Kontrowersje wokół okoliczności śmierci generała Władysława Sikorskiego

Jedno z ostatnich zdjęć generała Sikorskiego przed śmiercią.

Kontrowersje wokół okoliczności śmierci generała Władysława Sikorskiego dotyczą m.in. kwestionowania oficjalnych ustaleń dotyczących przyczyn katastrofy lotniczej, dalszych losów córki Sikorskiego - Zofii Leśniowskiej (jej ciała nie odnaleziono), osoby drugiego pilota i roli służb specjalnych różnych państw.

Śledztwo IPN i ekshumacje

Śledztwo dotyczące okoliczności śmierci premiera i Naczelnego Wodza prowadził Instytut Pamięci Narodowej^[1]. W ramach śledztwa przeprowadzono ekshumacje ciał Sikorskiego oraz gen. Tadeusza Klimeckiego, płk Andrzeja Mareckiego i por. Józefa Ponikiewskiego. Wynika z nich, że wszyscy zginęli wskutek obrażeń wielonarządowych typowych dla katastrofy lotniczej^[2][3].

W grudniu 2013 IPN umorzył śledztwo w tej sprawie stwierdzając, że dowody nie pozwalają ani wykluczyć ani potwierdzić tezy o zamachu^[4].

Ustalenia Jerzego Maryniaka

Kwestionowanie oficjalnych ustaleń (według których katastrofa była spowodowana przez zablokowanie steru wysokości) dotyczących okoliczności katastrofy opiera się na ekspertyzie profesora Jerzego Maryniaka z Politechniki Warszawskiej. Na podstawie symulacji numerycznej lotu Liberatora oraz laboratoryjnych badań tonięcia modelu tego samolotu^[5] stwierdzono, że samolot był sprawny przez cały okres lotu i świadomie sterowany do momentu wodowania^[6].

Ustalenia Dariusza Baliszewskiego

Jednym z badaczy opowiadającym się za tezą o zamachu jest dziennikarz Dariusz Baliszewski. Według Baliszewskiego Sikorski i jego współpracownicy zostali zamordowani jeszcze przed lotem w rezydencji gubernatora, a katastrofa była mistyfikacją w celu ukrycia zabójstwa^[7]. Baliszewski wskazuje, że za zabójstwem stali niechętni Sikorskiemu Polacy z ppor. Ludwikiem Łubieńskim (szefem polskiej misji wojskowej na Gibraltarze) i Brytyjczycy. Natomiast córka Sikorskiego Zofia Leśniowska została uprowadzona przez Sowietów za wiedzą strony brytyjskiej^[8].

Ustalenia Tadeusza Kisielewskiego

Tadeusz Kisielewski nie uznaje ustaleń Baliszewskiego za prawdziwe, zwłaszcza w oparciu o wyniki autopsji. Jednocześnie uważa, że ustalenia IPN nie stoją w sprzeczności z ustaleniami prof. Maryniaka^[9]. Według Kisielewskiego główną rolę w przeprowadzeniu kontrolowanego wodowania samolotu odegrał nie pierwszy pilot Eduard Prchal, ale podmieniony drugi pilot^[10].

Kisielewski wskazuje na stronę sowiecką jako głównego inspiratora i sprawcę zamachu. Podobnie jak Baliszewski uważa, że Leśniowska została porwana przez Sowietów. Sugeruje on, że została ona wysłana przez ojca na tajne rozmowy z Sowietami. Miał jej towarzyszyć sekretarz Adam Kułakowski (jego ciało także nie zostało odnalezione). Z negocjatorów mieli stać się zakładnikami^[11] przetrzymywanymi w wilii NKWD pod Moskwą. W 1945 miała miejsce nieudana wyprawa mająca na celu uwolnienie córki Sikorskiego^[12]. Ponadto nie istnieje żadne potwierdzenie, że Leśniowska weszła na pokład samolotu^[13].

Odniesienia w kulturze masowej

• Czynności nurków dokonujących poszukiwań w morzu po katastrofie zostały ukazany w filmie The Silent Enemy 1958, przedstawiającym historię m.in. Lionela Crabba.
• Niemiecki dramaturg Rolf Hochhuth zasugerował w sztuce Soldaten, Nekrolog auf Genf z 1967, że Winston Churchill był bezpośrednio zaangażowany w morderstwo generała Władysława Sikorskiego.
• Polskie produkcje filmowe z 2009 powstałe na podstawie badań i tez Dariusza Baliszewskiego: film kinowy Generał – zamach na Gibraltarze i czteroodcinkowy serial telewizyjny Generał.
• W 2014 roku został wydany komiks pt. „Umarłem na Gibraltarze” według scenariusza Piotra Mańkowskiego, narysowany przez Tomasza Kleszcza. Stanowi on interpretację okoliczności katastrofy zawierającą domieszkę fikcji literackiej^[14].

Zobacz też

• Katastrofa lotnicza w Gibraltarze#Próby wyjaśnienia przyczyn
• Eduard Prchal#Kontrowersje
• Zofia Leśniowska#Kontrowersje wokół katastrofy lotniczej
• Tadeusz Kobyliński

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Mańkowski, Tomasz Kleszcz: Umarłem na Gibraltarze. Kongres Plan Publishing, 2014, s. 102. ISBN 978-83-940392-0-2.