Konstytucja jakobińska
Konstytucja jakobińska (właściwa nazwa: Konstytucja roku I, fr. Constitution de l’an I) – ustawa zasadnicza Francji opracowana przez klub polityczny jakobinów i uchwalona przez Konwent Narodowy 24 czerwca 1793 r. Uznana za jedną z najbardziej postępowych konstytucji burżuazyjnych została przyjęta przygniatającą liczbą głosów w referendum i miała wejść w życie po zakończeniu wojny. Nigdy jednak do tego nie doszło z powodu trudnej sytuacji, w jakiej znalazła się Francja.
Geneza
W okresie proklamowania republiki, pod rządami Konwentu (1792-1793) od samego początku jakobini byli w ostrym konflikcie z żyrondystami. Pod naciskiem jakobinów w grudniu 1792 r. rozpoczął się proces króla Ludwika XVI skazanego na śmierć i ściętego 21 stycznia 1793 r. Długotrwała walka tych dwóch frakcji doprowadziła do przewagi jakobinów w Konwencie po aresztowaniu 29 żyrondystów.
Rozwiązania szczególne
Konstytucja ta zawierała Deklarację praw, która miała bardziej radykalny charakter od swojej poprzedniczki z 1789 r.
Wysunięto zasadę równości przed zasadę wolności. Równość społeczną miały gwarantować m.in. prawo do pracy, prawo do opieki publicznej i bezpłatnej oświaty. Za najświętsze prawo uznano prawo do oporu ludu wobec rządu który gwałci prawo ludu.
Władza ustawodawcza
Odrzucając zasadę trójpodziału władzy spopularyzowaną przez Monteskiusza, legislatywa została przejęta przez jednoizbowe Ciało Ustawodawcze wybierane w wyborach bezpośrednich, powszechnych, równych i jawnych (głosować można było również w sposób tajny) na roczną kadencję.
Prawo wyborcze posiadali mężczyźni, którzy ukończyli 21 lat i zamieszkiwali w danym okręgu minimum 6 miesięcy.
Władza wykonawcza
Władzę wykonawczą miała pełnić Rada Wykonawcza złożona z 24 członków wybieranymi raz na 2 lata, całkowicie podporządkowana Ciału Ustawodawczemu. Co roku połowa jej składu miała ustępować.
Jej zadaniem było kierownictwo i nadzór nad administracją Republiki. Mogła ona działać jedynie w zakresie ustaw i dekretów wydawanych przez władzę ustawodawczą.
Zobacz też
Bibliografia
- Katarzyna Sójka-Zielińska: Historia prawa. Wyd. 4. Warszawa: 1993.
- Krystyna Kamińska, Andrzej Gaca: Historie powszechna ustrojów państwowych. TNOiK, 2002.