki. Warszawa: Polskie Towarzystwo Historii Techniki, 2001, s. 285. ISBN 83-87992-15-1. (ang.)
Linki zewnętrzne
- „Polacy na budowach kolei carskiej Rosji”, Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim.
- Konstanty Rudzki, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-03-26].
Media użyte na tej stronie
Konstanty Rudzki