Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka”

Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka”
Ilustracja
KWK „Zofiówka” (2007)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Jastrzębie-Zdrój

Data założenia

1961–1969

Zatrudnienie

3470 (2020 r.)

Położenie na mapie Jastrzębia-Zdroju
Mapa konturowa Jastrzębia-Zdroju, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka””
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka””
Ziemia49°58′03″N 18°37′32″E/49,967500 18,625556
KWK „Zofiówka”
bocznica do KWK Zofiówka

Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka” (KWK „Zofiówka”), od 5 listopada 1974 do 2 września 1990 „Manifest Lipcowy[1]kopalnia węgla kamiennego w Jastrzębiu-Zdroju, należy do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Od 1 stycznia 2013 funkcjonuje jako Ruch Zofiówka Kopalni Węgla Kamiennego „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie”[2].

Przy kopalni znajduje się elektrociepłownia o znaczeniu lokalnym. Z jej terenu nadaje jastrzębski nadajnik Radia Maryja.

Historia

Zakład był budowany od 1961 do 1969 roku[1]. Kopalnia została oddana do eksploatacji 4 grudnia 1969 na terenie dawnego osiedla rolniczego "Dębina" w Jastrzębiu Górnym. Swoją obecną nazwę wywodzi od Kolonii Zofiówka, obowiązywała ona od założenia kopalni do 5 listopada 1974 roku[1], później zmieniono ją na Manifest Lipcowy; nazwę Zofiówka przywrócono 2 września 1990 roku[3]. W sierpniu 1980 roku na terenie kopalni zawiązał się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.

W 1981 podczas stanu wojennego kopalnia została spacyfikowana przez oddziały wojska, MO oraz ZOMO. Podczas pacyfikacji użyto broni palnej z ostrą amunicją[4].

Kopalnia Zofiówka (wówczas Manifest Lipcowy) wchodziła kolejno w skład organizacji skupiających zakłady górnicze w okolicy:

  • Rybnickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego (działało w latach 1945–1982),
  • Zrzeszenie Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu-Zdroju (działało w latach 1982–1984),
  • Rybnicko-Jastrzębskie Gwarectwo Węglowe (działało w latach 1984–1988),
  • Przedsiębiorstwo Eksploatacji Węgla „Południe” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju (do chwili uzyskania samodzielności ekonomicznej; działało w latach 1989–1990)[5].

1 kwietnia 1993 roku weszła w skład Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.

W okresie demokratyzacji kraju przywrócono historyczną nazwę „Zofiówka”, wziętą od dawnej wioski włączonej do Jastrzębia, położonej na południowych krańcach miasta, w której pierwotnie planowano budowę kopalni. Przy kopalni znajduje się monument upamiętniający podpisanie porozumień jastrzębskich między władzami PRL a MKS w KWK „Manifest Lipcowy”.

Od 1 stycznia 2011 r. decyzją Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. kopalnie Borynia i Zofiówka zostały połączone i działają jako jeden podmiot o nazwie Kopalnia Węgla Kamiennego Borynia-Zofiówka[6].

Od 1 stycznia 2014 r. decyzją Zarządu JSW S.A. kopalnia Borynia-Zofiówka połączyła się z kopalnią Jas-Mos. Od 1 stycznia jest to kopalnia zespolona KWK Borynia-Zofiówka-JasMos. Kopalnia działa jako jeden zakład który posiada 3 ruchy.

Inwestycja w kopalnię Zofiówka trwa po dzień dziś, tzn. 1.01.2015. Drążony jest nowy szyb „Bzie-Dębina” (880 m głębokości/docelowo 1200 m) który przedłuży wydobycie o kolejne 45 lat. Także jest rozjeżdżany kolejny poziom 1110 m.

Kopalnia

Obecnie KWK Zofiówka zatrudnia 3470 pracowników (2020 r.)[7]. Wydobywa ok. 8 000 ton na dobę. Operatywne zasoby węgla wynoszą ok. 87 000 tys. ton. Jest to węgiel orto-koksowy.

Poziomy wydobywcze znajdują się na głębokości 705, 830 i 900 m, a w budowie jest poziom 1080 m. W 2007 r. rozpoczęto drążenie upadowych w kierunku złoża „Bzie – Dębina 1 Zachód” do poziomu 1110 m. 30.07.2009 r. JSW SA i PBSz Bytom podpisały umowę na drążenie nowego szybu 1 Bzie, który będzie miał długość 1164m i będzie kosztował 180,5 mln zł. PBSz ma 4 lata na wykonanie umowy. W granicach kopalni pozostaje obszar górniczy o powierzchni 16,4 km², znajdujący się w trzech gminach Jastrzębie-Zdrój, Pawłowice w powiecie pszczyńskim i Mszana w powiecie wodzisławskim.

Kopalnia (obecnie Ruch Zofiówka) jest zabezpieczana przez Okręgową Stację Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu Śląskim[8].

Śmiertelne wypadki w kopalni

22 listopada 2005 doszło do wyrzutu metanu i skał. Z zagrożonego rejonu wycofano 93 górników. W przodku zostało 3 górników, którzy doznali śmiertelnych obrażeń. Był to najtragiczniejszy wypadek w polskich kopalniach w 2005 roku[9].

27 listopada 2009 w kopalni „Zofiówka” doszło do wypadku na głębokości ponad 900 metrów pod ziemią – jeden górnik zginął, a jeden został poważnie ranny[10].

5 maja 2018 o godzinie 10:58 doszło do tąpnięcia na poziomie 900 m, gdy pod ziemią pracowało 250 osób. W rejonie zagrożenia znajdowało się 11 górników. 4 górników wyjechało samodzielnie na powierzchnie, do dwóch kolejnych ratownicy dotarli 5 godzin od rozpoczęcia akcji ratowniczej. 6 maja około godziny dziesiątej ratownicy dotarli do trzeciego zasypanego górnika, lekarz stwierdził jego zgon. Około godziny 14 odnaleziono czwartego górnika, w jego przypadku lekarz również stwierdził zgon. W sobotę, 12 maja, podczas wypompowywania wody z rozlewiska znaleziono ciało piątego górnika. W niedzielę JSW ogłosiła, że odnaleziono ciało szóstego górnika. Ostatniego z górników odnaleziono w środę 16 maja, w jego przypadku także potwierdzono zgon[11][12][13].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Jaros 1984 ↓, s. 73.
  2. JSW.SA. Historyczne połączenie. (https://www.jsw.pl/no_cache/media/aktualnosci/artykul/id/historyczne-polaczenie/).
  3. Zmiana nazwy kopalni „Manifest Lipcowy” na „Zofiówka” (wrzesień 1990 rok). Jaspedia. Popularna encyklopedia Jastrzębia Zdroju. [dostęp 2017-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-13)].
  4. Radosław Miłoch: Pacyfikacja KWK Manifest Lipcowy (pol.). encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2015-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-19)].
  5. Janusz Lubszczyk, Od Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 4 (30) z grudnia 2013 r., s. 11–14 (ISSN 2080-3737).
  6. Borynia-Zofiówka. [dostęp 2011-09-22].
  7. Jastrzębska Spółka Węglowa SA - O nas - Zakłady - Borynia-Zofiówka - Ruch Zofiówka - O zakładzie , jsw.pl [dostęp 2020-06-05].
  8. OSRG Wodzisław. csrg.bytom.pl. [dostęp 2015-05-09].
  9. Opisy wypadków w 2005 – WUG Katowice.
  10. Wyborcza.pl, katowice.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-07].
  11. Bartosz Wojsa i inni, Wstrząs Jastrzębie. W kopalni Zofiówka trwa wyścig z czasem [JASTRZĘBIE WSTRZĄS 6.5.2018], „nowiny24.pl” [dostęp 2018-05-06] (pol.).
  12. Maciej Deja, Jastrzębie-Zdrój – tąpnięcie w kopalni Zofiówka. Drugi górnik nie żyje, „wiadomosci.wp.pl”, 6 maja 2018 [dostęp 2018-05-06].
  13. RMF24 FAKTY, Ratownicy znaleźli ciało ostatniego z poszukiwanych górników w kopalni Zofiówka w Jastrzębiu-Zdroju, „rmf24.pl” [dostęp 2018-05-16] (pol.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Industriegebiet.png
Autor: Sal73x, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sign for industry
Mining symbol.svg
Abbildung eines Bermanngezähes bestehend aus Schlägel und Eisen
KWK Zofiówka.jpg
Autor: Petr Štefek, Licencja: CC BY 2.5
Kopalnia Węgla Kamiennego "Zofiówka", Jastrzębie-Zdrój, Polska
Jastrzębie-Zdrój location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Jastrzebie-Zdrój, Poland
Ta mapa of Jastrzębie-Zdrój została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.