Konstytucja Antigui i Barbudy

Antigua i Barbuda Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Antigui i Barbudy Ustrój polityczny Ustrój polityczny Antigui i Barbudy Konstytucja Konstytucja Antigui i Barbudy Monarcha Monarcha Gubernator generalny Władza ustawodawcza Parlament Izba Reprezentantów Senat Władza wykonawcza Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Wschodniokaraibski Sąd Najwyższy Prokurator Generalny Antigui i Barbudy Kontrola państwowa Kontrola państwowa Finanse Wschodniokaraibski Bank Centralny Samorząd terytorialny Podział administracyjny Antigui i Barbudy Samorząd Terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Wybory Wybory parlamentarne: 2018 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Antigui i Barbudy Wikiprojekt Polityka

Konstytucja Antigui i Barbudy – ustawa zasadnicza Antigui i Barbudy zawierająca 127 artykuły pogrupowane w 10 rozdziałach, przyjęta na podstawie uchwał Izby Reprezentantów z 23 kwietnia oraz Senatu z 1 maja^[1], przedstawiona Elżbiecie II 31 lipca, obowiązująca od 31 października 1981, wzorowana na prawie brytyjskim (m.in. kompetencje rządu^[2] i Sądu Najwyższego czy „wpisanie do konstytucji wielu angielskich konwenansów konstytucyjnych”^[3]) oraz niektórych iberoamerykańskich rozwiązaniach ustrojowych (m.in. cenzus wykształcenia przy biernym prawie wyborczym^[3], silna pozycja głowy państwa uznawanej za najwyższą władzę wykonawczą^[4], a także silna pozycja premiera względem rządu^[2] oraz silna pozycja przewodniczących izb parlamentu^[5]).

Od 27 stycznia 1967 do 1 listopada 1981 Antigua i Barbuda stanowiła terytorium stowarzyszone Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej^[6][7]. Uzyskanie suwerenności 1 listopada 1981, połączone ze zrzeszeniem we Wspólnocie Narodów^[1] wymusiło na władzach stworzenie nowej konstytucji zastępującej poprzednią, z 1967^[7] (nowelizowano ją dwukrotnie: w 1972 i 1975^[1]). Reguluje ona prawa i wolności jednostki oraz ustrój polityczny państwa^[4]. Szczególne podkreślenie w niej wolności osobistych stanowi odpowiedź na łamanie praw człowieka w wielu państwach Ameryki Północnej^[7] co znalazło odzwierciedlenie w zapisach mówiących m.in. o zakazie niewolnictwa czy pracy przymusowej^[4]. Ochrona praw osobistych opiera się na koncepcji prawa naturalnego, zaś konstytucja stwierdza, iż są one niezbywalne i podlegają ograniczeniom tylko w zakresie w niej określonych (np. „nikt nie może zostać pozbawiony życia, chyba że zostanie skazany przed sąd za zdradę lub morderstwo, jeżeli taka kara zostanie orzeczona”)^[8]. W zakresie ustrojowym ustawa określa Antiguę i Barbudę jako państwo demokratyczne (mówi o tym preambuła^[4]) o systemie parlamentarno-gabinetowym^[9]. Ze względu na przynależność kraju do Wspólnoty Narodów, w części poświęconej ustrojowi jako pierwsza zostaje uregulowana instytucja Gubernatora Generalnego, następnie zaś opisane są zasady funkcjonowania parlamentu (określenie parlament jest typowe dla ustroju brytyjskiego i zwykle nie pojawia się w konstytucjach państw regionu, zamiast tego mówi się o władzy ustawodawczej). W pierwszej kolejności zostają uregulowane działania Senatu co podkreśla wyższą rangę tej izby, a umieszczenie przepisów dotyczących ombudsmana przed przepisami dotyczącymi rządu nawiązuje do „klasycznego modelu tej instytucji (wyodrębnienie organizacyjne, powiązanie z parlamentem, niezależność od rządu)”^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Iwona Wróblewska, Jacek Czajowski. Konstytucja Antigui i Barbudy z 1981 roku: ustrój polityczny - wybrane zagadnienia. „Gdańskie Studia Prawnicze”. T. 31, s. 471-480, 2014. Andrzej Szmyt. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. ISSN 1734-5669. (pol.).  (abstrakt w języku angielskim na stronie WPiA UG)