Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia

Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia

Concordia-Grube

Kopalnia Concordia i Huta Donnersmarcka (1934)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Zabrze
Adres	ul. Bronisława Hagera[1]
Data założenia	1843
Data likwidacji	lata 90. XX wieku
Położenie na mapie Zabrza Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia
Położenie na mapie województwa śląskiego Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia
50°18′52,9169″N 18°47′35,8280″E/50,314699 18,793286

Kopalnia Węgla Kamiennego Concordia (niem. Concordia-Grube) – kopalnia węgla kamiennego w Zabrzu, czynna od około 1843 roku, połączona z kopalnią Mikulczyce-Rokitnica w 1970 roku, następnie scalona z Kopalnią Węgla Kamiennego Pstrowski w 1973 roku; zlikwidowana w latach 90. XX wieku.

Historia

Zakład wybudowano w latach 1841-1843^[2]. Kopalnia była własnością Karola Łazarza Henckel von Donnersmarcka^[3][1]; prowadziła eksploatację od 1841 roku^[4][3] (lub od 1843 roku^[1]) na podstawie nadania górniczego z 18/29 czerwca 1828 roku^[3]. Dysponowała szybami: Julia, Karol i Concordia^[2], eksploatowano pokłady węgla koksującego^[2]. W 1850 roku przy kopalni uruchomiono koksownię Concordia^[5] staraniem Guidona Henckel von Donnersmarcka^[5]. Wykorzystywała ona węgiel z kopalni Concordia i zaopatrywała w koks położoną w jej sąsiedztwie^[6] Hutę Donnermarcka^[5].

23 czerwca 1851 roku połączono ją z polem górniczym Michael^[3]. Od 1873 roku należała do Donnersmarckhütte AG^[3][7][1], w tymże roku zatrudniała 350 osób^[2]. W 1895 roku zbudowano odcinek kolejowy na trasie: Zabrze-Biskupice – Zabrze Północne – kopalnia Concordia^[8]. Na początku XX wieku kopalnia dysponowała dziesięcioma szybami^[1] (poziom wydobywczy na głównym polu znajdował się na głębokości 220 m^[9]), główny szyb Concordia pogłębiono do głębokości 575 m^[1], zbudowano nowe wieże szybowe] z maszynami wyciągowymi, powstała elektrownia zakładowa, rozbudowano sortownię, wydrążono szyby wentylacyjne^[7]. W 1913 roku zatrudnienie wyniosło około 3200 osób przy wydobyciu rocznym w okolicy 1 mln t węgla^[7]. Około 1916 roku obszar górniczy kopalni Concordia wynosił około 10 km²^[1], jednak około 1916 roku obszar górniczy kopalni Concordia wynosił około 10 km²^[1], jednak w latach 20. XX wieku dostępne zasoby węgla zaczęły się wyczerpywać^[10], dlatego rozpoczęto zagospodarowanie pola Belfort (nadane w 1916 roku^[10]) – wydrążono w tym celu dwa czterokilometrowe przekopy do szybu Maciej (West-Schacht^[1][4], ostatni szyb kopalni^[1], ukończony w 1922 roku^[10]) w Maciejowie^[10]. Inwestycja niestety nie pozwoliła na udostępnienie wydajnych pokładów węgla^[11], a jedynie trzy cienkie i zaburzone tektonicznie pokłady Andreas^[11]. W 1928 roku gwarectwo Castellengo-Abwehr utworzyło zakład wodociągowy, który wykorzystywał wodę z szybu Maciej i szybu Jan, który należał do kopalni Mikulczyce^[11], a obie kopalnie: Concordia i Mikulczyce połączono rurociągiem przeznaczonym dla wody przemysłowej^[12].

W 1926 roku przejęło ją przedsiębiorstwo Oberhütten^[3], które wydzierżawiło zakład gwarectwu Castellengo-Abwehr w 1933 roku^[3]. W 1938 roku kopalnia została sprzedana temuż gwarectwu^[3] za 1,6 mln marek^[9]. W dwudziestoleciu międzywojennym kopalnia była jednym z głównych dostawców węgla koksującego spośród górnośląskich zakładów wydobywczych^[13]. Od 1945 roku należała do Zabrzańskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego^[3]. W latach 40. XX wieku, od 1945 roku przy kopalni działał obóz pracy przymusowej jeńców wojennych^[14]. 1 kwietnia 1958 roku zakład połączono z Kopalnią Węgla Kamiennego Ludwik tworząc Kopalnię Węgla Kamiennego Ludwik-Concordia(niem.)^[3][15]. Wydobycie dawnej kopalni Concordia skoncentrowało się wokół rejonu szybu Maciej^[16]. Połączona kopalnia należała do Zabrzańskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego^[15]; łączne wydobycie wyniosło 1 139 186 t w 1965 roku^[15]. 1 stycznia 1970 roku została scalona z kopalnią Mikulczyce-Rokitnica^[15], skonsolidowany zakład funkcjonował pod nazwą Kopalnia Węgla Kamiennego Rokitnica^[15]. Kopalnia została 1 stycznia 1973 roku wcielona do Kopalni Węgla Kamiennego Pstrowski^[17][16]. W 1985 roku zakończono pracę koksowni Concordia (produkowała od 1957 roku wyłącznie koks pakowy^[18]) z uwagi na wymogi ochrony środowiska^[19] oraz szkody górnicze, w tym zapadnięcie się szybu Zbyszek^[19]. W 1992 roku zlikwidowano poziom 370 m udostępniony szybem Maciej^[16], a następnie zlikwidowano rejon szybu Maciej^[16]; zabudowania powierzchni rejonu tegoż szybu zostały zachowane jako zabytek i stanowią atrakcję turystyczną^[20]. Na terenie koksowni działała firma Agrob-Eko, założona w 1995 roku, upadła w 2008 roku, która zajmowała się przetwórstwem tworzyw sztucznych^[21]. Teren po koksowni Concordia został zrekultywowany pomiędzy 2012 a 2015 rokiem^[22].

Wydobycie

Wykres wydobycia (w tonach) w wybranych latach od 1873 do 1938 roku^[3]:

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• Danuta Żabicka-Barecka, Eufrozyna Piątek, Zbigniew Barecki: Concordia, Ludwik, Pstrowski, Szyb Maciej w Zabrzu. Nowe oblicza kopalni węgla kamiennego - nowa karta historii. Zabrze: Demex Przedsiębiorstwo Górnicze, 2014. ISBN 978-83-62023-77-6.
• Adam Frużyński. Zabrze - centrum górnośląskiego przemysłu koksochemicznego. Część I - do 1876 r.. „Górnik Polski”. 1, 2007. Muzeum Górnictwa Węglowego. ISSN 18991459. 
• Adam Frużyński. Zabrze - centrum górnośląskiego przemysłu koksochemicznego. Część II - lata 1876-1945. „Górnik Polski”. 2, 2009-02. Muzeum Górnictwa Węglowego. ISSN 18991459. 
• Adam Frużyński. Zabrze - centrum górnośląskiego przemysłu koksochemicznego. Część III (1945–2010). „Górnik Polski”. 4, 2010. Muzeum Górnictwa Węglowego. ISSN 18991459.