Przymiotno kanadyjskie

Przymiotno kanadyjskie
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

przymiotno

Gatunek

przymiotno kanadyjskie

Nazwa systematyczna
Erigeron canadensis L.
Sp. Pl.: 863 (1753)

Przymiotno kanadyjskie, konyza kanadyjska (Erigeron canadensis L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. W drugiej połowie XX wieku klasyfikowany zwykle do rodzaju konyza jako Conyza canadensis, ale po odkryciu zagnieżdżenia tego rodzaju w obrębie Erigeron na przełomie XX i XXI wieku, ponownie włączany do rodzaju przymiotno[4][3].

Zasięg występowania

Pochodzi z Ameryki Północnej i Środkowej, ale rozprzestrzenił się także w innych rejonach świata[5]. Obecnie jest gatunkiem kosmopolitycznym, poza Antarktydą występującym na wszystkich kontynentach i wielu wyspach[6]. W Polsce pojawił się w I połowie XVIII w. w wyniku nieświadomego zawleczenia[7] i jest obecnie rośliną bardzo pospolitą. Na początku XXI w. szacowano, że jest najczęściej spotykaną w Polsce rośliną obcego pochodzenia[8]. Status gatunku we florze Polski: epekofit[9].

Morfologia

Łodyga
Pojedyncza lub silnie rozgałęziona o wysokości od 5 cm do 1 m, pokryta szczeciniastymi, białymi włoskami[9].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście lancetowate lub równowąskolancetowate, nagie, lub z rzadka szorstko owłosione i orzęsione. Dolne liście mają brzegi odlegle ząbkowano-piłkowane, górne są całobrzegie[9].
Kwiaty
Koszyczki małe, gęsto skupione w wiechę. W jednym koszyczku 25–45 kwiatów. Okrywa koszyczka naga, o długości 3–4 mm. Kwiaty brzeżne języczkowate, brudnobiałe, wyraźnie dłuższe od listków okrywy[10].
Owoce
Niełupki o długości około 1,5 mm z dwukrotnie dłuższym puchem kielichowym, nie dłuższym jednak od listków okrywy koszyczka. Puch kielichowy 1-szeregowy, złożony z licznych, nierozgałęzionych włosków[9].
Koszyczki
Kwiatostan
Łodyga
Pęd

Biologia i ekologia

Korelacje międzygatunkowe
Pasożytuje na nim grzyb Podosphaera fusca wywołujący mączniaka prawdziwego, grzybopodobny lęgniowiec Basidiophora entospora wywołujący mączniaka rzekomego, żerują larwy chrząszcza Olibrus corticalis i pluskwiak Neides tipularius[14].

Zastosowanie

  • Ziele Herba Erigerontis canadensis zawierające flawonoidy i olejki eteryczne wykorzystywane jest do produkcji perfum[10].
  • Z ziela przymiotna produkowane są tabletki przeciwkrwotoczne Hemorigen[15].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Erigeron canadensis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-06-19].
  4. ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105. 
  5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-15].
  7. ↑ IOP Kraków. Gatunki obce w Polsce
  8. ↑ Barbara Tokarska-Guzik i inni, Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych [pdf], Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012, s. 54, ISBN 978-83-62940-34-9.
  9. ↑ a b c d e Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2.
  10. ↑ a b Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
  11. ↑ Horst Klaaβen, Joachim Freitag: Profesjonalny atlas chwastów. Limburgerhof: BASF Aktiengeselschaft, 2004.
  12. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  13. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  14. ↑ Malcolm Storey: Conyza canadensis (L.) Cronquist (Canadian Fleabane). [w:] BioInfo (UK) [on-line]. [dostęp 2018-02-28].
  15. ↑ www.doz.pl: Encyklopedia leków: Hemorigen. [dostęp 2009-01-23]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Asteroideae spp Sturm10.jpg

1. Conyza canadensis (L.) Cronquist, syn. Erigeron canadensis L.
2. Erigeron acris L.

Original Caption
1. Echtes Franzosenkraut, Erigeron canadensis
2. Gemeines Berufkraut, E. acris
Conyza parva stem1 (13159379883).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Stems are unbranched, hairless or nearly so, and to 80 cm tall (usually shorter)
Starr 080610-8235 Conyza canadensis var. pusilla.jpg
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Conyza canadensis var. pusilla (leaves). Location: Midway Atoll, North Beach Sand Island
Conyza parva flowerhead2 (13159419653).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Flowerheads are narrow panicles with small heads (3-4 mm long) that have red to purple tipped hairless (or nearly so) bracts that surround each head. Flowering is mostly in summer and autumn.
Canadese fijnstraal bloempjes Conyza canadensis.jpg
Autor: Rasbak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
(nl: Canadese fijnstraal bloempjes) Conyza canadensis;