Konstanty Skąpski

Konstanty Skąpski
Ilustracja
mjr Konstanty Skąpski (przed 1932)
pułkownik saperów pułkownik saperów
Pełne imię i nazwisko

Konstanty Zdzisław Skąpski

Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1894
Kalisz

Data i miejsce śmierci

6 września 1971
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1915–1949

Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

I Korpus Polski
2 Korpus Strzelców
Armia Polska na Wschodzie
2 Korpus Polski

Stanowiska

dowódca saperów korpusu
dowódca saperów armii
dowódca saperów korpusu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania włoska

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Order św. Stanisława – III klasy Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy)
Grób Konstantego Skąpskiego na cmentarzu Bródnowskim

Konstanty Zdzisław Skąpski (ur. 21 stycznia 1894 w Kaliszu, zm. 6 września 1971 w Warszawie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, mianowany generałem brygady przez Władysława Andersa.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Karola i Józefy z Dzierżawskich. Do 1905 uczył się w kaliskim gimnazjum, skąd został wydalony za udział w strajku szkolnym. Naukę kontynuował w Szkole Handlowej w Kaliszu, później w Kiszyniowie. W 1910 uzyskał maturę polską, w 1913 – rosyjską. W tym samym roku wstąpił do Instytutu Technologicznego w Petersburgu, gdzie brał czynny udział w polskim ruchu niepodległościowym.

1 lutego 1915 został powołany do armii rosyjskiej i przydzielony do Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu, jako szeregowiec na prawach wolontariusza. 29 kwietnia 1915 awansował na podoficera. 1 czerwca 1915, po ukończeniu kursu, awansował na chorążego i został przydzielony do 171 zapasowego batalionu piechoty. W sierpniu tego roku został odkomenderowany do Oficerskiej Szkoły Elektrotechnicznej w Petersburgu, w charakterze słuchacza kursu telegraficzno-telefonicznego. 25 września 1917 awansował na porucznika. 19 listopada 1915, po ukończeniu kursu, otrzymał przydział do 41 batalionu saperów w Dorpacie na stanowisko młodszego oficera kompanii telegraficznej. 21 listopada 1915 został zaliczony do korpusu oficerów wojsk inżynieryjnych. Następnie został wyznaczony na stanowisko naczelnika 1 oddziału kablowego w kompanii telegraficznej. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem 1 lutego 1916, a na stopień porucznika 25 września 1917 ze starszeństwem z 1 września 1916. Na froncie przebywał do 13 listopada 1917.

25 listopada 1917, na własną prośbę, został przeniesiony do I Korpusu Polskiego w Rosji i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego na stanowisko młodszego oficera 2 kompanii saperów. W Twierdzy Bobrujsk zajął się tłumaczeniem rosyjskich regulaminów i instrukcji na język polski. 19 marca 1918 złożył przysięgę na wierność Ojczyźnie Radzie Regencyjnej. 12 czerwca 1918 dowódca I Korpusu Polskiego mianował go kapitanem. W szeregach korpusu służył do 4 lipca 1918.

10 listopada 1918 wziął udział w rozbrajaniu Niemców. 25 listopada został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana ze starszeństwem od 7 listopada 1918[1] i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego[2], w którym objął stanowisko dowódcy kompanii reflektorów. Obowiązki dowódcy pododdziału nie przeszkodziły mu opracować instrukcje, regulaminy techniczne i podręczniki w języku polskim dla oficerów formacji saperskich, zresztą jedyne w latach 1918–1920.

18 stycznia 1919 został przeniesiony z 1 pułku inżynieryjnego do „Okręgu Wojskowego Poznań”, czyli do Armii Wielkopolskiej[3]. W Poznaniu został przydzielony do I batalionu saperów wielkopolskich na stanowisko dowódcy 1 kompanii. W czasie powstania wielkopolskiego (od 23 kwietnia do 14 maja 1919) walczył okresie na froncie południowym, a od 20 maja 1919 na froncie północnym. 23 maja 1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej mianował go kapitanem w wojskach technicznych ze starszeństwem z 7 listopada 1918[4]. 28 maja 1919 został przeniesiony do XVII batalionu saperów wielkopolskich na stanowisko dowódcy kompanii. Wziął udział w wojnie z bolszewikami, w czasie której czasowo pełnił obowiązki dowódcy batalionu. 5 lipca 1920 pod wsią Kowale ocalił sztab 17 Dywizji Piechoty przed atakiem bolszewickiej konnicy. Za ten wybitny czyn otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. 9 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 „w Korpusie Inżynierii i Saperów, w grupie byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej”[5]. Z frontu wrócił 15 grudnia 1920.

W marcu 1921 został odkomenderowany do Warszawy na Kurs Oficerów Sztabowych Saperów. W okresie od marca do października 1921 był dowódcą XVIII baonu saperów w Pińsku. W okresie od 3 listopada 1921 do 1 stycznia 1924 studiował we francuskiej Wojskowej Szkole Inżynierii (franc. École du génie militaire). W międzyczasie, 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 2. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[6]. 25 stycznia 1924 został przedzielony Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie na stanowisko asystenta miernictwa[7]. 31 marca 1924 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[8]. W 1926 otrzymał dyplom inżyniera budowlanego w École du génie civil.

W sierpniu 1929 został przeniesiony ze Szkoły Podchorążych Inżynierii do 1 pułku saperów na stanowisko dowódcy batalionu[9]. W grudniu tego roku został zastępcą dowódcy 3 batalionu saperów w Wilnie[10]. W marcu 1931 został przeniesiony do 7 batalionu saperów wielkopolskich w Poznaniu na stanowisko dowódcy batalionu[11]. W 1931 Inspektor Armii gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wystawił mu następującą opinię: „duża inteligencja, jasna, logiczna; sumienny i dokładny. Dobrze fachowo przygotowany. W stosunku do podwładnych sprawiedliwy, równy i konsekwentny. Ponad przeciętność”[12]. 29 stycznia 1932 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[13]. W marcu 1935 został przeniesiony do Dowództwa Saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko I zastępcy dowódcy saperów[14]. 13 listopada 1935 gen. dyw. Leon Berbecki wystawił mu następującą opinię: „spokojny i równy. Dobry dowódca i oficer. Wykształcony saper, trochę za mało temperamentu w dowodzeniu w polu. Dalsze użycie: na obecnym stanowisku”. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 w korpusie oficerów saperów[15].

6 września 1939 został ewakuowany z personelem Ministerstwa Spraw Wojskowych w rejon Lublina. 18 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią i 10 grudnia przedostał się do Francji. Od grudnia 1939 do czerwca 1940 był komendantem Kursu dla Oficerów Saperów w École du génie militaire w Wersalu. Od czerwca 1940 był organizatorem formacji saperskich w Wielkiej Brytanii. W okresie styczeń–październik 1941 był komendantem Ośrodka Wyszkolenia Saperów I Korpusu Polskiego w Dundee. Później został mianowany na stanowisko dowódcy saperów I Korpusu.

W sierpniu 1942 został przeniesiony z Wielkiej Brytanii na Bliski Wschód, gdzie objął dowództwo saperów 2 Korpusu Strzelców. Następnie został dowódcą saperów Armii Polskiej na Wschodzie i 2 Korpusu Polskiego. Wziął udział w kampanii włoskiej. Dowodził saperami w bitwie o Monte Cassino.

W grudniu 1946, po powrocie do Wielkiej Brytanii, został mianowany na stanowisko dowódcy saperów Polskich Sił Zbrojnych. Następnie, do lutego 1949, był inspektorem saperów Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji był Seniorem Saperów. W 1949 zatrudnił się w polskiej firmie wysyłkowej Haskoba w Londynie, w której pracował do 1964, do czasu przejścia na emeryturę. Na generała brygady został awansowany przez Naczelnego Wodza, gen. broni Władysława Andersa ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964 w korpusie generałów[16]. Do Polski wrócił 12 maja 1970. Zmarł 6 września 1971. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie[16].

Konstanty Skąpski 15 sierpnia 1928 zawarł związek małżeński z Marią Murzynowską, z którą miał dwoje dzieci: Krystynę (ur. 1929) i Henryka (ur. 1933)[17].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Dz. Rozp. Komisji Wojskowej Nr 7 z 30 listopada 1918 roku, poz. 135.
  2. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 10 z 11 grudnia 1918 roku, poz. 236.
  3. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 9 z 28 stycznia 1919 roku, poz. 353.
  4. Tygodnik Urzędowy Nr 16 z 4 czerwca 1919 r., s. 72.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 22 września 1920 roku, s. 893.
  6. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 231.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 14 lutego 1924 roku, s. 67.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 170.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 296.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 401.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 107.
  12. "Opinie Oficerów" 1931 Inspektor Armii gen. dyw. Edward Rydz Śmigły.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 30 stycznia 1932 roku, s. 97.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 marca 1935 roku, s. 31.
  15. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 242.
  16. a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 163.
  17. Włodzimierz Becker, Poznańscy saperzy 1919-1939, wyd. Instytut im. gen. Stefana Grota-Roweckiego w Lesznie, Poznań, 2016, s.64, ISBN 978-83-61960-28-7
  18. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 371.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922 roku, s. 112.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 15 lipca 1922 roku, s. 528.
  21. M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 82 „za zasługi na polu wyszkolenia i administracji wojska”.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1933 roku, s. 65.
  23. M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 67 z 24 czerwca 1925 roku, s. 340.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • A. J. Szugajew, Saperzy w służbie Polsce. Księga Pamiątkowa, Londyn 1985, s. 65–66, 640–641.
  • Centralne Archiwum Wojskowe, akta personalne 8823, 12962 i 23164, akta odznaczeniowe VM 15–974, MN 23.12.1933 r., KZ 18–152.
  • Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, praca zbiorowa pod red. Bogusława Polaka, t. III, Poznań 2007, s. 197–199.
  • „Opinie Oficerów” 1931 Inspektor Armii gen. dyw. Edward Rydz Śmigły

Media użyte na tej stronie

PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
POL Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (1942) BAR.svg
Baretka: Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Cavaliere SSML BAR.svg
Ribbon bar of the medal of Chevalier of the Order of Saints Maurice and Lazarus (Italy)
Konstanty Skąpski (-1932).jpg
Konstanty Skąpski (-1932)
Konstanty Skąpski grave.jpg
Autor: Sloggi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób rodziny Skąpskich (Konstantego Skąpskiego i Henryka Skąpskiego) na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
POL Krzyż Monte Cassino BAR.svg
Baretka: Krzyż Monte Cassino
RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.