Konstanty Skąpski

Konstanty Skąpski

mjr Konstanty Skąpski (przed 1932)
pułkownik saperów
Pełne imię i nazwisko	Konstanty Zdzisław Skąpski
Data i miejsce urodzenia	21 stycznia 1894 Kalisz
Data i miejsce śmierci	6 września 1971 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1915–1949
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	I Korpus Polski 2 Korpus Strzelców Armia Polska na Wschodzie 2 Korpus Polski
Stanowiska	dowódca saperów korpusu dowódca saperów armii dowódca saperów korpusu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania włoska
Odznaczenia

Grób Konstantego Skąpskiego na cmentarzu Bródnowskim

Konstanty Zdzisław Skąpski (ur. 21 stycznia 1894 w Kaliszu, zm. 6 września 1971 w Warszawie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, mianowany generałem brygady przez Władysława Andersa.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Karola i Józefy z Dzierżawskich. Do 1905 uczył się w kaliskim gimnazjum, skąd został wydalony za udział w strajku szkolnym. Naukę kontynuował w Szkole Handlowej w Kaliszu, później w Kiszyniowie. W 1910 uzyskał maturę polską, w 1913 – rosyjską. W tym samym roku wstąpił do Instytutu Technologicznego w Petersburgu, gdzie brał czynny udział w polskim ruchu niepodległościowym.

1 lutego 1915 został powołany do armii rosyjskiej i przydzielony do Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu, jako szeregowiec na prawach wolontariusza. 29 kwietnia 1915 awansował na podoficera. 1 czerwca 1915, po ukończeniu kursu, awansował na chorążego i został przydzielony do 171 zapasowego batalionu piechoty. W sierpniu tego roku został odkomenderowany do Oficerskiej Szkoły Elektrotechnicznej w Petersburgu, w charakterze słuchacza kursu telegraficzno-telefonicznego. 25 września 1917 awansował na porucznika. 19 listopada 1915, po ukończeniu kursu, otrzymał przydział do 41 batalionu saperów w Dorpacie na stanowisko młodszego oficera kompanii telegraficznej. 21 listopada 1915 został zaliczony do korpusu oficerów wojsk inżynieryjnych. Następnie został wyznaczony na stanowisko naczelnika 1 oddziału kablowego w kompanii telegraficznej. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem 1 lutego 1916, a na stopień porucznika 25 września 1917 ze starszeństwem z 1 września 1916. Na froncie przebywał do 13 listopada 1917.

25 listopada 1917, na własną prośbę, został przeniesiony do I Korpusu Polskiego w Rosji i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego na stanowisko młodszego oficera 2 kompanii saperów. W Twierdzy Bobrujsk zajął się tłumaczeniem rosyjskich regulaminów i instrukcji na język polski. 19 marca 1918 złożył przysięgę na wierność Ojczyźnie Radzie Regencyjnej. 12 czerwca 1918 dowódca I Korpusu Polskiego mianował go kapitanem. W szeregach korpusu służył do 4 lipca 1918.

10 listopada 1918 wziął udział w rozbrajaniu Niemców. 25 listopada został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana ze starszeństwem od 7 listopada 1918^[1] i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego^[2], w którym objął stanowisko dowódcy kompanii reflektorów. Obowiązki dowódcy pododdziału nie przeszkodziły mu opracować instrukcje, regulaminy techniczne i podręczniki w języku polskim dla oficerów formacji saperskich, zresztą jedyne w latach 1918–1920.

18 stycznia 1919 został przeniesiony z 1 pułku inżynieryjnego do „Okręgu Wojskowego Poznań”, czyli do Armii Wielkopolskiej^[3]. W Poznaniu został przydzielony do I batalionu saperów wielkopolskich na stanowisko dowódcy 1 kompanii. W czasie powstania wielkopolskiego (od 23 kwietnia do 14 maja 1919) walczył okresie na froncie południowym, a od 20 maja 1919 na froncie północnym. 23 maja 1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej mianował go kapitanem w wojskach technicznych ze starszeństwem z 7 listopada 1918^[4]. 28 maja 1919 został przeniesiony do XVII batalionu saperów wielkopolskich na stanowisko dowódcy kompanii. Wziął udział w wojnie z bolszewikami, w czasie której czasowo pełnił obowiązki dowódcy batalionu. 5 lipca 1920 pod wsią Kowale ocalił sztab 17 Dywizji Piechoty przed atakiem bolszewickiej konnicy. Za ten wybitny czyn otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. 9 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 „w Korpusie Inżynierii i Saperów, w grupie byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej”^[5]. Z frontu wrócił 15 grudnia 1920.

W marcu 1921 został odkomenderowany do Warszawy na Kurs Oficerów Sztabowych Saperów. W okresie od marca do października 1921 był dowódcą XVIII baonu saperów w Pińsku. W okresie od 3 listopada 1921 do 1 stycznia 1924 studiował we francuskiej Wojskowej Szkole Inżynierii (franc. École du génie militaire). W międzyczasie, 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 2. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[6]. 25 stycznia 1924 został przedzielony Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie na stanowisko asystenta miernictwa^[7]. 31 marca 1924 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[8]. W 1926 otrzymał dyplom inżyniera budowlanego w École du génie civil.

W sierpniu 1929 został przeniesiony ze Szkoły Podchorążych Inżynierii do 1 pułku saperów na stanowisko dowódcy batalionu^[9]. W grudniu tego roku został zastępcą dowódcy 3 batalionu saperów w Wilnie^[10]. W marcu 1931 został przeniesiony do 7 batalionu saperów wielkopolskich w Poznaniu na stanowisko dowódcy batalionu^[11]. W 1931 Inspektor Armii gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wystawił mu następującą opinię: „duża inteligencja, jasna, logiczna; sumienny i dokładny. Dobrze fachowo przygotowany. W stosunku do podwładnych sprawiedliwy, równy i konsekwentny. Ponad przeciętność”^[12]. 29 stycznia 1932 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[13]. W marcu 1935 został przeniesiony do Dowództwa Saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko I zastępcy dowódcy saperów^[14]. 13 listopada 1935 gen. dyw. Leon Berbecki wystawił mu następującą opinię: „spokojny i równy. Dobry dowódca i oficer. Wykształcony saper, trochę za mało temperamentu w dowodzeniu w polu. Dalsze użycie: na obecnym stanowisku”. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 w korpusie oficerów saperów^[15].

6 września 1939 został ewakuowany z personelem Ministerstwa Spraw Wojskowych w rejon Lublina. 18 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią i 10 grudnia przedostał się do Francji. Od grudnia 1939 do czerwca 1940 był komendantem Kursu dla Oficerów Saperów w École du génie militaire w Wersalu. Od czerwca 1940 był organizatorem formacji saperskich w Wielkiej Brytanii. W okresie styczeń–październik 1941 był komendantem Ośrodka Wyszkolenia Saperów I Korpusu Polskiego w Dundee. Później został mianowany na stanowisko dowódcy saperów I Korpusu.

W sierpniu 1942 został przeniesiony z Wielkiej Brytanii na Bliski Wschód, gdzie objął dowództwo saperów 2 Korpusu Strzelców. Następnie został dowódcą saperów Armii Polskiej na Wschodzie i 2 Korpusu Polskiego. Wziął udział w kampanii włoskiej. Dowodził saperami w bitwie o Monte Cassino.

W grudniu 1946, po powrocie do Wielkiej Brytanii, został mianowany na stanowisko dowódcy saperów Polskich Sił Zbrojnych. Następnie, do lutego 1949, był inspektorem saperów Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji był Seniorem Saperów. W 1949 zatrudnił się w polskiej firmie wysyłkowej Haskoba w Londynie, w której pracował do 1964, do czasu przejścia na emeryturę. Na generała brygady został awansowany przez Naczelnego Wodza, gen. broni Władysława Andersa ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964 w korpusie generałów^[16]. Do Polski wrócił 12 maja 1970. Zmarł 6 września 1971. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie^[16].

Konstanty Skąpski 15 sierpnia 1928 zawarł związek małżeński z Marią Murzynowską, z którą miał dwoje dzieci: Krystynę (ur. 1929) i Henryka (ur. 1933)^[17].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 38^[18]
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5009 (1922)^[19]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie: 1922)^[20]
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1933)^[21][22]
• Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)^[23]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
• Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée” (1925)^[24]
• Order Świętego Stanisława III klasy z Mieczami i Kokardą (Imperium Rosyjskie)
• Order Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)
• Order Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• A. J. Szugajew, Saperzy w służbie Polsce. Księga Pamiątkowa, Londyn 1985, s. 65–66, 640–641.
• Centralne Archiwum Wojskowe, akta personalne 8823, 12962 i 23164, akta odznaczeniowe VM 15–974, MN 23.12.1933 r., KZ 18–152.
• Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, praca zbiorowa pod red. Bogusława Polaka, t. III, Poznań 2007, s. 197–199.
• „Opinie Oficerów” 1931 Inspektor Armii gen. dyw. Edward Rydz Śmigły