Konwencja Konstytucyjna

Scena podpisania Konstytucji

Konstytucja Stanów Zjednoczonych

Konwencja Konstytucyjna także Konwencja Filadelfijska (ang. Constitutional Convention) – wydarzenie w historii Stanów Zjednoczonych, mające na celu opracowanie Konstytucji USA, zastępującej dotychczasowe Artykuły Konfederacji. Jej obrady trwały od 25 maja do 17 września 1787 roku w Filadelfii.

Historia powołania

Po zakończeniu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych w 1783, Zjednoczone Kolonie formalnie pozostawały luźno związanymi trzynastoma państwami^[1]. Od czasu sygnowania Deklaracji Niepodległości i uchwaleniu Artykułów Konfederacji w 1781 pozostawały one pod władzą II Kongresu Kontynentalnego zwanego Kongresem Konfederacyjnym^[2]. Nie miał on jednak władzy federalnej, która mogła podejmować decyzje w sprawie nałożenia podatków, przez co nie był w stanie wypełnić swoich zobowiązań finansowych^[3]. Do prerogatyw Kongresu nie należało także nakładanie sankcji na państwa europejskie, w celu wyegzekwowania rekompensat za restrykcje wobec Kolonii^[1]. Te słabości spowodowały kryzys „rządu federalnego”, a w konsekwencji zrodziły potrzebę zmodyfikowania Artykułów Konfederacji, a sam okres pomiędzy 1783 a 1789 rokiem nazywany jest „Okresem Krytycznym”^[4][2]. Dzięki spotkaniu delegatów stanów Maryland i Wirginia, w którym udział wzięli George Washington i James Madison, ustalono zwołanie spotkania w Annapolis^[5]. Konwencja odbyła się jesienią 1786 i przybyli na nią reprezentanci pięciu stanów: Wirginia, Delaware, Nowy Jork, New Jersey i Pensylwania^[5]. Pomimo że delegaci zgadzali się na umocnienie Artykułów Konfederacji, Konwencja byłą zbyt mało reprezentatywna, aby podjąć wiążące działania^[5].

Jeszcze przed spotkaniem w Annapolis – latem 1786 w Massachusetts wybuchło powstanie, na którego czele stanął Daniel Shays – oficer z czasów wojny o niepodległość^[6]. Rebelia zrodziła się w wyniku sprzeciwu farmerów wobec wysokiego opodatkowania i braku ulg podatkowych (w celu spłacenia stanowego długu wewnętrznego)^[6]. Powstanie zostało stłumione na początku 1787, jednak skłoniło ono Kongres Kontynentalny do zwołania Konwencji mającej dopracować Artykuły Konfederacji lub napisać nowy dokument – Konstytucję^[7].

Delegaci

Washington przed delegatami Konwencji

Na Konwencję Zjednoczone Kolonie powołały łącznie 70 kandydatów^[8]. Część z nich jednak odmówiła udziału lub nie zdołała dotrzeć, więc w Konwencji wzięło udział 55 delegatów^[8]. 39 osób było sygnatariuszami powstałej Konstytucji^[8]. Spośród trzynastu kolonii, jedynie stan Rhode Island nie przysłał na Konwencje żadnego swojego przedstawiciela^[8].

Lista delegatów^[8]:

Opracowanie Konstytucji

James Madison – „ojciec Konstytucji”

Początek Konwencji

Konwencja została zwołana do Filadelfii i rozpoczęła się 25 maja 1787 roku^[9]. Wielu spośród Ojców założycieli, takich jak Thomas Jefferson, John Adams czy John Jay nie wzięło w niej udziału, ponieważ byli wówczas posłami amerykańskimi w Europie^[7]. Obecni delegaci zebrali się w Independence Hall, które było siedzibą legislatury Pensylwanii^[7]. W obawie przed naciskami z zewnątrz i możliwym zerwaniu rokowań, obrady Konwencji zostały utajnione^[10].

Już na samym początku obrad uzgodniono, że dotychczasowe Artykuły Konfederacji są zbyt słabą formułą i wprowadzenie uzupełnień nie poprawi sytuacji^[11]. Delegaci zgadzali się co do ogólnych założeń mówiących o potrzebie napisania nowego dokumentu i stworzeniu nowego ustroju^[10]. Zakładał on monteskiuszowski trójpodział władz (legislatywa, egzekutywa, judykatywa) z silnym rządem federalnym^[10].

Plan Wirginii

(c) Publius97 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Plan Wirginii

Propozycję Wirginii, której autorem był James Madison, wystosował 30 maja Edmond Randolph^[11]. W planie tym uwzględnione zostały wstępne ustalenia i zawarto propozycję by przestać traktować Zjednoczone Kolonie jako osobne państwa ale jako jedno, podporządkowane rządowi centralnemu^[12]. Dodatkowo, zakładał ordynację proporcjonalną w obu izbach Kongresu (każdy stan miał mieć liczbę reprezentantów adekwatną do liczby ludności)^[13]. Mniejsze stany, na czele z New Jersey kategorycznie odmówiły podpisania takiej klauzuli i 11 czerwca nastąpił rozłam w obradach Konwencji^[12]. Po pięciu tygodniach intensywnych obrad, przegłosowano ordynację proporcjonalną w wyborach do Izby Reprezentantów. Odrzucono natomiast sposób wyborów do Senatu (dzięki wsparciu stanu Nowy Jork), stosunkiem głosów 5:6^[12].

Rezolucja New Jersey

(c) Publius97 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Plan New Jersey

15 czerwca William Paterson w imieniu mniejszych stanów, przedstawił nową propozycję^[14]. Jego plan po części był zbieżny z planem Madisona, jednak w obawie przed dominacją większych stanów w Kongresie, Paterson sformułował postulat, według którego miałby powstać jednoizbowy parlament, wybierany na zasadzie ordynacji jednomandatowej (jeden stan ma jednego przedstawiciela}^[14]. Wnioskodawcy zdawali sobie sprawę, że plan ten nie miał szans na akceptację i został zgłoszony tylko po to by podkreślić sprzeciw wobec planu Wirginii i służyć jako pozycja wyjściowa do negocjacji^[13]. Cztery dni później, plan Wirginii został poparty przez 7 stanów, wobec 3 przeciwnych^[14]. Pod koniec czerwca głosowano ws. wyborów do Izby Reprezentantów i uzyskano wynik 6:4 za uchwaleniem (przy podzielonym głosie stanu Maryland)^[14].

Kompromis Connecticut

Wobec impasu jaki powstał, 16 lipca stan Connecticut zaproponował rozwiązanie pośrednie zwane także „Wielkim Kompromisem”^[13]. Autorem tej propozycji był Roger Sherman^[15]. Zakładała ona dwuizbowy parlament, złożony z Izby Reprezentantów i Senatu^[15]. Do izby niższej miały obowiązywać wybory oparte na ordynacji proporcjonalnej, natomiast do izby wyższej – na ordynacji jednomandatowej^[15]. Kompromis Connecticut został przegłosowany stosunkiem głosów 5:4 przy podzielonym głosie stanu Massachusetts^[15]. Propozycję poparły: Connecticut, Delaware, Karolina Północna, Maryland i New Jersey; przeciwni byli Georgia, Karolina Południowa, Pensylwania i Wirginia, natomiast reprezentanci Nowego Jorku i New Hampshire byli nieobecni^[15].

Kwestia niewolnictwa

Pomimo uzgodnienia sposobu wyboru do izby niższej, w sierpniu powstał problem uwzględniania niewolników w szacowaniu liczby ludności danego stanu (zarówno przy wyborach, jak również przy opodatkowaniu)^[16]. W obawie przed gwałtownym umocnieniem Południa i Zachodu, reprezentanci stanów północno-wschodnich sprzeciwili się wliczaniu liczby niewolników, zaznaczając że nie mają oni praw obywatelskich^[17]. Dodatkowy sprzeciw wzbudziły żądania stanów południowych, by zakazać opodatkowania handlu niewolnikami, znieść cła eksportowe, a wszelkie ustawy gospodarcze przegłosowywać większością 2/3 głosów^[16]. Ne czele protestów stanów Północy stanęli Gouverneur Morris i Rufus King^[16].

W drugiej połowie miesiąca stany Connecticut i Massachusetts poparły postulat zniesienia cła eksportowego^[18]. 24 sierpnia zawarto porozumienie pomiędzy stanami południowymi a północnymi, które opierało się na zniesieniu spornego podatku i zakazu ingerencji w handel niewolnikami do 1800 roku, a także rezygnacji z większości 2/3 przy głosowaniu ustaw gospodarczych^[18]. Dzień później przedłużono okres nieingerencji w handel niewolnikami do 1808 roku^[18]. W sprawie liczebności stanów, podjęto uchwałę, według której Indianie nie będą brani pod uwagę, gdyż nie płacą podatków, natomiast wszyscy służący przypisani oraz 3/5 niewolników zostanie doliczonych do liczby ludności^[17].

Ratyfikacja

Zapis głosowań delegatów Konwencji

Prace komisji merytorycznych zakończyły się 8 września, kiedy to przekazano projekt Konstytucji do opracowania stylistycznego^[18]. 17 września Konstytucja została podpisana przez 39, z 42 obecnych delegatów^[19]. Podpisu nie złożyli Edmond Randolph, Elbridge Gerry i George Mason^[19]. Następnie projekt został przesłany Kongresowi Konfederacyjnemu, który miał go ratyfikować poprzez aprobatę dziewięciu stanów^[20]. Aby wyjaśnić opinii publicznej istotę Konstytucji, James Madison, John Jay i Alexander Hamilton publikowali w prasie nowojorskiej serię artykułów zatytułowaną „Federalista”^[21]. Dzięki temu, pomiędzy 7 grudnia 1787 a 6 lutego 1788 stany Delaware, New Jersey, Massachusetts, Georgia, Connecticut i Pensylwania zaakceptowały dokument^[21][22]. W kwietniu i maju ratyfikacji dokonały także Maryland i Karolina Południowa^[22]. W czerwcu do stanów aprobujących Konstytucję dołączyły New Hampshire i Wirginia, a w lipcu zaakceptował ją Nowy Jork^[23]. Jedynie Karolina Północna odrzuciła dokument, a Rhode Island nawet nie zwołał konwencji stanowej w tej sprawie^[23].

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.)
• Zbigniew Lewicki: Historia cywilizacji amerykańskiej. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2009. ISBN 978-83-7383-328-9. (pol.)
• Delegates to the Constitutional Convention (ang.). National Archives. [dostęp 2015-04-19].