Konstytucja Syrii

Syria
Godło Syrii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Syrii
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Konstytucja Syrii – akt prawny najwyższej rangi (ustawa zasadnicza) Syryjskiej Republiki Arabskiej, przyjęty w referendum w 1973, znowelizowany w 2012.

Okoliczności przyjęcia i treść

Konstytucja Syrii została przyjęta w ramach Ruchu Korygującego w marcu 1973. Moment ten uważa się za zakończenie procesu budowania przez Hafiza al-Asada instytucjonalnych podstaw jego władzy autorytarnej[1].

Ustawa zasadnicza określa Syrię jako suwerenną, demokratyczną, socjalistyczną, ludową republikę. Preambuła aktu podkreśla arabski charakter państwa, stwierdzając, że terytorium Syrii – w myśl idei panarabskiej i baasistowskiej – jest jednym z regionów arabskiej ojczyzny. Konstytucja składa się ze 156 artykułów i sześciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale wymieniono prawa podstawowe, zasady, na których opiera się funkcjonowanie państwa, wskazano jego ludowy i republikański charakter, wskazano lud jako suwerena, zaś prawo muzułmańskie – jako główne źródło prawa syryjskiego. Rozdział ten stanowi również, że prezydent Syrii musi być muzułmaninem[1]. Postanowienie o wyznaniu prezydenta było kompromisem między Hafizem al-Asadem a istniejącą w kraju religijną opozycją, w tym Braćmi Muzułmańskimi; sam al-Asad opowiadał się za państwem całkowicie świeckim[2].

Drugi rozdział konstytucji określa strukturę i kompetencje władz ustawodawczej (Zgromadzenie Ludowe) i wykonawczej[1]. Organem władzy wykonawczej konstytucja nazywa prezydenta, zobowiązując go do współpracy z Radą Ministrów, nadając mu również prawo do działań władczych przy stosowaniu dekretów[1]. Inne konstytucyjne organy władzy są podporządkowane prezydentowi, zwiększają legitymizację jego władzy, służą usprawnieniu kierowania państwem. Model silnej prezydentury przyjęty w konstytucji inspirowany był systemem rządów w Egipcie po rewolucji 1952 i działalnością Dżamala Abd an-Nasira[3]. Chociaż konstytucja nazywa najwyższym organem władzy wykonawczej Radę Ministrów, de facto jest ona podporządkowana prezydentowi[4].

W trzecim rozdziale konstytucji zawarto kompetencje władz sądowniczych, w czwartym – przepisy przejściowe[1]. W latach 1973-2012[5][6] konstytucja przyznawała szczególną pozycję syryjskiej partii Baas, nazywając ją partią wiodącą i sytuując jej instytucje ponad organami państwa. Artykuł 8 konstytucji stwierdzał, że partia przewodzi społeczeństwu i państwu, mobilizując masy do służby narodowi arabskiemu, kieruje Narodowym Frontem Postępu[6].

Zmiany w konstytucji z 2012

Projekt zmian w konstytucji syryjskiej został opracowany przez 27-osobowy komitet, którego członków wybrał prezydent Baszszar al-Asad, po wybuchu protestów przeciwko syryjskiemu autorytaryzmowi. Z konstytucji wykreślono artykuł 8 dotyczący wiodącej roli partii Baas oraz wszystkie odniesienia do baasizmu w kontekście systemu oświaty, gospodarki, wojska, społeczeństwa. Zmieniona konstytucja ustanawiała w Syrii system wielopartyjny, utrzymywała jednak szerokie uprawnienia prezydenta (wybieranego na siedmioletnią kadencję przez Zgromadzenie Ludowe, z prawem do jednokrotnej reelekcji) i zakaz tworzenia partii według kryterium religijnego lub etnicznego[5]. Zmodyfikowana konstytucja została przyjęta w referendum 27 lutego 2012[5]. Według oficjalnych danych przy frekwencji wynoszącej 57,4%, 89,4% głosujących opowiedziało się za zmianami w konstytucji[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 73-74. ISBN 978-83-7638-111-4.
  2. ↑ McHugo J.: Syria. From the Great War to the Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014, s. 190. ISBN 978-0-86356-753-7.
  3. ↑ Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 75. ISBN 978-83-7638-111-4.
  4. ↑ Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 79. ISBN 978-83-7638-111-4.
  5. ↑ a b c Lesch D.: Syria. The Fall of the House of Assad. New Haven & London: Yale University Press, 2012, s. 202-203.
  6. ↑ a b Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 89. ISBN 978-83-7638-111-4.
  7. ↑ Referendum w Syrii to fikcja? (pol.). wp.pl, 2012-02-28. [dostęp 2012-02-28].

Media użyte na tej stronie