Kopalnia Węgla Kamiennego Chorzów

Kopalnia Węgla Kamiennego Chorzów

Szyb Kolejowy I, fot. 2011
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Data założenia	1870
Data likwidacji	1 stycznia 1970 (utworzenie kopalni Barbara-Chorzów)
brak współrzędnych

Szyb Kolejowy I (niem. Bahnschacht I), fot. 2011 r.

Kopalnia węgla kamiennego Gräfin Laura w Konigshütte, szyb Hugo, fot. przed 1919 r., niemiecka pocztówka

Dawna cechownia przy szybie Gott-gebe-Glück-Schacht, obecnie użytkowana jako warsztat samochodowy, fot. 2017 r.

Kopalnia Węgla Kamiennego Chorzów (do 1922 roku i w latach 1939-1945 niem. Gräfin Laura, od 1922 do 1936 roku Hrabina Laura, od 15 października 1936 do 1939 roku Królewska Huta^[1]) – zlikwidowana kopalnia węgla kamiennego, która znajdowała się w Chorzowie. Działała od 1870 roku do 1 stycznia 1970 roku (unieruchomiona od 1932 do 1940 roku), kiedy to została połączona z kopalnią Barbara-Wyzwolenie pod nazwą Barbara-Chorzów^[2].

Historia

Powstała w 1870 roku z części rezerwowego pola kopalni Król. W 1871 roku sprzedana razem z Hutą Królewską Hugonowi Henckel von Donnersmarck i połączona w jedną spółkę akcyjną: Vereingte Königs- und Laurahütte (pol. Zjednoczone Huty Królewska i Laura)^[1].

Powierzchnia obszaru górniczego kopalni została powiększona o pola górnicze Gott gebe Glück (pol. Boże Daj Szczęście) i pole Ernst August, co spowodowało jej niemal dwukrotne zwiększenie^[3]. Eksploatację prowadzono szybami Hugo I i II (później Kuba I i II)^[3].

Około 1921 roku kopalnia Gräfin Laura zatrudniała łącznie 3880 pracowników^[4] oraz dysponowała czterema głównymi szybami. Były to dwa szyby wydobywcze: Bahnschacht (późniejszy szyb Kolejowy^[5]) i dwuprzedziałowy Hugoschacht^[4] (później nazywany szybem Hugona^[5]) w Chorzowie, szyb podsadzkowy Ernst-August-Schacht w Maciejkowicach oraz Gott-gebe-Glück-Schacht, który wówczas służył jako głębinowe ujęcie wody przemysłowej i pitnej^[6]. Zakład posiadał także w tym czasie własną cegielnię, produkującą rocznie około 2 miliony cegieł na własne potrzeby^[6].

W 1926 roku Zjednoczone Huty Królewska i Laura utworzyły filialną spółkę akcyjną: Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura, Spółka Akcyjna Górniczo-Hutnicza, do której należała m.in. kopalnia Hrabina Laura^[7].

30 marca 1932 roku zdecydowano unieruchomić kopalnię^[3]. W czasie II wojny światowej wznowiono pracę zakładu; kopalnia należała wówczas do niemieckiego koncernu państwowego Berghütte^[8]. W kopalni pracowali m.in. jeńcy radzieccy z obozu w Cieszynie, który tworzyli Kommando R 143 Stalag VIII B Teschen. 7 stycznia 1945 roku oddział składał się z 210 jeńców^[9].

Przy kopalni od 1945 roku istniał obóz pracy przymusowej dla więźniów, internowanych i jeńców. Pod koniec listopada 1945 roku przebywało w nim przeszło 400 osób. Obóz został zlikwidowany w 1949 roku^[10].

1 stycznia 1970 roku kopalnia Chorzów została połączona z kopalnią Barbara-Wyzwolenie pod nazwą Barbara-Chorzów^[2]. Kopalnia Barbara-Chorzów została z kolei zlikwidowana w 1995 roku^[11].

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Janeczek: Z dziejów chorzowskiego górnictwa węglowego. Katowice: 1995. ISBN 83-902816-2-7.
• Jerzy Jaros: Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945. Katowice – Kraków: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1969.
• Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984. ISBN 83-00-00648-6.
• Miroszewski Kazimierz: Obozy pracy przymusowej w Bytomskim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w latach 1945-1949. W: Bytomskie martyrologium powojennych lat 1945-1956. Ofiary komunistycznego terroru i ich pomnik. Jan Drabina (red.). Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu, 2009, s. 84, 88, 90. ISBN 978-83-922322-9-2.
• Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945: informator encyklopedyczny. Czesław Pilichowski (oprac.) i inni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 133. ISBN 978-83-01-00065-3.
• Spis zmienionych nazw polskich stacyj kolejowych: (od roku 1918 do 1 listopada 1928). Warszawa: Ministerstwo Komunikacji, 1928, s. 12.
• Maria Tkocz, Przemysław Sobala. Kapitał zagraniczny w przemianach gospodarczych tradycyjnego ośrodka przemysłowego na przykładzie Chorzowa. „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego”, s. 76, 2006. Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie / Komisja Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. ISSN 2449-903X. 
• Vereinigte Königs- und Laurahütte. 1871-1921. Berlin: Ecksteins Biographisher Verlag, 1921. (niem.)