Konstytucja Księstwa Warszawskiego

Marcello Bacciarelli, Nadanie Konstytucji Księstwu Warszawskiemu przez Napoleona, 1809–1811 (replika zaginionego oryginału; scena taka nie zaistniała w rzeczywistości)^[1]

Konstytucja Księstwa Warszawskiego – najwyższy akt prawny regulujący podstawy funkcjonowania Księstwa Warszawskiego. Nadana została w Dreźnie 22 lipca 1807 przez Napoleona Bonaparte.

Wraz z wprowadzonym równocześnie Kodeksem Cywilnym Napoleona obaliła dawną nierówność stanową. Głosząc zasadę równości wobec prawa (art. 4), likwidowała odrębne sądy na rzecz jednolitego sądownictwa dla wszystkich obywateli kraju. Przy wyborach do Sejmu zapewniała jednak przewagę szlachcie (art. 35). Znosiła poddaństwo chłopów, zapewniając im wolność osobistą; nie podjęto jednak decyzji o ich uwłaszczeniu ani nie zniesiono pańszczyzny. Późniejszy dekret z 21 grudnia 1807 przyznawał dziedzicom pełne prawo własności chłopskich gospodarstw i pozwalał na usuwanie chłopa z ziemi.

Zasady Konstytucji Księstwa Warszawskiego wzorowane były w dużej mierze na ustroju Cesarstwa Francuskiego. Rząd mianowany był i odwoływany przez króla i tylko przed nim odpowiedzialny. Do króla należała inicjatywa ustawodawcza (art. 6), zatwierdzanie ustaw (art. 34) oraz uzupełnianie Konstytucji dekretami (art. 86) i prawo łaski (art. 78). Księstwo Warszawskie nie miało odrębnej dyplomacji, polityka zagraniczna należała do uprawnień Ministra Spraw Zagranicznych Saksonii. W Warszawie przebywał stały rezydent (przedstawiciel) Francji, faktycznie kontrolujący polskie władze. Armia Księstwa podlegała zwierzchnictwu francuskiemu, część oddziałów Napoleon wysłał do walki w Hiszpanii.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z dnia 22 lipca 1807 r., libr.sejm.gov.pl [Biblioteka Sejmowa]
• Marta Tomczak: Nadanie konstytucji Księstwa Warszawskiego: uroczystość, której nigdy nie było, histmag.org ISSN 1896-8651