Konstytucja z Lecompton

(c) Bhall87 at en.wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Budynek, w którym uchwalono konstytucję z Lecompton

Konstytucja z Lecompton – dokument, uchwalony jesienią 1857 roku, wprowadzający niewolnictwo na obszarze Terytorium Kansas.

W czasie trwania „krwawiącego Kansas”, prezydent James Buchanan mianował Roberta Walkera gubernatorem terytorium, nakazując mu wspieranie lokalnej ludności w dążeniu do ukonstytuowania się stanu^[1]. Zamieszkujący tam abolicjoniści uznali, że rejestr wyborczy został sfałszowany, więc postanowili zbojkotować wybory do stanowej konwencji konstytucyjnej, dzięki czemu zwycięstwo odnieśli działacze proniewolniczy^[1]. Zebrali się oni jesienią 1857 roku w Lecompton, gdzie uchwalili konstytucję wprowadzającą niewolnictwo^[2]. Następnie oddano ją do głosowania powszechnego (w imię zasady „suwerenności ludu”), jednakże abolicjoniści ponownie nie wzięli udziału w referendum^[1]. Wówczas gubernator Walker rozpisał wybory do legislatury stanowej, w której znaczące zwycięstwo odnieśli przeciwnicy niewolnictwa^[1]. Zorganizowali oni kolejne głosowanie, w którym mieszkańcy odrzucili konstytucję z Lecompton^[1].

Mimo tego, prezydent przedstawił projekt konstytucji stanowej w Kongresie, rekomendując nadanie Kansas statusu stanu^[3]. Izba Reprezentantów odrzuciła go stosunkiem głosów 120:112^[4]. Demokratyczny senator Stephen A. Douglas stanowczo sprzeciwił się decyzji prezydenta, uznając że Buchanan nie czyni zadość zasadzie „suwerenności ludowej”^[2]. Wraz z politykami republikańskimi zablokował uchwałę Senatu i zmusił gabinet federalny do rozpisania nowego referendum^[3]. W sierpniu 1858 mieszkańcy ponownie odrzucili ustalenia z Lecompton, stosunkiem 12 tysięcy głosów przeciwko 2 tysiącom^[5]. W 1859 roku została opracowana, a rok później przyjęta, nowa konstytucja, która zakazywała niewolnictwa^[5]. Sytuacja ta doprowadziła do rozłamu w Partii Demokratycznej, w wyniku którego Douglas stał się zagorzałym przeciwnikiem Buchanana i został kandydatem w wyborach prezydenckich w 1860 roku^[2]. Kansas został przyjęty do Unii w 1861 roku, jako wolny stan^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Lewicki: Historia cywilizacji amerykańskiej. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2010. ISBN 978-83-7383-448-4. (pol.).
• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).